ဒီလအတြက္ မေကြးေဆးတကၠသိုလ္ ေက်ာင္းသား သမဂၢ၊ စာေပေကာ္မတီက
ထုတ္တဲ့ ေဆးမင္တံ စာေစာင္ကို မိတ္ေဆြေတြ ဖတ္ရႈႏိုင္ပါျပီ။ (စစ္) အာဏာရွင္
ဆန္႔က်င္တိုက္ဖ်က္ေရးဟာ က်ေနာ္တို႔ သမဂၢရဲ႕ မူတခ်က္ ျဖစ္တာေၾကာင့္
ဒီစာေစာင္မွာ အာဏာရွင္ ဆန္႔က်င္ေရး အျမင္ေတြ၊ အေတြးအေခၚေတြကို
ေတြ႔ရမွာပါ။ အာဏာရွင္ ဆန္႔က်င္တယ္ ဆိုလို႔ အာဏာရွင္ စနစ္ဟာ စစ္တပ္၊
ရဲတပ္ဖြဲ႔နဲ႔ ျဗဴရိုကေရစီလို ဖိႏွိပ္ေရး ယႏၱရားေတြ (Oppressive State Apparatuses) နဲ႔ပဲ
ထူေထာင္ထားတာ မဟုတ္ပါဘူး။ အာဏာရွင္ စနစ္ကို လက္ခံလာေအာင္၊
မတြန္းလွန္၀ံ့ေအာင္၊ အာဏာရွင္ ဆန္႔က်င္သူေတြကို ျပည္သူေတြ ထင္မွတ္
မွားေအာင္ တျခားတဖက္ကလဲ စာေပ၊ အႏုပညာ၊ ရုပ္ရွင္၊ ဂီတ၊ သတင္းမီဒီယာ၊
ေက်ာင္းပညာေရးနဲ႔ ဘာသာေရးလို အိုင္ဒီေယာ္လဂ်ီ ယႏၱရားေတြ (Ideological State
Apparatuses)ေတြက တဆင့္လဲ လူထုကို ၀ါဒမိႈင္းတိုက္ အိပ္ေငြ႔ခ်ထားတာပါ။
ေခတ္စကားနဲ႔ ေျပာရရင္ “ဂ်င္းထည့္”ထားၾကတယ္ေပါ့ဗ်ာ။
ဒီဂ်င္းေတြရဲ႕ မခိုင္လံုပံု၊ မွားယြင္းပံုကို အခ်က္အလက္၊ အေထာက္အထား ခိုင္ခိုင္
လံုလံုနဲ႔ ဂ်င္းဖယ္ေပးေရးဟာ က်ေနာ္တို႔ လုပ္ရမယ့္ တာ၀န္ေတြထဲက
တရပ္လို႔ ခံယူထားပါတယ္။ ဒီစာေစာင္မွာ ပါတဲ့ ဂ်င္းဖယ္ေပးတဲ့ ေဆာင္းပါး
တပုဒ္ခ်င္း အလိုက္ အက်ဥ္း မိတ္ဆက္ေပးပါမယ္။ စာဖတ္သူ မိတ္ေဆြက
ကိုယ္ၾကိဳက္ႏွစ္သက္ရာ ေဆာင္းပါးကို ေက်ာ္ခြဖတ္ရႈႏိုင္ပါတယ္။ ေဆာင္းပါးရွင္
နီရိုကြန္ ေရးထားတဲ့ “ေဒၚစု အစိုးရကို မာ့စ္၀ါဒမ်က္မွန္ တပ္ၾကည့္ျခင္း” ဆိုတဲ့
ေဆာင္းပါးမွာ၊ လက္ရွိ ႏိုင္ငံေရးစနစ္ဟာ ဒီမိုကေရစီလု႔ ိ ေခၚေျပာေနၾကေပမယ့္၊
မာ့စ္၀ါဒအျမင္က ခြဲျခမ္းစိတ္ျဖာၾကည့္လိုက္ရင္ အႏွစ္သာရမွာေတာ့ စစ္အာ
ဏာရွင္နဲ႔ ခရိုနီစီးပြားေရးသမား လက္တဆုပ္စာ လူတစုကပဲ ႏိုင္ငံေရး
အာဏာနဲ႔ စီးပြားေရး အာဏာကို ခ်ဳပ္ကိုင္ထားေၾကာင္း၊ ေဒၚစု အစိုးရဟာ
ဒီလူစုရဲ႕ အက်ိဳးစီးပြားကို ဖီလာျပဳျပီး ဘာမွ် မလုပ္၀ံ့ေၾကာင္း၊ လူမ်ားစု လူထု
အတြက္ က်န္းမာေရး၊ ပညာေရး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြလဲ သိသိသာသာ
လုပ္ႏိုင္မွာ မဟုတ္ေၾကာင္းကို သံုးသပ္ထားပါတယ္။ ေဆာင္းပါးရွင္ ၀တုတ္ရဲ႕ “ကားလ္မာ့စ္နဲ႔
ဘာသာေရးမိႈင္း” ဆိုတဲ့ စာမွာေတာ့၊ အစိုးရ အဆက္ဆက္ဟာ ကြန္ျမဴ
နစ္ဆိုရင္ ဓမၼႏၱရာယ္ၾကီးလို႔ အေပါစား ၀ါဒျဖန္႔ခဲ့တာဟာ မူရင္း မာ့စ္ရဲ႕ အေရး
အသားေတြကို တလြဲတေခ်ာ္ အဓိပၸါယ္ေကာက္ျပီး ဂ်င္းထည့္ထားတာ
ျဖစ္ေၾကာင္းကို မူရင္း မာ့စ္ရဲ႕ အေရးအသားေတြကို ကိုးကားျပီးေတာ့ ဖြင့္ဆို
ထားပါတယ္။ ဒီစာကို “ဗမာျပည္ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီရဲ႕ ဘာသာေရးမူ၀ါဒ” ဆိုတဲ့
ဘာသာျပန္ စာနဲ႔ တိုက္ယူဖတ္ရႈႏိုင္ပါတယ္။ ဗမာျပည္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီရဲ႕ မူအရ
ဆိုရင္၊ ကိုးကြယ္ ယံုၾကည္မႈဟာ အစိုးရက ၀င္မစြက္ဖက္သင့္တဲ့ တဦးခ်င္းကိစၥ
ျဖစ္တယ္လို႔ တဦးခ်င္း လြတ္လပ္ခြင့္ (Individual Autonomy) ကို အာမခံ
