အိပ္မက္ဆိုးမွ ႏိုးထေစေသာ္ . . .

Written by  ေက်ာ္ဆန္းမင္း၊ ဉာဏ္မ်ဳိးေအာင္

၁၉၆၂ ဇူလိုင္လ ၈ ရက္ နံနက္ ၆နာရီ ဝန္းက်င္တြင္ ျပင္းထန္သည့္ ေပါက္ကြဲမႈတစ္ခု ျဖစ္ပြားအၿပီး နာရီပိုင္းအၾကာ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ေတာ္တစ္ဝန္း သတင္းပ်ံ႕လာသည္က ‘ရန္ကုန္တကၠသိုလ္သမဂၢအေဆာ က္အအုံ မိုင္းခြဲခံလိုက္ရၿပီ’ ဆိုသည့္သတင္း ျဖစ္သည္။

ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ သမဂၢအေဆာက္အအုံ ဆိုသည္က နယ္ခ်ဲ႕ဆန္႔က်င္ေရး၊ ဖက္ဆစ္ဆန္႔က်င္ေရး၊ အမ်ဳိးသား လြတ္ေျမာက္ေရး သမိုင္းမွတ္တိုင္ႀကီးလည္း ျဖစ္သည္။ ယင္းသမိုင္းမွတ္တိုင္ႀကီး မည္သည့္ အတြက္ ၿဖဳိခ်ခံလိုက္ရသနည္း။

၁၉၆၂ ဇူလိုင္လ ၇ ရက္ေန႔တြင္ စတင္ခဲ့ေသာ ရန္ကုန္တကၠသို လ္ ေက်ာင္းသားလႈပ္ရွားမႈကို အေၾကာင္းျပဳၿပီး အာဏာသိမ္းၿပီးစ ဦးေနဝင္း ဦးေဆာင္ေသာ ေတာ္လွန္ေ ရးေကာင္စီက ၿဖဳိခ်လိုက္ျခင္း ျဖစ္သည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ၁၉၀၃ ခုႏွစ္က ပထမဆုံး စတင္ျဖစ္ပြားသည့္ ေက်ာင္းသားလႈပ္ရွားမႈ သမိုင္းမွစကာ သမိုင္းတစ္ေလွ်ာက္ ျပန္ ၾကည့္ပါက ေက်ာင္းသားလႈပ္ရွားမႈအား လုံးမွာ အာဏာပိုင္တို႔၏ အၾကမ္းဖက္ ဝါဒႏွင့္ က်ဴးေက်ာ္သူမ်ားေၾကာင့္ ျဖစ္ ရပ္ဆိုးမ်ား ေပါက္ဖြားေစခဲ့သည္ကို အထင္အရွား ေတြ႕ရေၾကာင္း၊ အာဏာပိုင္တို႔၏ က်ဴးေက်ာ္မႈ၊ အၾကမ္းဖက္မႈ၊ ေက်ာင္းသားထုႏွင့္ ျပည္သူ႔ဆႏၵ ပစ္ပယ္မႈမ်ားေၾကာင့္ ေက်ာင္းသားတိုက္ပြဲမ်ား ျဖစ္ေပၚ လာရျခင္း ျဖစ္သည္ကို ေတြ႕ရေၾကာင္း ‘ျမန္မာႏိုင္ငံ ေက်ာင္းသားလႈပ္ရွားမႈသမိုင္း’ ျပဳစုေရးသားသူ ဦးေအာင္ထြန္းက အဆိုပါစာအုပ္တြင္ ထည့္သြင္းသုံးသပ္ထားသည္။

၁၉၆၂ ဇူလိုင္လ ၇ရက္ေန႔တြင္ စတင္ခဲ့သည့္ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ ေက်ာင္းသားလႈပ္ရွားမႈမွာ လည္း ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီက အာဏာသိမ္းၿပီး မ်ားမၾကာမီ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ အက္ဥပေဒကို ႐ုပ္သိမ္းလိုက္ျခင္း၊ တကၠသိုလ္ေကာင္စီကို ဖ်က္သိမ္းၿပီး တပ္မေတာ္ ေခါင္းေဆာင္မ်ားႏွင့္ အစား ထိုး ျပင္ဆင္ဖြဲ႕စည္းျခင္း၊ ေမးခြန္းေပါက္ၾကားမႈျဖင့္ တန္းျမင့္စာေမးပြဲကို ပယ္ဖ်က္ျခင္းတို႔အျပင္ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္တြင္ စည္းကမ္းမ်ား တိုးျမႇင့္ျခင္းတို႔ ျပဳလုပ္ရာမွ စတင္ခဲ့သည္။

ယင္းကိုမေက်နပ္၍ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ ဆႏၵျပေသာ ေက်ာင္းသားမ်ားကို အၾကမ္းဖက္ ႏွိမ္နင္းရာမွ ဇူလိုင္ ၇ဟု လူသိမ်ားသည့္ ေက်ာင္းသားလႈပ္ရွားမႈႀကီး ေပၚေပါက္လာျခင္း ျဖစ္သည္။

 

အတိတ္တေစၦ

ေခတ္အဆက္ဆက္ ေက်ာင္းသားသမဂၢမ်ား၏ ႏိုင္ငံေရးလႈပ္ရွားမႈ သမိုင္းေၾကာင္းမ်ားကို အစြဲျပဳ ၍ ေက်ာင္းသား သမဂၢမ်ား ဖြဲ႕စည္းျခင္းသည္ အစိုးရ ဆန္႔က်င္ေရး လႈပ္ရွားမႈမ်ားဟု ယူဆသည့္ အျမင္မ်ားမွာ ယခုေခတ္အထိ တကၠသိုလ္ ဆရာဆရာမမ်ား၏ စိတ္တြင္ ကိန္းေအာင္းေနဆဲ ျဖစ္ေၾကာင္း ဗမာႏိုင္ငံလုံးဆိုင္ရာ ေက်ာင္းသားသမဂၢမ်ား အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ ဗဟိုလုပ္ငန္းေကာ္မတီ ဥကၠ႒ ကိုေက်ာ္ကိုကိုက ဆိုသည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ကိုလိုနီေခတ္ ၿဗိတိသွ်အစိုးရ လက္ထက္မွ ေခတ္အဆက္ အာဏာရွင္ အစိုးရမ်ားျ ဖစ္သည့္ ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီအစိုးရ၊ တစ္ပါတီအာဏာရွင္စနစ္ က်င့္သုံးေသာ ျမန္မာ့ဆိုရွယ္လစ္ လမ္းစဥ္ပါတီ အစိုးရႏွင့္ တပ္မေတာ္အစိုးရတို႔ကို ဆန္႔က်င္သည့္ လႈပ္ရွားမႈမ်ားတြင္ ေက်ာင္းသားသမဂၢ မ်ား၏ ဦးေဆာင္မႈႏွင့္ ေက်ာင္းသားမ်ားက အဓိကေနရာမွ ပါဝင္ခဲ့ၾကသည္။