ေပးထားသလို၊ ဗုဒၶဘာသာ ဘုန္းေတာ္ၾကီးေက်ာင္းပဲ ျဖစ္ျဖစ္၊ ခရစ္ရွန္ သာသနာ
ျပဳေက်ာင္းပဲ ျဖစ္ျဖစ္ ဘာသာေရးကို လြတ္လြတ္လပ္လပ္ သင္ၾကားခြင့္ ျပဳမည္
ျဖစ္ေၾကာင္း အစုအဖြဲ႔ လြတ္လပ္ခြင့္ (Group Autonomy) ကိုလဲ လက္ခံထားတာကို
ေတြ႔ႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အစိုးရ ပညာေရးမွာ ဘာသာေရးကို ထည့္သြင္း
သင္ၾကားတာေတာ့ လက္မခံေၾကာင္း ပါတီမူ ခ်ထားတာဟာ အခုေခတ္ ေျပာေနၾကတဲ့
ဘာသာေရးနဲ႔ ႏိုင္ငံေရး မေရာယွက္ေရး ဆိုတဲ့ Secular Stateကို ဆိုလိုတာပါပဲ။
ကြန္ျမဴနစ္ပါတီရဲ႕ ဘာသာေရး မူ၀ါဒဟာ အာဏာရွိခဲ့/ရွိဆဲ အစိုးရအဆက္
ဆက္ဟာ ဘာသာေရးကို ဗန္းျပျပီး လူထုေထာက္ခံမႈ ရေအာင္မင္းသား
ေခါင္းေဆာင္းျပခဲ့တာနဲ႔ ေျဖာင့္ေျဖာင့္ၾကီး ဆန္႔က်င္ေနတာကို ယွဥ္ၾကည့္နိုင္
ပါတယ္။ ဒီကြန္ျမဴနစ္ေတြရဲ႕ ဘာသာေရးဟာ ဘိန္းပဲ ဆိုတဲ့ ဖြင့္ဆိုခ်က္ဟာ
ပညာရပ္ဆိုင္ရာ ေလ့လာခ်က္အရဆိုရင္ မွားယြင္း အဓိပၸါယ္ေကာက္ ထားတာ ျဖစ္ေၾကာင္းကိုေတာ့ ေဆာင္းပါးရွင္း ၀တုတ္ရဲ႕ စာနဲ႔ တိုက္
ၾကည့္ပါ။ ေဆာင္းပါးရွင္ ဥာဏ္ေအာင္ရဲ႕ “ဗမာပါလီမန္ အစိုးရရဲ႕ ကြန္ျမဴနစ္
ဆန္႔က်င္ေရး ၀ါဒျဖန္႔ပံုနဲ႔ အေမရိကန္ ပါ၀င္မႈ” ဆိုတဲ့ စာမွာေတာ့၊ စစ္ေအးကာလမွာ
အေမရိကန္အစိုးရက ဗမာအစိုးရနဲ႔ ကြန္ျမဴနစ္ေတြရဲ႕ လႈပ္ရွားမႈေတြကို
ေစာင့္ၾကည့္ခဲ့ေၾကာင္း စီအိုင္ေအ အစီရင္ခံစာ အေထာက္အထားေတြကို
ကိုးကားျပီးေတာ့ ေရးထားပါတယ္။ ဒီစာမွာပဲ၊ ဦးႏုအစိုးရ လက္ထက္မွာ
ေဟာလိ၀ုဒ္နဲ႔ အေမရိကန္ သံရံုးတို႔ ပူးေပါင္းျပီးေတာ့ ဦးႏုရဲ႕ “လူထု ေအာင္သံ” ျပဇာတ္ကို
ကြန္ျမဴနစ္ဆန္႔က်င္ေရး ရုပ္ရွင္အျဖစ္ ရိုက္ကူးျပီး တႏိုင္ငံလံုး၊ တကမၻာလုးံ
ပတ္ျပခဲ့တာ ကို ေရးထားပါတယ္။ သခင္ဘေသာင္းရဲ႕ ေျခေလးေခ်ာင္းေတာ္လွန္ေရး
စာအုပ္ကိုလဲ ကြန္ျမဴနစ္ဆန္႔က်င္ေရး ၀ါဒျဖန္႔ စာအုပ္အျဖစ္ အေမရိကန္ သံရံုးက
ထုတ္ေ၀ေပးခဲ့ပံုနဲ႔၊ စစ္တပ္ရဲ႕ စိတ္ဓါတ္ စစ္ဆင္ေရး ဌာနက ျမ၀တီ မဂၢဇင္း
ထုတ္ျပီးေတာ့ ကြန္ျမဴနစ္ ဆန္႔က်င္ေရး ၀ါဒျဖန္႔ခဲ့တာကိုလဲ ဖတ္ရႈရမွာပါ။
ေဆာင္းပါးရွင္ ေမာင္မွန္ရဲ႕ “အန္နာခစ္ဇင္ မိတ္ဆက္” စာမွာေတာ့၊ ဗမာေတြ
အသိမ်ားတဲ့ “မင္းမဲ့၀ါဒီ ေခၚ အန္နာခစ္” ဆိုတာ အစိုးရသာ မရွိလွ်င္ တေယာက္ကို
ေတေယာက္ ခုတ္ဟယ္၊ ထစ္ဟယ္နဲ႔ အစိုးရေတြ ၀ါဒျဖန္႔သလို လူၾကမ္းလူရိုင္း
၀ါဒ မဟုတ္ေၾကာင္းကို ဖတ္ရႈရပါလိမ့္မယ္။ ေဆာင္းပါးရွင္ ႏိုင္မင္းရဲ႕ “ေတာ္လွန္ေရး(၁)”
ဆိုတဲ့ ေဆာင္းပါးမွာေတာ့၊ အေနာက္ႏိုင္ငံမွာ သိပၸံ ပညာတိုးတက္ ျဖစ္ထြန္း
လာတာနဲ႔ အမွ် ကမၻာဟာ ေလာကရဲ႕ အလည္မွာ ရွိတယ္၊ ေနက ကမၻာကို
ပတ္လည္ေနတယ္၊ လူက တျခားတိရစၦာန္ေတြနဲ႔စာရင္ ျမင့္ျမတ္တယ္လို႔ လူေတြ
ယံုၾကည္ခဲ့တဲ့ အယူအဆေတြကို ေနာက္ပိုင္း အသစ္ေတြ႔ရွိခ်က္ေတြ ျဖစ္တဲ့
ေနကသာ ေလာက အလယ္မွာ ရွိတယ္၊ ကမၻာက ေနကို ပတ္လည္ေနတယ္၊
လူဟာလဲ တျခား တိရစၦာန္ေတြနဲ႔ ကြာျခားလွတာမဟုတ္ဘူး ဆိုတာေတြနဲ႔
အစားထိုးလာျပီး လူေတြ အသိအျမင္ ေျပာင္းလဲလာေၾကာင္း၊ ဗမာမွာေတာ့ ဘီစီ
သံုးေလးရာစု ပ်ဴေခတ္ေလာက္ကတိုင္ အိႏၵိယဘက္က ရထားတဲ့ ဗုဒၶဘာသာ
အေျချပဳ အျမင္ေတြဟာ ကေန႔ေခတ္တိုင္ ရွိေနေသးလို႔ ဗမာမွာေတာ့ အသိပညာ
ေတာ္လွန္ေရးသစ္ မေပၚထြန္းေသးေၾကာင္း ယွဥ္ေရးထားပါတယ္။
ေမာင္လူတင္ရဲ႕ “ေက်ာင္းသား ႏိုင္ငံေရး” ေဆာင္းပါးမွာ ဆိုရင္လဲ၊ တခ်ိဳ႕
ေက်ာင္းသားေတြဟာ ေဒၚစု အစိုးရ တက္လာလို႔ ျငိမ္ေနခ်င္ၾကေၾကာင္း၊
လက္ေတြ႔မွာေတာ့ ပညာေရး လြတ္လပ္ခြင့္ေတြဟာ ထူးထူးျခားျခား မရ
ေသးေၾကာင္း၊ ေက်ာင္းသားေတြဟာ ႏိုင္ငံေရး ဆက္လုပ္ရဦးမွာ ျဖစ္ေၾကာင္းကို
တင္ျပထားပါတယ္။ ေဆာင္းပါးရွင္ သက္ဆုရဲ႕ “ရယ္ဒီကယ္ ဟယ္လင္ကဲလာ”
ေဆာင္းပါးမွာေတာ့၊ ဗမာ ေက်ာင္းသံုးစာအုပ္နဲ႔ အေမရိကန္ေတြ ေဖ်ာက္ထားတဲ့
ဟယ္လင္ကဲလာရဲ႕ အေရးပါတဲ့ အေၾကာင္းေတြကို ေဖာ္ထုတ္ျပထားပါတယ္။
ဟယ္လင္ဟာ မ်က္မျမင္၊ နားမၾကား မသန္စြမ္း အမ်ိဳးသမီးတဦး ျဖစ္ေပမယ့္
အေမရိကမွာ ေပၚေပါက္ေနတဲ့ အလုပ္သမား လႈပ္ရွားမႈေတြ၊ လူျဖဴ လူမည္း ခြဲျခားမႈ
တိုက္ဖ်က္ေရး လုပ္ငန္းေတြနဲ႔ အမ်ိဳးသမီး အခြင့္အေရး လႈပ္ရွားမႈေတြမွာ
တက္တက္ၾကြၾကြ အားေပးေထာက္ခံသူ ျဖစ္တယ္ ဆိုတာပါပဲ။ ရုပ္ရွင္က႑မွာ
ေဆာင္းပါးရွင္ ရုပ္ရွင္ေမက “ကြန္ျမဴနစ္ ျပဇာတ္ေရးဆရာ ေဒၚတန္ထရမ္ဘုိ”
ေခါင္းစဥ္နဲ႔ ထရမ္ဘို အျဖစ္မွန္အေၾကာင္းကို ရိုက္ကူးထားတဲ့ ရုပ္ရွင္ကို ညႊန္းထားပါတယ္။
လြတ္လပ္ခြင့္ကို ျမတ္ႏိုးတယ္ ဆိုတဲ့ အေမရိကမွာ နာမည္ေက်ာ္ ေဟာလိ၀ုဒ္
ဇာတ္ညႊန္းေရးဆရာ၊ သရုပ္ေဆာင္ေတြဟာ ကြန္ျမဴနစ္ ျဖစ္ျခင္းေၾကာင့္ ေထာင္ခ်
အျပစ္ေပးခံခဲ့ရတာကို ၾကည့္ရႈရမွာပါ။
ရုပ္ရွင္ေမရဲ႕ “Wonder Woman နဲ႔ ေဟာလိ၀ုဒ္ ၀ါဒျဖန္႔ခ်ိေရး” ရုပ္ရွင္သုးံသပ္
ခ်က္မွာေတာ့ အေမရိကန္ ကာကြယ္ေရး ဌာန၊ စီအိုင္ေအနဲ႔ အမ်ိဳးသား လံုျခံဳေရး
ဌာနေတြဟာ ေဟာလိ၀ုဒ္ ဇာတ္ညႊန္းေတြကို ျပင္ေရးခိုင္းတာ၊ဇာတ္လမ္း
ေခါင္းစဥ္ေတြ ျပင္ခုိင္းတာ၊ ျပင္မေပးရင္ ပင္တဂြန္က ပစၥည္းငွားမေပးလို႔
ဇာတ္ကားရိုက္မရတဲ့ အေၾကာင္း၊ ဇာတ္လမ္းေတြထဲမွာလဲ လူသားခ်င္း
စာနာေထာက္ထားမႈ အေရျခံဳျပီးေတာ့ စစ္ေရးအရ ရန္လို က်ဴးေက်ာ္ စြက္ဖက္
လိုတဲ့ ၀ါဒကို မသိမသာ လူေတြ လက္ခံလာေအာင္ ထည့္သြင္းထားေၾကာင္း
ရုပ္ရွင္ေမက ေရးထားပါတယ္။ ကဗ်ာအေနနဲ႔ ကဗ်ာဆရာ မြန္းအိမ္ခဏ္းရဲ႕
“ရုပ္ရွင္”ကဗ်ာကို ဖတ္ရႈရမွာပါ။ ဒါကေတာ့ ဒီလအတြက္ ေဆာင္းပါးေတြ
အေၾကာင္း မိတ္ဆက္ပါ။ စာဖတ္ပရိသတ္ေတြ ႏွစ္သက္မယ္လို႔ ယံုၾကည္ပါတယ္။
စာေပေကာ္မတီ တာ၀န္ခံ၊
မေကြးေဆးတကၠသိုလ္
ေက်ာင္းသားမ်ားသမဂၢ။
Friday, July 28, 2017
Thursday, July 27, 2017
How Democracy Works in India
Written By Nyan Myo Aung
There are many political scientists who argue that a country needs
a certain level of economic development to sustain democracy, and
it is difficult to maintain the democratic rule in ethnically, linguistically,
religiously, and socially divided societies. The abnormal country that
negates all the above arguments, is India.