သားသုံးသား (ဘုရားသား၊ ေက်ာင္းသား၊ တပ္မေတာ္သား) ပါရင္ လူထု အုံႂကြမႈ ျဖစ္ၿပီဆိုသည့္ အယူအဆမွာ တပ္မေတာ္က အာဏာရယူထားစဥ္ တစ္ေလွ်ာက္လုံး ေခတ္စားခဲ့သည္။
ယင္းေၾကာင့္ပင္ သားသုံးသားတြင္ တစ္သားအပါအဝင္ျဖစ္ေသာ ေက်ာင္းသားမ်ားအေပၚ အာဏာရွင္ အစိုးရမ်ားက အကဲဆတ္လြန္းေနျခင္း ျဖစ္ေၾကာင္း ႏိုင္ငံေရး ေလ့လာသူတစ္ဦးက ဆိုသည္။
ေက်ာင္းသားမ်ားကို သံသယျဖင့္ အလြ န္အကြၽံ ထိန္းေက်ာင္းမႈမ်ားေၾကာင့္ ပင္ ေက်ာင္းသားမ်ား၏ ေက်ာင္းပရဝဏ္တြင္း လႈပ္ရွားမႈမ်ား ေပ်ာက္ကြယ္ခဲ့ရသကဲ့သို႔ ေက်ာင္း သားသမဂၢမ်ား ဖြဲ႕စည္းခြင့္လည္း ပိတ္ပင္ထားခဲ့ျခင္း ျဖစ္ေၾကာင္း ၎ကဆိုသည္။

ယင္းသို႔ပင္ ေခတ္အဆက္ဆက္ အာဏာရွင္အစိုးရမ်ားက ေက်ာင္းသားသမဂၢမ်ား ဖြဲ႕စည္းရန္ အခြင့္အေရး မရေစေရးအတြက္ ေက်ာင္းအုပ္ခ်ဳပ္သူမ်ား၊ ဆရာ၊ဆရာမမ်ား ျပင္းထန္သည့္ ထိန္းခ်ဳပ္မႈမ်ားႏွင့္ တင္းက်ပ္ စြာ အေရးယူမႈမ်ားရွိရာ ေက်ာင္းအုပ္ခ်ဳပ္သူမ်ား၊ ဆရာ၊ ဆရာမမ်ားကလည္း ေက်ာင္းသားအဖြဲ႕အစည္း မ်ား၊ ေက်ာင္းသားသမဂၢမ်ားမွာ အႏၲရာယ္မ်ားဟု ျမင္လာၾကသည္။

ေက်ာင္းသားသမဂၢ ဖြဲ႕စည္းျခင္းကို ေထာက္ခံသည့္ဆရာမ်ား ရွိေသာ္လည္း ေက်ာင္းသားသမဂၢအေပၚ သံသယစိတ္ျဖင့္ စိုးရိမ္ထိတ္လန္႔ေနေသာ ဆရာဆရာမမ်ားလည္း ရွိေၾကာင္း ေက်ာင္းသားသမဂၢမ်ား အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ (ျဖစ္ေျမာက္ေရးေကာ္မတီ) ဥကၠ႒ ကိုဒီၿငိမ္းလင္းက ေျပာျပသည္။

“ေက်ာင္းသားသမဂၢဖြဲ႕ဖို႔ လုပ္ေတာ့ ဆရာမေတြရဲ႕ လိုက္လံေစာင့္ၾကည့္ သတိေပးတာေတြ၊ ပါေမာကၡခ်ဳပ္က ေခၚ ယူ သတိေပးတားျမစ္တာေတြ ခံၾကရ တယ္။ အရပ္ဘက္မွာ ဆိုရင္လည္း အာဏာပိုင္ အဖြဲ႕အစည္းေတြရဲ႕ ေနာ က္ေယာင္ခံ လိုက္ၾကည့္မႈေတြ ခံရတယ္” ဟု ၎က ဆိုသည္။

ယင္းႏွင့္ပတ္သက္သည့္ အစိုးရ၏ သေဘာထားကို သိရွိႏိုင္ေစရန္ ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတ၏ ေျပာေရးဆိုခြင့္ ရွိသူ ဦးရဲထြဋ္ကို ေမးျမန္းရာ တစ္စုံတစ္ရာ မွတ္ခ်က္ မေပးလိုေၾကာင္းသာ ေျပာၾကားသည္။

ႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံကို ဖက္ဆစ္ႏိုင္ငံ ျဖစ္ေအာင္ ငါးႏွစ္အတြင္း ဖန္တီးႏိုင္ေသာ္လည္း ဒီမိုကေရစီႏိုင္ ငံ ျဖစ္လာေအာင္မူ ဆယ္ႏွစ္ႏွင့္ပင္ ဖန္တီး၍ မရေၾကာင္း၊ ဒီမိုကေရစီဝါဒ အျမစ္တြယ္ေစရန္ တိုင္းျပည္ အနာဂတ္ ေခါင္းေဆာင္ေလာင္းမ်ား ေမြးထုတ္ေပးရာ စာသင္ေက်ာင္းမ်ားသည္ စာသင္ရာဌာန တစ္ခုအတြက္ သာမကဘဲ အသင္းတစ္ခု၊ အစည္းအ႐ုံးတစ္ခု၊ လူ႔ေလာကေလးတစ္ခု ျဖစ္ရမည္ဟူေသာ ကုလသမဂၢ တတိယေျမာက္ အေထြေထြအတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ ဦးသန္႔၏ မွတ္ခ်က္မွာ အလြန္အေရးပါ လွသည္။

 