India is comprised of twenty-eight States and seven Union Territories.
It consists of several groups different in ethnics, languages, religions and
social castes. Most of the population lives in the rural areas and they are
mostly the poor. But it could sustain the democratic system, from the
post-independence to the present except the short period of Emergency
Rule declared by Indira Gandhi. It does not mean that India has the perfect
political system. India has many ethnic-based, religion-based, region-based
conflicts, violence and rebellions, and widespread human rights violations.
But until now, neither factor could break down the democratic system in India.
With the transparent, fair and routine elections, the competition within the
democratic election becomes the only game in town to get the political power
of the country .The questions that are interesting to be asked, is “Why could
India maintain its democracy? How does its system work? What are its
weaknesses and strengths?” I have tried to answer those questions in the
followings.
1. Introduction
Indian constitution went into effect in 1950. There are 465 articles in it. It
had been amended a hundred times between 1950 and 2015. Indian state is
a parliamentary republic, and is unitary in structure, but federal in practice.
It was the former British colony. The current Head of the State is President
Pranab Mukherjeee. He is an independent person, not related to any party.
But he was a former member of Indian National Congress (INC). Each term
for Head of the State is five years, but how many times one person could take
that post, is not limited and written exactly in the constitution. The Prime Minister,
party leader from Bharatiya Janata Party (BJP), is Narenda Modi. In India, Lower
House is called the House of People or Lok Sabha, and Upper House is called the
Council of States or Rajya Sabha. Now, the BJP-led Alliance, National
Democratic Alliance, has occupied the majority seats in the Lower House.
But in Upper House, Congress-led Alliance called United Progressive Alliance,
has controlled the majority seats. The Supreme Court is the highest court in India.
2. Government Formation
2(A). Executive
The President is the Head of the State. He is elected by the Electoral College. It consists of
elected members from both Houses of Parliament, and elected members from the Legislative
Assemblies of the States. He may hold his office for a term of five years. The Prime Minister is
the Head of Government. He is appointed by the President. The latter used to appoint the party
leader, as the Prime Minister, who wins the majority seats in the Lower House.
The President is the supreme commander of the Defense Forces of the Union of India. But the
true power lies in the hand of the Prime Minister as a Head of Government. The President has
the constitutional right to appoint other Ministers on the advice of the Prime Minister. That
means the President has to approve the list of would-be Ministers proposed by the Prime
Minister.
2(B). Legislature
India has two Houses of Parliament; the one is House of People ( the Lok Sabha or Lower
House), and the other, Council of States ( the Rajya Sabha or Upper House). Election of
members of House of People is based on the population. It consists of 530 members chosen by
direct election from territorial constituencies in the States, and 12 members to represent the
Union Territories..
The members of the Council of States are elected by the elected members of the Legislative
Assembly of the State, and they have to represent their respective State. The exception is
twelve members of the Council of States are nominated by the President. It has totally 246
seats.
If the Bill passed by one House of Parliament, were rejected by other House, joint-sitting of the
two Houses is required to resolve disagreements between them. The Bill with amendments is
approved and passed by majority of total number of members of both houses. That means the
Lower House which has the largest number of seats, shall always prevail.
2(C). Judiciary
Supreme Court is the Highest Court in India, and it consists of a Chief Justice of India and not
more than seven other Judges. The President appoints every Judge in the Supreme Court, and
in the High Courts of the States. They could hold their office until they attain the age of sixtyfive
years if they were Judges of the Supreme Court, and until they attain the age of sixty-two
years if they were Judges in the High Court. In appointing the Judges of the High Court, the
President has to consult with the Chief Justice of the Supreme Court and respective Governor.
He needs to consult with them to transfer one Judge from one High Court to any other High
Court. District Judges are appointed by the Governor of the State after consulting with the High
Court in her State.
Judges of the Supreme Court could not be removed easily. To remove them, requires the
support of the majority not less than two-thirds of the members of the House, on the ground of
proved misbehavior or incapacity. Unless there was no such proofs, they could maintain their
posts until they attain the age of sixty-five years.
3. Parliamentary or Presidential System?
In parliamentary system, the government has to be responsible to the legislature. It could be
removed with the support of majority in the legislature, “without any cause.” All the
administration of the State is done by the Prime Minister and his Ministers who are heading
their respective department. There may be a president in the parliamentary system, but he is
just the ceremonial head of the State.
It is different in presidential system. The president is directly or indirectly elected in
presidential system. He could not be removed by the legislature, without cause except in cases
like violation of the constitution or incapacity to take his duty. In mixed system, the government
is responsible to the elected president but the government including the president has to be
responsible to the legislature.
In India, a president is indirectly elected by the Electoral College, which consists of the
members of both Houses of Parliament, and members of Legislative Assemblies of the States.
Though the president in India is elected by the people, he is just the ceremonial Head of the
State. He has the power to appoint the Council of Ministers with the Prime Minister at its head.
But that Council of Ministers has to be responsible, collectively, to the House of the People
(Lower House or Lok Sabha) through the Prime Minister. That means they need to win the
majority support of the parliament, so that they could maintain their status quo. Therefore, the
political system of India could be correctly called the parliamentary system.
4. Checks-and-Balances
The Prime Minister and the Council of Ministers have to be collectively responsible to the Lower
House. Thus, if the majority in the Lower House did not have the confidence in the government,
they had to resign. But the Legislature could not easily remove the President without any cause
except in violation of the constitution. The proposal to impeach him, could be moved by not less
than one-fourth of the total number of members of the House. A majority of not less than twothirds
of the total membership of the House has to pass such resolution. When a charge is
preferred by either House of Parliament, the other House shall investigate the charge. The
President has the right to appear and to be represented at such investigation. After that
investigation, if the charge was sustained, he would be removed from the President Office.
The President is just the ceremonial head of the State. Day-to-day functioning of the
government is administered by the Prime Minister and her Council of Ministers. Prime Minister is
the party leader of the majority seats-winner in the Lower House. If his party were the only
party which dominates the Lower House, his power is enormous. He could pass every Bill as he
wish because members of the Lower House are his party members and they have to vote along
the party line. Thus, the Executive dominates, in this situation, over the Legislature.
But the Supreme Court has the right to make judicial review. It could declare bills passed by the
Legislature unconstitutional. And he could declare the orders and ordinances of the Executive
unconstitutional as well. The Supreme Court in India has the power of judicial review. As said
above, it could determine the constitutionality of every Bill passed by the Legislature, and every
ordinance and order directed by the Executive.
Unlike the British Parliament which has the parliamentary sovereignty of overriding every
decision made by the Executive or the Judiciary, Indian parliamentary system has the judicial
sovereignty just like the Supreme Court in Presidential United States of America. Thus, there is
likely to have competition between the Supreme Court and the Legislature. The Supreme Court
might not accept any constitutional amendment passed by the Legislature which would alter the
basic structure of the Constitution.
The Judiciary is independent of the Executive and the Legislature. Although the President
appoints the Chief Justice of the Supreme Court and other Judges of the Supreme Court in
consultation with the Chief Justice, the Executive could not dismiss the Judges as it wishes. The
Judges could hold their offices until they attain the age of sixty-five years. Chief Justice of the
State and District Judges could hold their offices until they attain the age of sixty-two years.
The Judge of the Supreme Court could be removed on the ground of misconduct or incapacity.
And impeachment process is required to be met, too. Promotion and transfer of the Judges are
decided by the President but only in consultation with the Chief Justice of the Supreme Court.
If the President is satisfied that a grave emergency exists such as war or external aggression or
armed rebellion, he could declare the State of Emergency. But he is required to get the
confirmation of the Union Cabinet, in writing. That means the true power to declare emergency
rule, lies in the hand of Prime Minister. After that he has to send that declaration to each House
of Parliament. That declaration could be revoked by another proclamation or it ceases to exist
after six months unless the Parliament has extended the period of Emergency Rule. But if the
parliament was dominated by one majority party and the government had the confidence of the
parliament, the federal government could extend the emergency rule or could declare it in any
State, as it pleases.
5. Constitutional Discretion of Federal and State Governments
In relationship with the Legislative Assembly of the States, the parliament has the power to
exercise the residual power not described in the Concurrent List or State List. And when
differences of opinion occur between law made by the parliament and law made by the
legislative assembly of the States, the law of parliament always prevails according to the
constitutional provisions. During the period of the Proclamation of Emergency, the parliament
could exercise the power in the State List to make laws on behalf of the States.
The Indian parliamentary system is unitary in structure, though federal in practice. In practice,
there are power-sharing processes between the federal government and the States. The main
architect of the Indian Constitution, Ambedkar, framed it to give the federal government more
power. Thus, he denied to use the term “the United States of India” instead of “the Union of
India.”
6. Mechanism of Dispute-settlement between Federal and State Governements
It is the duty of the Supreme Court to settle the disputes between the Union Government and
one or more States, or between two or more States, and to interpret the constitution. And
when the President asks for the opinion of the Supreme Court on some matters, it has to give
its opinion to her. It also has the right to issue directions or orders or writs, including writs in
the nature of habeas corpus, mandamus, and prohibition. Besides, the Chief Justice of India has
the authority to appoint its officers and servants of the Supreme Court.
7. Guarantee of Individual Freedom
The Supreme Court upheld the Fundamental Rights enumerated in Part III of the constitution.
It reviewed the constitutional amendments, and declared unconstitutional some amendments
passed by the parliament to override the fundamental rights and to alter the basic structure of
the constitution. But during the period (1975- 1977), the Supreme Court had accepted the
Prime Minister Indira Gandhi’s declaration of emergency rule. That is its worst history. There
are criticisms, too, on the Supreme Court because many cases are awaiting the trail. And there
are some controversies on Judicial Activism of Indian Supreme Court, when it extends the scope
of exercising its power, even intervening in some functions of the Executive and Parliament.
8. Political Parties and Coalitions
The post-independent parliament had been dominated by the Congress Party for decades. The
Congress Party is the main umbrella organization in fighting against the British, to get
independence. After independence, when the Muslim League, the most likely rivalry to the
Congress Party, tried to form Parkistan, the only dominant party was the Congress Party. But,
following the Emergency rule (1975- 1977) declared by the Prime Minister Indira Gandhi, leader
of the Congress Party, the public support of the party became low. Many region-based, ethnicbased,
ideology-based and caste-based parties emerged when they thought that they were
underrepresented. Hindu Nationalist Party named the Bharatiya Janata Party (BJP), won a
majority of seats. In later elections, both the Congress Party and BJP have to seek the partners
to form the broad alliances.