ေက်ာင္းဝင္းထဲက ႏိုင္ငံေရး

အာဏာရွင္စနစ္ ေအာက္တြင္ ႏွစ္ေပါင္း ၅၀ ဝန္းက်င္ ရွင္သန္ခဲ့ရသည့္ ျမန္ မာႏိုင္ငံတြင္ ႏိုင္ငံေရးဆိုသည့္ ကိစၥမွာ အလြန္အႏၲရာယ္မ်ားသည့္ ကိစၥတစ္ ရပ္ ျဖစ္ၿပီး သာမန္ျပည္သူမ်ားႏွင့္ မသက္ဆိုင္ ေက်ာင္းသားမ်ားအတြက္မူ ႏႈတ္ကပင္ ဖြင့္ဟျခင္း မျပဳရဆိုသည့္ အယူအဆမွာ လူတိုင္းစိတ္ထဲတြင္ ကိန္းေအာင္းေနသည္။

ယခင္ တပ္မေတာ္အစိုးရလက္ထက္ တစ္ေလွ်ာက္လုံး အလုပ္ေလွ်ာက္ပါကလည္း ႏိုင္ငံေရး ကင္းရွင္းေၾကာင္း၊ ေက်ာင္းေလွ်ာက္ပါကလည္း ႏိုင္ငံေရး ကင္းရွင္းေၾကာင္း ေထာက္ခံခ်က္ မ်ား ေတာင္းခံျခင္းမွာ ယခုအခ်ိန္တိုင္ အေလ့အထတစ္ခုလို စြဲေနၾကေၾကာင္း၊ ယင္းအစြဲအလမ္း မ်ားေၾကာင့္ပင္ ေက်ာင္းပရဝဏ္အတြင္း ဒီမိုကေရစီ ဆိတ္သုဥ္းေနျခင္း ျဖစ္ေၾကာင္း ႏိုင္ငံေရးေလ့လာသူ တစ္ဦးက ေထာက္ျပသည္။

ေက်ာင္းသားသမဂၢသည္ တကၠသိုလ္ေက်ာင္းအတြင္း လႈပ္ရွားမႈမ်ား၊ ေက်ာင္းတြင္းအေရး ကိစၥရပ္မ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ စီမံေဆာင္႐ြက္ေသာ အဖြဲ႕အစည္း ျဖစ္ေၾကာင္း အေမရိကန္ ဂ်ာနယ္လစ္တစ္ဦးျဖစ္သူ Mr. Kren Coates က ေျပာၾကားသည္။

ေက်ာင္းသားသမဂၢသည္ တကၠသိုလ္နယ္ေျမအတြင္း ေက်ာင္းသားအစုအဖြဲ႕တစ္ရပ္ ေပၚထြန္းလာေ ရး၊ ေက်ာင္းသားမ်ား၏ ေခါင္းေဆာင္မႈ စြမ္းရည္ျမႇင့္တင္ေရး၊ တကၠသိုလ္နယ္ေျမအတြင္း ယဥ္ေက်း မႈဆိုင္ရာ လႈပ္ရွားမႈမ်ား၊ စာသင္ခန္းျပင္ပ လႈပ္ရွားမႈမ်ား ေပၚထြန္းလာေရး စုဖြဲ႕ထားသည္ အစုအဖြဲ႕ တစ္ရပ္ ျဖစ္ေၾကာင္း ၎က ဆိုသည္။
သို႔ေသာ္ ျမန္မာႏိုင္ငံ သမိုင္းေၾကာင္း အရ ကိုလိုနီေခတ္ တစ္ေလွ်ာက္လုံး တြင္ သာမက လြတ္လပ္ေရးရၿပီး ေနာ က္ပိုင္း ၁၉၆၂ ခုႏွစ္မွ စတင္ကာ အ ာဏာရွင္ စနစ္ေအာက္တြင္ က်ေရာက္စဥ္ကာလ တစ္ခုလုံး တြင္ ေက်ာင္းသားမ်ားမွာ ေခတ္အဆက္ဆက္ အစိုးရမ်ား၏ ဖိႏွိပ္မႈမ်ားေအာက္တြင္ ေက်ာင္းဝင္းအတြင္း ဒီမိုကေရစီ ဆိတ္သုဥ္းခဲ့ရသည္။

ယင္းႏွင့္အတူ ကိုလိုနီေခတ္ကပင္ ခြင့္ျပဳထားသည့္ ေက်ာင္းသားသမဂၢမ်ားမွာ ၁၉၆၂ ေနာက္ပိုင္းမွစတင္၍ ပိတ္ပင္တားဆီးမႈမ်ဳိးစုံႏွင့္ ဖိႏွိပ္ထားမႈေၾကာင့္ တရားဝင္ ေပၚေပါက္လာျခင္း မရွိေတာ့ေပ။ အစိုးရအေ နႏွင့္ ႏိုင္ငံ့ပညာေရး တိုးတက္လိုပါက ေက်ာင္းသားသမဂၢမ်ား ဖြဲ႕စည္းခြင့္ျပဳၿပီး လြတ္လပ္ပြင့္လင္းေ သာ ေက်ာင္းသားမ်ား၏ အေတြးအျမင္တို႔ကို နားေထာင္ ေပးသင့္ေၾကာင္း ဒဂုံတကၠသိုလ္ ဆရာမ်ား သမဂၢအဖြဲ႕ဝင္ ဦးအာကာမိုးသူက ေက်ာင္းသားသမဂၢ ဖြဲ႕စည္းခြင့္ ျပဳသင့္သည္ကို ဆရာတစ္ေယာက္ အေနႏွင့္ ေထာက္ခံ ေျပာၾကားသည္။

ေက်ာင္းသား လႈပ္ရွားမႈမ်ားကို ဦးေဆာင္လုပ္ေဆာင္မည့္ ေက်ာင္းသား အဖြဲ႕အစည္းမ်ား ဖြဲ႕စည္းခြင့္ႏွင့္ ပါဝင္ ေဆာက္႐ြက္ခြင့္တို႔ မရွိေသာေၾကာင့္ ေက်ာင္းသားမ်ား လမ္းမွားလိုက္ၿပီး ဘဝဆုံး႐ႈံးမႈမ်ား ႀကံဳေနရေၾကာင္း ေက်ာင္းသားသမဂၢမ်ား မရွိျခင္း၏ ဆိုးက်ဳိးကို ကိုဒီၿငိမ္းလင္းက ေထာက္ျပသည္။
“ေက်ာင္းတြင္း လႈပ္ရွားမႈေတြ မရွိေတာ့ အတန္းတက္ၿပီး ျပန္သြားတယ္။ ဖဲဝိုင္းထိုင္ၾကတယ္။ အရက္ေသာက္ၾကတယ္” ဟု ၎က တကၠသိုလ္ေက်ာင္းသား အမ်ားစု၏ဘဝကို ေျပာျပသည္။