The Congress Party could form the broad alliances with many partners, because of its policy in
secularism. It becomes the partners of the parties in Muslim-dominated regions, Sikhdominated
regions, and the Communist Party of India- Marxist (CPI). At the beginning, due to
the BJP’s Hinduness Policy, Muslim Party, Sikh Party and CPI do not become the partners of
BJP. Thus, BJP has to become practical in forming the alliances, by putting aside its Hindunationalist
agenda. In this way, multi-party system arises in India because neither the Congress
nor the BJP alone could form the government.
9. Strengths
India practices the parliamentary system in which there is fusion of the executive and the
legislative power. When a party could form the majority government, it could formulate and
pass the policies as it wishes. It is the institutional flexibility that is good for the modern society
as well as developing democracies. In the modern society, there could arise a lot of challenges
to be met immediately by the government. In this situation, the parliamentary system could
adapt to the new challenges and perform effectively to meet the demands of the new
challenges. In the presidential system like US, there might have deadlock and delay when the
Legislature disagrees with the President.
In India, it is the multi-party system. No single party could form the majority government. Thus
the major party has to form the alliance with the small regional parties. It is good for the
democratic stability. In order to form the government, the major party has to make political
concessions with the small parties to accommodate their regional interests. It could bring all
parties under the democratic system. And gradually, the competition in democratic election
could become the only game in town to get the power and make the policy changes as they
desired.
When the Supreme Court has the judicial review, it could protect the fundamental rights of the
citizens. It could determine the constitutionality of the Bill passed by the Legislature and orders
and ordinances passed by the Executive. In this way, it could restrain the power of the
Executive and the Legislature not to impinge upon the rights of the citizens. The parliament
tried several times to restrict the power of the Judiciary, by amending the constitution.
The politicization of several groups different in religion, ethnic and caste, is the progress in
sustaining democracy. Inclusion of these social groups in the democratic competition will
contribute to the stability of democratic system in the long run. The alliance relationship
between them and the major parties like the Congress Party and BJP, could accommodate their
different demands. Other policies like three-language policy, secular policy (not complete
separation of the State and Church, but the equal treatment and promotion of every religion),
reserved seats for the Backward Castes and the Scheduled Tribes, and the self-governing
institution in the rural areas ( it is called Panchayats), contribute to their accommodation of
demands of the different social groups, within the democratic system.
10. Weaknesses
The Prime Minister could declare the State of Emergency through the President. Using this
power, the Federal Government could intrude into the power of the States. If one ethnic
majority party like Hindu Nationalist Party, won the majority of seats in the parliament and the
government had the complete confidence of the parliament, some ethnic minorities might,
though they may be the majority and could form the government in their respective State, be
tyrannized by the Federal Government of one ethnic majority. The Supreme Court needs to
restrain the power of the Executive when unnecessarily State of Emergency is declared by the
government.
Recently after the terrorist acts and demands for secession, the Legislature passed many laws
which give the police and military forces the power to arrest the civilian if they have suspicions.
Some laws allow the police to extract the confessions from the suspected person, using the
brutal means. The Judiciary accepts that kind of confessions as evidences. The Supreme Court
fails to reconcile the needs to handle the terrorism and the protection of fundamental rights of
its citizens. It should formulate the coherent criminal-justice system to meet the above two
demands. At the same time, it should review every laws passed by the parliament whether they
are constitutional or not, or whether they are infringing on the rights of citizens or not.
The Judiciary is now practicing the judicial activism. It introduced the Public Initiative Litigation
(PIL). It is the system where one person could send just a postcard to the Court to complain
about the problems such as pollution. After that introduction, the Judiciary tried to seek redress
for the people, shutting down some industries, and practice law-making power in promoting the
social conditions of the backward classes and solving malnourishment problems in some
regions. But there are many backlog cases to be handled by the Judiciary. Delay in trail is one
of the weaknesses in the Judiciary System.
Nyan Myo Aung
Bibilography
(1) The Constitution of India, (Government of India, Ministry of Law and Justice, 2007)
(2) Shri. P. A. Sangman, Shri. P. A,“Functioning of Parliamentary Democracy in India,” He said
political system in India is mainly based on the British Parliamentary Model.
(3) William Roberts Clark, Matt Golder, and Sona Nadenichek Golder, “ Principles of
Comparative Politics,” (CQ Press, 2009)
(4) See Steven I. Wilkinson, “Reading the Election Results,” One of the factors contributing to
the dominant rule of the Congress Party (1950- 1970), is the single- member district plurality
system (SMDP).
(5) See Pratap Bhanu Mehta, “The Rise of Judicial Sovereignty.” According to the Article 124
of the Indian Constitution, the president needs to consult with the Chief Justice of India in
appointing other Judges. It is difficult to say who is the final arbiter. But, after the decision on
The Third Judges’ Case (1993), the Supreme Court ruled that the Chief Justice and another
four most- senior Justices of the Supreme Court have to exercise the power to appoint the
Judges.
(6) See Pratap Bhanu Mehta, “ The Rise of Judicial Sovereignty”
(7) See Arvind Verma, “Police Agencies And Coercive Power,” In the colonial period, the
British administrators are a few senior officers, and indigenous Indian people who occupied
the posts of lower subordinates, are the majority. To prevent India from internal and external
rebellions, it passed the suppressive laws such as Police Act V (1857). After independence,
Nehru government enacted the Preventive Detention Act which allows the person, who is
suspected to pose a threat to the society, to be imprisoned. Sections 41 to 56, and 165 of the
Criminal Procedure Code allow the police officer to detain any person without getting
permission from the magistrate. Many laws enacted by the British, are the Vernacular Press
Act (1878), the Newspapers Act (1908), the Explosives Substances Act (1908), the Prevention
of Seditious Meetings Act (1911), the Official Secrets Act (1923), the Foreigners Ordinance
(1914), and the Defence of India Act (1915). Due to the secessionist movement and
communal violence, the Punjab Disturbed Areas Act, Bihar Maintenance of Public Order Act,
Bombay Public Safety Act, Madras Suppression of Disturbance Act were enacted in 1947-
1948. After independence, Preventive Detention Act was passed in 1950. The Armed Forces
Special Power Act (1958), the Maintenance of Internal Security Act (MISA), the Disturbed
Areas Act and the National Security Act were passed to give the military and police forces the
powerful authority in handling the terrorism, violence, riots and secessionist movements. But
many loopholes are created to infringe upon the fundamental rights of the citizens.
There are many political scientists who argue that a country needs
a certain level of economic development to sustain democracy, and
it is difficult to maintain the democratic rule in ethnically, linguistically,
religiously, and socially divided societies. The abnormal country that
negates all the above arguments, is India.
India is comprised of twenty-eight States and seven Union Territories.
It consists of several groups different in ethnics, languages, religions and
social castes. Most of the population lives in the rural areas and they are
mostly the poor. But it could sustain the democratic system, from the
post-independence to the present except the short period of Emergency
Rule declared by Indira Gandhi. It does not mean that India has the perfect
political system. India has many ethnic-based, religion-based, region-based
conflicts, violence and rebellions, and widespread human rights violations.
But until now, neither factor could break down the democratic system in India.
With the transparent, fair and routine elections, the competition within the
democratic election becomes the only game in town to get the political power
of the country .The questions that are interesting to be asked, is “Why could
India maintain its democracy? How does its system work? What are its
weaknesses and strengths?” I have tried to answer those questions in the
followings.
1. Introduction
Indian constitution went into effect in 1950. There are 465 articles in it. It
had been amended a hundred times between 1950 and 2015. Indian state is
a parliamentary republic, and is unitary in structure, but federal in practice.
It was the former British colony. The current Head of the State is President
Pranab Mukherjeee. He is an independent person, not related to any party.
But he was a former member of Indian National Congress (INC). Each term
for Head of the State is five years, but how many times one person could take
that post, is not limited and written exactly in the constitution. The Prime Minister,
party leader from Bharatiya Janata Party (BJP), is Narenda Modi. In India, Lower
House is called the House of People or Lok Sabha, and Upper House is called the
Council of States or Rajya Sabha. Now, the BJP-led Alliance, National
Democratic Alliance, has occupied the majority seats in the Lower House.
But in Upper House, Congress-led Alliance called United Progressive Alliance,
has controlled the majority seats. The Supreme Court is the highest court in India.
2. Government Formation
2(A). Executive
The President is the Head of the State. He is elected by the Electoral College. It consists of
elected members from both Houses of Parliament, and elected members from the Legislative
Assemblies of the States. He may hold his office for a term of five years. The Prime Minister is
the Head of Government. He is appointed by the President. The latter used to appoint the party
leader, as the Prime Minister, who wins the majority seats in the Lower House.
The President is the supreme commander of the Defense Forces of the Union of India. But the
true power lies in the hand of the Prime Minister as a Head of Government. The President has
the constitutional right to appoint other Ministers on the advice of the Prime Minister. That
means the President has to approve the list of would-be Ministers proposed by the Prime
Minister.
2(B). Legislature
India has two Houses of Parliament; the one is House of People ( the Lok Sabha or Lower
House), and the other, Council of States ( the Rajya Sabha or Upper House). Election of
members of House of People is based on the population. It consists of 530 members chosen by
direct election from territorial constituencies in the States, and 12 members to represent the
Union Territories..
The members of the Council of States are elected by the elected members of the Legislative
Assembly of the State, and they have to represent their respective State. The exception is
twelve members of the Council of States are nominated by the President. It has totally 246
seats.
If the Bill passed by one House of Parliament, were rejected by other House, joint-sitting of the
two Houses is required to resolve disagreements between them. The Bill with amendments is
approved and passed by majority of total number of members of both houses. That means the
Lower House which has the largest number of seats, shall always prevail.
2(C). Judiciary
Supreme Court is the Highest Court in India, and it consists of a Chief Justice of India and not
more than seven other Judges. The President appoints every Judge in the Supreme Court, and
in the High Courts of the States. They could hold their office until they attain the age of sixtyfive
years if they were Judges of the Supreme Court, and until they attain the age of sixty-two
years if they were Judges in the High Court. In appointing the Judges of the High Court, the
President has to consult with the Chief Justice of the Supreme Court and respective Governor.
He needs to consult with them to transfer one Judge from one High Court to any other High
Court. District Judges are appointed by the Governor of the State after consulting with the High
Court in her State.
Judges of the Supreme Court could not be removed easily. To remove them, requires the
support of the majority not less than two-thirds of the members of the House, on the ground of
proved misbehavior or incapacity. Unless there was no such proofs, they could maintain their
posts until they attain the age of sixty-five years.
3. Parliamentary or Presidential System?
In parliamentary system, the government has to be responsible to the legislature. It could be
removed with the support of majority in the legislature, “without any cause.” All the
administration of the State is done by the Prime Minister and his Ministers who are heading
their respective department. There may be a president in the parliamentary system, but he is
just the ceremonial head of the State.
It is different in presidential system. The president is directly or indirectly elected in
presidential system. He could not be removed by the legislature, without cause except in cases
like violation of the constitution or incapacity to take his duty. In mixed system, the government
is responsible to the elected president but the government including the president has to be
responsible to the legislature.
In India, a president is indirectly elected by the Electoral College, which consists of the
members of both Houses of Parliament, and members of Legislative Assemblies of the States.
Though the president in India is elected by the people, he is just the ceremonial Head of the
State. He has the power to appoint the Council of Ministers with the Prime Minister at its head.
But that Council of Ministers has to be responsible, collectively, to the House of the People
(Lower House or Lok Sabha) through the Prime Minister. That means they need to win the
majority support of the parliament, so that they could maintain their status quo. Therefore, the
political system of India could be correctly called the parliamentary system.
4. Checks-and-Balances
The Prime Minister and the Council of Ministers have to be collectively responsible to the Lower
House. Thus, if the majority in the Lower House did not have the confidence in the government,
they had to resign. But the Legislature could not easily remove the President without any cause
except in violation of the constitution. The proposal to impeach him, could be moved by not less
than one-fourth of the total number of members of the House. A majority of not less than twothirds
of the total membership of the House has to pass such resolution. When a charge is
preferred by either House of Parliament, the other House shall investigate the charge. The
President has the right to appear and to be represented at such investigation. After that
investigation, if the charge was sustained, he would be removed from the President Office.