 

လူမွန္ေနရာမွန္

“အခုအခ်ိန္မွာ ကြၽန္ေတာ္တို႔ကို လက္ခံတာဆိုလို႔ ႏိုင္ငံေရး အသိုင္းအဝိုင္းကပဲ ရွိတယ္” ဟု ကိုေက်ာ္ကိုကိုက ဆိုသည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံရွိ တကၠသိုလ္မ်ား တြင္ ေက်ာင္းသားသမဂၢမ်ား ဖြဲ႕စည္းခြင့္ မျပဳသကဲ့သို႔ ႏိုင္ငံေ ရးႏွင့္ ဆက္ႏႊယ္ဖူးသည့္ ေက်ာ င္းသားမ်ားကို ေက်ာင္းမွထုတ္ပယ္ျခင္းမ်ား ရွိသျဖင့္ ေက်ာင္းသား အမ်ားစုမွာ ႏိုင္ငံေရး နယ္ပယ္မ်ားသို႔ ေက်ာင္းပညာ မဆုံးခင္ပင္ ေရာက္ရွိသြားၾကသည္။ ယင္းမွာ အရည္အခ်င္းရွိေ သာ ေက်ာင္းသားမ်ား၏ အနာဂတ္မွာ လမ္းဆုံးသြားခဲ့ၿပီး ယင္းသည္ပင္ မ်ဳိးဆက္သစ္မ်ား၏ စြမ္းေဆာင္ရည္ က်ဆင္းမႈ၊ အနာဂတ္ ေခါင္းေဆာင္မ်ား၏ စြမ္းေဆာင္ရည္အတြက္ ေမးခြန္း ထုတ္စရာ ျဖစ္လာသည္။

ယေန႔ေခတ္တြင္ ေက်ာင္းသားမ်ားႏွင့္ ႏိုင္ငံေရး အဖြဲ႕အစည္းမ်ား ေရာေထြးေနျခင္းႏွင့္ ပတ္သက္၍ ဆရာအာကာမိုးသူက “ေက်ာင္းသားေတြက ရည္႐ြယ္ခ်က္ကို ရွင္းေအာင္လုပ္ရမယ္။ ႏိုင္ငံေရးနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ အျပင္မွာတိုက္မယ့္ ပါတီအဖြဲ႕ေတြ ရွိတယ္။ ေက်ာင္းသားေတြက ဟိုဟာလည္းလုပ္ခ်င္၊ ဒီဟာလည္းလုပ္ခ်င္ ဆိုမရဘူး။ ကြၽန္ေတာ္တို႔လုပ္ခ်င္တာ ပညာေရးစနစ္ ပိုေကာင္းေအာင္ လုပ္ခ်င္ တာ ျဖစ္ရမယ္” ဟု ေထာက္ျပသတိေပးသည္။

ကိုေက်ာ္ကိုကိုကမူ “ကြၽန္ေတာ္တို႔ ဘာပဲလုပ္ခ်င္လုပ္ခ်င္ ဒီႏိုင္ငံေရး အသိုင္းအဝိုင္းကိုပဲ ဖိတ္ၾကားရတယ္။ သူတို႔ပဲလာတယ္။ တကၠသိုလ္ဆရာ ဆရာမေတြ ဖိတ္ၾကားရင္ လာမွာလည္း မဟုတ္ဘူး” ဟု ေက်ာင္းသားမ်ားႏွင့္ ႏိုင္ ငံေရး အဖြဲ႕အစည္းမ်ား ဆက္ဆံေနရသ ည့္ အခ်က္ကို ရွင္းျပသည္။

ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းတို႔ ေက်ာင္းသားဘဝတြင္ ေရးဆြဲထားေသာ ေက်ာင္းသားသမဂၢ ဖြဲ႕စည္းပုံ အေျခခံဥပေဒအရမူ ေက်ာင္းသားသမဂၢမ်ားမွာ ယဥ္ေက်းမႈ၊ စာေပႏွင့္ အျခားေသာ ေက်ာင္းတြင္း လႈပ္ရွားမႈ မ်ားတြင္သာ ဦးေဆာင္စီမံႏိုင္ၿပီး ႏိုင္ငံေရးတြင္ ပါဝင္လႈပ္ရွားခြင့္ မျပဳေၾကာင္း ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ သမိုင္းကို ေဒါက္တာေအးေက်ာ္ႏွင့္ တြဲဖက္ျပဳစုခဲ့သည့္ ႏိုင္ငံျခားပညာရွင္တစ္ဦးက ေထာက္ျပသည္။

ယင္းဖြဲ႕စည္းပုံအရ ေက်ာင္းသားသမဂၢတြင္ ပါဝင္ေဆာင္႐ြက္ေနေသာ ကိုေအာင္ဆန္းသည္ ႏိုင္ငံေရးလႈ ပ္ရွားသည့္ သခင္အစည္းအ႐ုံးသို႔ ဝင္ေရာက္ေသာအခါ ေက်ာင္းသားသမဂၢမွ ႏုတ္ထြက္ခဲ့သည္ဟု သမိုင္း စာအုပ္မ်ားတြင္ ေရးသားေဖာ္ျပခ်က္အရ သိရသည္။

“အဲဒီေခတ္တုန္းက ေက်ာင္းဝင္းထဲမွာ စကားရည္လုပြဲေတြ လုပ္ေပးတယ္။ ဒါေပမဲ့၊ ဒီလိုလုပ္ေပးတာ ဝါဒျဖန္႔ခ်ိေရးအတြက္ မဟုတ္ဘူး” ဟု ၎က ဆိုသည္။
ေက်ာင္းသားမ်ားကို ေက်ာင္းအဝန္းအဝိုင္းတြင္း၌ လြတ္လပ္စြာ ေ႐ြးေကာက္ျခင္း၊ ဖြဲ႕စည္းျခင္းႏွင့္ လႈပ္ရွား ေဆာင္႐ြက္ျခင္းတို႔ကို ဆရာဆရာမမ်ားက ျပန္လည္ခြင့္ျပဳၿပီး အစိုးရက အေရးယူမႈမ်ား မလုပ္ေဆာင္ပါက ေက်ာင္းသားမ်ားသည္ ေက်ာင္းျပင္ပတြင္ ႏိုင္ငံေရး အဖြဲ႕အစည္းမ်ားႏွင့္ ပူးတြဲလုပ္ေဆာင္ရန္ မလိုအပ္ေၾကာင္း ေက်ာ္ကိုကိုက ေထာက္ျပသည္။

၁၉၆၂ခုႏွစ္ ေက်ာင္းသား အေရးအခင္းတြင္ ပါဝင္ခဲ့ေသာ မႏၲေလး ေက်ာင္းေဆာင္မွ တကၠသိုလ္ေ က်ာင္းသား ဦးရွိတ္က “ေက်ာင္းသားအဖြဲ႕ဆိုတာ ဘယ္ပါတီ၊ ဘယ္အဖြဲ႕အစည္း လက္ေအာက္မွ ရွိေနစရာ မလိုဘူး” ဟုဆိုသည္။

သို႔ေသာ္၊ ေက်ာင္းသားမ်ား၏ အရည္အေသြး တိုးတက္ေရးအတြက္ ေက်ာင္းတြင္း စကားရည္လုပြဲမ်ား ၊ ႏွီးေႏွာ ဖလွယ္ပြဲမ်ားႏွင့္ စာေပေဟာေျပာပြဲမ်ား ျပဳလုပ္ရန္ သက္ဆိုင္ရာ ဌာနမွဴးႏွင့္ ပါေမာကၡမ်ားက ခြင့္မျပဳေၾကာင္း ကိုဒီၿငိမ္းလင္းက ေက်ာင္းသားမ်ား ႀကံဳေတြ႕ေနရေသာ လက္ေတြ႕အခက္အခဲကို ေျပာျပ သည္။

 

ျပႆနာ၏ အေျဖ

“ကြၽန္ေတာ္တို႔ Capacity အရေတာ့ အားနည္းခ်က္ေတြ ရွိေနမွာပဲ အခု ဝန္ႀကီးအသစ္ေတြကေတာ့ ေျပာင္း ဖို႔ ႀကဳိးစားေနတာပဲ။ ႏွစ္ဖက္စလုံးက လိမၼာပါးနပ္ဖို႔ လိုတယ္” ဟု ေခတ္အ ဆက္ဆက္ အစိုးရမ်ားက ေက်ာင္းသားသမဂၢႏွင့္ ေက်ာင္းသားထု အေပၚ ေၾကာက္စရာ အျဖစ္ ႐ႈျမင္ေနၾကမႈႏွင့္ ပတ္သက္သည့္ ေမးျမန္းခ်က္ကို ျမန္မာၿငိမ္းခ်မ္းေရး စင္တာမွ အႀကီးတန္း အႀကံေပး ဦးလွေမာင္ေရႊက ရွင္းျပသည္။

ႏိုင္ငံေရး ေလ့လာသူ တစ္ဦးကမူ အစိုးရအေနႏွင့္ ေက်ာင္းသားမ်ား အေပၚ အစိုးရိမ္ ပိုေနသည္ဟု ထင္ေၾကာင္း၊ ေက်ာင္းသားသမဂၢ မ်ားမွာ အစိုးရ ထင္သကဲ့သို႔ အစိုးရကို ဆန္႔က်င္ေရး အဖြဲ႕အစည္းမ်ား မဟုတ္ဘဲ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ေခတ္စနစ္ အေနအထားအရ စာသင္ခန္းအတြင္း ရွိေနရမည့္ ေက်ာင္းသားမ်ား မွာ ႏိုင္ငံေရး နယ္ထဲ ေရာက္ေနရျခင္းသာ ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ေက်ာင္းသားသမဂၢ ဖြဲ႕စည္းပုံတစ္ရပ္ ေက်ာင္းသား မ်ားႏွင့္ ညႇိႏိႈင္းေရးဆြဲၿပီး သမဂၢမ်ား လြတ္လပ္စြာ ဖြဲ႕စည္းခြင့္ ေပးသင့္ေၾကာင္း သုံးသပ္ေျပာၾကားသည္။

“ေက်ာင္သားေတြ၊ ႏိုင္ငံေရးသမားေတြ၊ ျပည္သူေတြလိုခ်င္ေနတာ၊ အခုသြားေနတာက ပိုေကာင္းတဲ့ လူ႔အဖြဲ႕အစည္း ျဖစ္ဖို႔။ ရည္႐ြယ္ခ်က္ကေတာ့ အတူတူပါပဲ အေကာင္အထည္ေဖာ္ပုံ မတူတာဘဲ ရွိတယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ႏိုင္ငံ ဒီေန႔ေရာက္ေနတဲ့ အကူအေျပာင္းကာလက ႏူးညံ့သိမ္ေမြ႕တယ္။ ဂ႐ုစိုက္ရမယ့္ ကာလလည္း ျဖစ္တယ္။ အကူးအေျပာင္းကာလမွာ ျပႆနာဆိုတာ ရွိစၿမဲပဲ ရည္႐ြယ္ခ်က္တူရင္ ညႇိႏိႈင္း လို႔ရတယ္။ ဒီအဖြဲ႕အစည္းေတြက Zero Sum Game နဲ႔သြားမလား win-win နဲ႔ သြားမလားဆိုတာ အနာဂတ္ ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္ ျဖစ္လာမယ့္ ပုံသဏၭာန္ ျဖစ္သြားမယ္” ဟု ဦးလွေမာင္ေရႊက ဆိုသည္။

ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ သမဂၢအေဆာက္ အအုံ မိုင္းခြဲခံခဲ့ရသည္မွာ ၅၁ ႏွစ္ျပ ည့္ေျမာက္ေလၿပီ။ ေက်ာင္းသားသမဂၢမ်ားအတြက္ ႐ုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာအရ အေရးပါေသာ ရန္ကုန္တ ကၠသိုလ္အတြင္း အေဆာက္အအုံ ျပန္လည္ ေဆာက္ခြင့္ျပဳမည္ဟု သမၼတ႐ုံးဝန္ႀကီးအခ်ဳိ႕ က ေျပာဆိုထားသည္။ သို႔ေသာ္ ႐ုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာ အလြန္တကၠသိုလ္နယ္ေျမအတြင္း ေက်ာင္းသား လႈပ္ရွားမႈမ်ား ျပန္လည္အသက္ဝင္ေရး ေရခံေျမခံ ဝန္းက်င္ ေကာင္းကို အစိုးရႏွင့္တကၠသိုလ္ တာဝန္ရွိသူမ်ားက မည္မွ် ဖန္တီးေပးႏိုင္မည္ ဆိုသည္ကား ေမးခြန္းထုတ္ဖြယ္ရာ ရွိေသးသည္။

လြတ္လပ္စြာ စည္း႐ုံးခြင့္၊ လြတ္လပ္စြာ ထုတ္ေဖာ္ခြင့္စေသာ ႏိုင္ငံသား အခြင့္အေရးမ်ားကို အေလးထားေသာ ဒီမိုကေရစီစနစ္ ေဖာ္ေဆာင္ေနေသာ ယခုအစိုးရသစ္လက္ထက္တြင္ ႏိုင္ငံ သားျဖစ္ေသာ ေက်ာင္းသားႏွင့္ ဆရာမ်ားမွာ ႏိုင္ငံသား အခြင့္အေရးမ်ား ဆုံး႐ႈံးလွ်က္ရွိသကဲ့ သို႔ ျဖစ္ေနေၾကာင္း ေထာက္ျပေျပာဆိုမႈမ်ားလည္းရွိသည္။

သို႔ေသာ္ သမၼတဦးသိန္းစိန္ကမူ ျမန္မာ့ လူမႈအဖြဲ႕အစည္းတြင္ ဒီမိုကရက္တစ္ ယဥ္ေက်းမႈ အျမစ္တြယ္ ထြန္းကားေအာင္ လုပ္ေဆာင္ရမည္ဟု ၎၏မိန္႔ခြန္းတြင္ ကတိျပဳ ေျပာၾကားထားသည္။

“ေက်ာင္းသားေတြက ေနာက္ၿမီးဆြဲ ၾသဇာခံၿပီးေတာ့ လုပ္တာမဟုက္ဘူး။ ေက်ာင္းသားအေရးကို ပိုၿပီးေတာ့ လုပ္ခ်င္တယ္။ ဒါေပမဲ့ ေက်ာင္းထဲမွာ လက္မခံဘူး” ဟု ဆိုသည့္ ကိုေက်ာ္ကိုကို၏ မွတ္ခ်က္မွာ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ အစိုးရအတြက္ အေျဖတစ္ခု ထြက္လာႏိုင္မည္ ထင္သည္။

ေက်ာ္ဆန္းမင္း၊ ဥာဏ္မ်ိဳးေအာင္

ျမန္မာႏိုင္ငံ ေက်ာင္းသားလႈပ္ရွားမႈ အက်ဥ္း (၁၈၇၆ ခုႏွစ္မွ ၁၉၆၂ ခုႏွစ္အထိ)

၁၈၇၆ - အစိုးရ အထက္တန္းေက်ာင္းမ်ားတြင္ အဆင့္ျမင့္ပညာ သင္႐ိုးမ်ားကို စတင္သင္ၾကား ခြင့္ ျပဳခဲ့သည္။ ရန္ကုန္ရွိအစိုးရ အထက္တန္းေက်ာင္း မ်ားမွ ေက်ာင္းသားမ်ားသည္ ကာလကတၱား တကၠသိုလ္ဝင္ခြင့္ စာေမးပြဲမ်ားကို စတင္ေျဖဆိုခြင့္ ရခဲ့သည္။   

၁၈၇၈ - ရန္ကုန္အစိုးရ အထက္တန္းေက်ာင္း မ်ားတြင္ ပထမဦးဆုံးအႀကိမ္အျဖစ္ ေကာလိပ္အဆင့္ စာမ်ားကို သင္ၾကားခြင့္ရခဲ့သည္။
 

၁၈၈၀ - ရန္ကုန္ေကာလိပ္ ေက်ာင္းသားမ်ားသည္ ကာလကတၱားတကၠသိုလ္က က်င္းပသည့္ F.A (First Arts) စာေမးပြဲကို ပထမဦးဆုံး ေျဖဆိုခြင့္ ရရွိၾကသည္။
 

၁၈၈၃ - ရန္ကုန္ေကာလိပ္သည္ ကာလကတၱားတကၠသိုလ္၏ လက္ေအာက္ခံ ေက်ာင္းတစ္ေ က်ာင္း ျဖစ္လာသည္။
 

၁၉၀၃ - ပထမဆုံး ျမန္မာႏိုင္ငံ ေက်ာင္းသားလႈပ္ရွားမႈႀကီး စတင္ေပၚေပါက္ခဲ့သည္။
 

၁၉၀၄ - ရန္ကုန္ေကာလိပ္ ဗုဒၶဘာသာအသင္း စတင္ဖြဲ႕စည္းခဲ့သည္။
 

၁၉၀၆ - ဗုဒၶဘာသာ ကလ်ာဏယုဝအသင္း YMBA (Young Men’s Buddhist Association) စတင္ထူေထာင္ခဲ့သည္။
 

၁၉၁၀ - ျမန္မာႏိုင္ငံ ရန္ကုန္ၿမဳိ႕တြင္ တကၠသိုလ္ ဖြင့္လွစ္ေပးရန္ ဆႏၵရွိေၾကာင္း ျပည္သူမ်ားက အက္ဒဝပ္ဘုရင္ အထိမ္းအမွတ္ပြဲတြင္ ဆႏၵထုတ္ေဖာ္ခဲ့ၾကသည္။
 

၁၉၁၈ - မစၥတာမတ္ခ္ဟန္းတား ဦးေဆာင္သည့္ ေကာ္မတီက ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ တည္ေထာင္လွ်င္ သင္ၾကားရမည့္ သင္႐ိုးမ်ားကို ေရးဆြဲခဲ့သည္။
 

၁၉၁၉ - ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ အက္ဥပေဒမူၾကမ္းကို ျပ႒ာန္းခဲ့သည္။
 

၁၉၂၀ - ဒီဇင္ဘာလတြင္ ပထမဦးဆုံး ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ ေက်ာင္းသားသပိတ္ကို စတင္ခဲ့သည္။ ၿဗိတိသွ် အာဏာပိုင္တို႔ ျပ႒ာန္းခဲ့သည့္ တကၠသိုလ္အက္ဥပေဒကို မေက်နပ္သျဖင့္ သပိတ္ေမွာက္ ခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။ ထိုႏွစ္တြင္ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ စတင္ဖြင့္လွစ္ခဲ့သည္။
၁

၉၂၁ - သပိတ္ေမွာက္ ေက်ာင္းသားမ်ား ေရႊတိဂုံဘုရားတြင္ စုေဝးကာ ေဆြးေႏြး တိုင္ပင္ခဲ့ၾကသည္။ အမ်ဳိးသားေကာလိပ္ကို ဗဟန္းတြင္ ဖြင့္လွစ္ခဲ့ၾကသည္။ အမ်ဳိးသားေန႔ကို ပထမဦးဆုံး က်င္းပခဲ့သည္။
 

၁၉၂၄ - အမ်ဳိးသားေကာလိပ္ကို ပိတ္သိမ္းခဲ့သည္။
 

၁၉၂၆ - တကၠသိုလ္ ေက်ာင္းသားသမဂၢ အေဆာက္အအုံ ေဆာက္လုပ္ရန္ သူေဌးဦးညဳိက ေငြက်ပ္ ၁၇၀၀၀ ကို ေထာက္ပံ့လွဴဒါန္းခဲ့သည္။
 

၁၉၃၀ - ဒို႔ဗမာအစည္းအ႐ုံးကို စတင္ထူေထာင္ခဲ့သည္။ ေက်ာင္းသားသမဂၢ အေဆာက္အအုံ ၿပီးစီးခဲ့သည္။ ၿဗိတိသွ်အစိုးရက ေက်ာင္းသားသမဂၢ ထူေထာင္ျခင္းကို ခြင့္ျပဳခဲ့သည္။ ေနာက္တစ္ႏွစ္တြင္ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ ေက်ာင္းသားမ်ားသမဂၢ (တ.က.သ) ကို စတင္ဖြဲ႕စည္းခဲ့သည္။ တကၠသိုလ္ေက်ာင္း သား သမဂၢ၏ ပထမဦးဆုံးဥကၠ႒မွာ ကိုေက်ာ္ရွိန္ ျဖစ္ၿပီး အတြင္းေရးမွဴးမွာ မစၥတာရာရွစ္ ျဖစ္သည္။
 

၁၉၃၆ - တတိယေက်ာင္းသားသပိတ္ ေပၚေပါက္ခဲ့သည္။
 

၁၉၃၇ - အမ်ဳိးသားတကၠသိုလ္ကို ပိတ္ခဲ့သည္။ ေက်ာင္းသားသမဂၢကို ဦးျမဘူးက ျပစ္တင္႐ႈတ္ ခ် ေဝဖန္ခဲ့သည္။
 

၁၉၃၈ - ဗမာႏိုင္ငံလုံးဆိုင္ရာ ေက်ာင္းသားမ်ားသမဂၢ ဥကၠ႒ ကိုဗဟိန္းႏွင့္ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ ေက်ာင္း သားသမဂၢ အတြင္းေရးမွဴး ကိုဗေဆြတို႔ အဖမ္းခံရသည္။ ေက်ာင္းသားမ်ားက မေက်နပ္သျဖင့္ ေဒါက္ တာဘေမာ္ အစိုးရကို ဆႏၵျပခဲ့ၾကသည္။ ရန္ကုန္ရဲမ်ား၏ လက္ခ်က္ျဖင့္ ဆႏၵျပေက်ာင္းသားေခါင္းေ ဆာင္ ကိုေအာင္ေက်ာ္ က်ဆုံးခဲ့ရသည္။
 

၁၉၃၁-၃၄ - ၿဗိတိသွ်ႏွင့္ ဂ်ပန္တို႔လက္မွ လြတ္ေျမာက္ေရး လႈပ္ရွားမႈတြင္ ေက်ာင္းသားမ်ား ပါဝင္ခဲ့ၾကသည္။ ဗမာႏိုင္ငံလုံးဆိုင္ရာ ေက်ာင္းသားမ်ားသမဂၢမွ သုံးဦးသည္ ရဲေဘာ္သုံးက်ိပ္ အဖြဲ႕ဝင္မ်ား ျဖစ္လာသည္။ ထို႔ျပင္ ဘီအိုင္ေအ၊ ဘီဒီေအ တပ္ဖြဲ႕မ်ားဖြဲ႕ၿပီး နယ္ခ်ဲ႕လက္ေအာက္မွ လြတ္ေျမာက္ေရး တိုက္ပြဲမ်ားတြင္ ေက်ာင္းသားတို႔ ပါဝင္လႈပ္ရွားခဲ့ၾကသည္။
 

၁၉၅၁ - ဗမာႏိုင္ငံလုံးဆိုင္ရာ ေက်ာင္းသားသမဂၢကို ဗမာႏိုင္ငံလုံးဆိုင္ရာ ေက်ာင္းသားအဖြဲ႕ခ်ဳပ္ အျဖစ္ ေျပာင္းလဲေခၚေဝၚခဲ့သည္။
 

၁၉၅၃ - ၁၉၄၈ ခုႏွစ္မွ ၁၉၅၂ ခုႏွစ္အတြင္း ေက်ာင္းသားဆႏၵျပမႈ အေသးစားမ်ား ျဖစ္ေပၚခဲ့ သည္။ ေက်ာင္းသားအခြင့္အေရး ေတာင္းဆိုမႈေၾကာင့္ ေပၚေပါက္လာခဲ့ေသာ လႈပ္ရွားမႈမ်ား ျဖစ္သည္။  

၁၉၅၆ - ေအာက္တိုဘာလတြင္ ဖဆပလအစိုးရသည္ ေက်ာင္းသားသမဂၢကို ရက္ေပါင္း ၃၀ အတြင္း ဖ်က္သိမ္းရန္ အမိန္႔ထုတ္ခဲ့သည္။ စာေမးပြဲေမးခြန္း ေပါက္ၾကားမႈႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး ေက်ာင္းသား လႈပ္ရွားမႈ ျဖစ္ခဲ့သည္။ စိန္ေပါေက်ာင္းသား ဟယ္ရီတန္ ေသနတ္မွန္ၿပီး က်ဆုံးခဲ့သည္။   

၁၉၅၈ - စက္တင္ဘာ ၂၈ ရက္ေန႔တြင္ ဦးႏုအစိုးရသည္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေနဝင္းထံ အာဏာ လႊဲအပ္ခဲ့သည္။ ထိုေန႔တြင္ပင္ ေက်ာင္းသားသမဂၢ ေက်ာင္းသားမ်ားသည္ စစ္တပ္က အာဏာသိမ္းမႈအေပၚ ကန္႔ကြက္ ဆႏၵျပခဲ့ၾကသည္။
 

၁၉၅၉ - ဇန္နဝါရီ ၁၇ ရက္ေန႔တြင္ တကၠသိုလ္အက္ဥပေဒ ျပင္ဆင္ရန္ တကၠသိုလ္ေကာင္စီကို ဖြဲ႕စည္းခဲ့သည္။ ဥပေဒသစ္အရ ေက်ာင္းသားမ်ားသည္ ထိုေကာင္စီတြင္ ပါဝင္ခြင့္ မရွိေတာ့ေပ။ တကၠသိုလ္ဥပေဒသစ္ကို ဆန္႔က်င္ ဆႏၵျပခဲ့သည့္ ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္မ်ားကို ကိုကိုးကြၽန္းသို႔ ပို႔ခဲ့သည္။ ေက်ာင္းသား အမ်ားအျပား အဖမ္းခံရသည္။
 

၁၉၆၂ - မတ္လ ၂ ရက္ေန႔တြင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေနဝင္းက အရပ္သားအစိုးရ ဦးႏုထံမွ အာဏာသိမ္းခဲ့ သည္။ ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီကို ဖြဲ႕စည္းသည္။ တကၠသိုလ္ေက်ာင္းသား လႈပ္ရွားမႈမ်ားကို တင္းက်ပ္စြာ ထိန္းခ်ဳပ္ခဲ့သည္။ ေမလ ၉ ရက္ေန႔ တြင္ ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီသည္ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္အက္ဥပေဒ ကို ဖ်က္သိမ္းလိုက္သည္။ တကၠသိုလ္ႏွင့္ ပတ္သက္သည့္ ကိစၥအားလုံးကို ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီက ခ်ဳပ္ကိုင္ သိမ္းပိုက္လိုက္သည္။
 

၁၉၆၂ - ဇူလိုင္ ၇ ရက္ေန႔တြင္ ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီ၏ တရားမမွ်တသည့္ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ကို ကန္႔ကြက္ရန္ ေက်ာင္းသားမ်ား အစည္းအေဝး ေခၚခဲ့သည္။ အစည္းအေဝးကို သမဂၢအေဆာက္အအုံ အတြင္း က်င္းပခဲ့သည္။ ေက်ာင္းသားမ်ား အစည္းအေဝးက်င္းပ ေနစဥ္ကာလအတြင္း ဆႏၵျပမႈမ်ား လုပ္ေဆာင္ခဲ့သည္။ သမဂၢအေဆာက္အအုံ ကိုလည္း ‘ဒီမိုကရက္တစ္တပ္ဦး’ ဟုအမည္ေပးခဲ့သည္။ ဆႏၵျပမႈမ်ားအတြင္း ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္မ်ားကို ေထာက္လွမ္းေရးက ဖမ္းဆီးထိန္းသိမ္းခဲ့သည္ ။ ေက်ာင္းသားမ်ားကို ထိုအေၾကာင္းကို သိသြားေသာအခါ သမဂၢေရွ႕သို႔လာၿပီး ဆႏၵျပ ေႂကြးေၾကာ္ၾက သည္။ စစ္တပ္သည္ တကၠသိုလ္ဝင္းႀကီး တစ္ခုလုံးကို ဝိုင္းထားလိုက္သည္။ ေက်ာင္းသားထု အတြင္းသို႔ မ်က္ရည္ယိုဗုံးမ်ားျဖင့္ ပစ္ခတ္ၿပီး လူစုခြဲခဲ့ၾကသည္။ ထိုေန႔ညတြင္ ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီက မာရွယ္ေလာကို ထုတ္ျပန္ခဲ့သည္။  ဇူလိုင္ ၈ ရက္ေန႔ နံနက္ ၆ နာရီခန္႔တြင္ သမိုင္းဝင္ သမဂၢ အေဆာက္အအုံႀကီးကို ဒိုင္းနမိုက္မ်ားျဖင့္ ေဖာက္ခြဲ ဖ်က္ဆီးလိုက္သည္။ သမဂၢအတြင္းရွိ ေက်ာင္းသား အေျမာက္အျမား က်ဆုံးခဲ့ၾကရသည္။ ထိုေန႔ကို အစြဲျပဳၿပီး ဇူလိုင္ ၇ ေက်ာင္းသား လႈပ္ရွားမႈအေရးေ တာ္ပုံအျဖစ္ သတ္မွတ္ခဲ့သည္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေနဝင္းက ေက်ာင္းသားမ်ားသည္ ဗမာျပည္ကြန္ျမဴနစ္ပါ တီႏွင့္ အဆက္အသြယ္ ရွိသည္ဟု စြပ္စြဲခဲ့သည္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေနဝင္းက “ကြၽန္ေတာ္ ေနာက္ထပ္ ဘာမွ်မေျပာလုိပါဘူး။ ဓားကုိ ဓားခ်င္း၊ လွံကုိလွံခ်င္း ဆုိင္ဖုိ႔သာ ရွိပါတယ္” ဟုေျပာၾကားခဲ့ေၾကာင္း ထိုေခတ္ကိုမီသူမ်ား၏ ေျပာျပခ်က္အရ သိရွိရသည္။

မွတ္ခ်က္ - ဓာတ္ပံုမ်ားကို သထုံေဆာင္သဟာယႏွင့္စာဖတ္သင္း (၁၉၆၃-၆၄) မွ ထုတ္ေဖာ္တင္ျပသည့္ “ဇူလိုင္သမိုင္းဝင္ျဖစ္ရပ္ ဓာတ္ပုံမ်ား” စာအုပ္မွ ကူးယူေဖာ္ျပသည္။