The President is just the ceremonial head of the State. Day-to-day functioning of the
government is administered by the Prime Minister and her Council of Ministers. Prime Minister is
the party leader of the majority seats-winner in the Lower House. If his party were the only
party which dominates the Lower House, his power is enormous. He could pass every Bill as he
wish because members of the Lower House are his party members and they have to vote along
the party line. Thus, the Executive dominates, in this situation, over the Legislature.
But the Supreme Court has the right to make judicial review. It could declare bills passed by the
Legislature unconstitutional. And he could declare the orders and ordinances of the Executive
unconstitutional as well. The Supreme Court in India has the power of judicial review. As said
above, it could determine the constitutionality of every Bill passed by the Legislature, and every
ordinance and order directed by the Executive.
Unlike the British Parliament which has the parliamentary sovereignty of overriding every
decision made by the Executive or the Judiciary, Indian parliamentary system has the judicial
sovereignty just like the Supreme Court in Presidential United States of America. Thus, there is
likely to have competition between the Supreme Court and the Legislature. The Supreme Court
might not accept any constitutional amendment passed by the Legislature which would alter the
basic structure of the Constitution.
The Judiciary is independent of the Executive and the Legislature. Although the President
appoints the Chief Justice of the Supreme Court and other Judges of the Supreme Court in
consultation with the Chief Justice, the Executive could not dismiss the Judges as it wishes. The
Judges could hold their offices until they attain the age of sixty-five years. Chief Justice of the
State and District Judges could hold their offices until they attain the age of sixty-two years.
The Judge of the Supreme Court could be removed on the ground of misconduct or incapacity.
And impeachment process is required to be met, too. Promotion and transfer of the Judges are
decided by the President but only in consultation with the Chief Justice of the Supreme Court.
If the President is satisfied that a grave emergency exists such as war or external aggression or
armed rebellion, he could declare the State of Emergency. But he is required to get the
confirmation of the Union Cabinet, in writing. That means the true power to declare emergency
rule, lies in the hand of Prime Minister. After that he has to send that declaration to each House
of Parliament. That declaration could be revoked by another proclamation or it ceases to exist
after six months unless the Parliament has extended the period of Emergency Rule. But if the
parliament was dominated by one majority party and the government had the confidence of the
parliament, the federal government could extend the emergency rule or could declare it in any
State, as it pleases.
5. Constitutional Discretion of Federal and State Governments
In relationship with the Legislative Assembly of the States, the parliament has the power to
exercise the residual power not described in the Concurrent List or State List. And when
differences of opinion occur between law made by the parliament and law made by the
legislative assembly of the States, the law of parliament always prevails according to the
constitutional provisions. During the period of the Proclamation of Emergency, the parliament
could exercise the power in the State List to make laws on behalf of the States.
The Indian parliamentary system is unitary in structure, though federal in practice. In practice,
there are power-sharing processes between the federal government and the States. The main
architect of the Indian Constitution, Ambedkar, framed it to give the federal government more
power. Thus, he denied to use the term “the United States of India” instead of “the Union of
India.”
6. Mechanism of Dispute-settlement between Federal and State Governements
It is the duty of the Supreme Court to settle the disputes between the Union Government and
one or more States, or between two or more States, and to interpret the constitution. And
when the President asks for the opinion of the Supreme Court on some matters, it has to give
its opinion to her. It also has the right to issue directions or orders or writs, including writs in
the nature of habeas corpus, mandamus, and prohibition. Besides, the Chief Justice of India has
the authority to appoint its officers and servants of the Supreme Court.
7. Guarantee of Individual Freedom
The Supreme Court upheld the Fundamental Rights enumerated in Part III of the constitution.
It reviewed the constitutional amendments, and declared unconstitutional some amendments
passed by the parliament to override the fundamental rights and to alter the basic structure of
the constitution. But during the period (1975- 1977), the Supreme Court had accepted the
Prime Minister Indira Gandhi’s declaration of emergency rule. That is its worst history. There
are criticisms, too, on the Supreme Court because many cases are awaiting the trail. And there
are some controversies on Judicial Activism of Indian Supreme Court, when it extends the scope
of exercising its power, even intervening in some functions of the Executive and Parliament.
8. Political Parties and Coalitions
The post-independent parliament had been dominated by the Congress Party for decades. The
Congress Party is the main umbrella organization in fighting against the British, to get
independence. After independence, when the Muslim League, the most likely rivalry to the
Congress Party, tried to form Parkistan, the only dominant party was the Congress Party. But,
following the Emergency rule (1975- 1977) declared by the Prime Minister Indira Gandhi, leader
of the Congress Party, the public support of the party became low. Many region-based, ethnicbased,
ideology-based and caste-based parties emerged when they thought that they were
underrepresented. Hindu Nationalist Party named the Bharatiya Janata Party (BJP), won a
majority of seats. In later elections, both the Congress Party and BJP have to seek the partners
to form the broad alliances.
The Congress Party could form the broad alliances with many partners, because of its policy in
secularism. It becomes the partners of the parties in Muslim-dominated regions, Sikhdominated
regions, and the Communist Party of India- Marxist (CPI). At the beginning, due to
the BJP’s Hinduness Policy, Muslim Party, Sikh Party and CPI do not become the partners of
BJP. Thus, BJP has to become practical in forming the alliances, by putting aside its Hindunationalist
agenda. In this way, multi-party system arises in India because neither the Congress
nor the BJP alone could form the government.
9. Strengths
India practices the parliamentary system in which there is fusion of the executive and the
legislative power. When a party could form the majority government, it could formulate and
pass the policies as it wishes. It is the institutional flexibility that is good for the modern society
as well as developing democracies. In the modern society, there could arise a lot of challenges
to be met immediately by the government. In this situation, the parliamentary system could
adapt to the new challenges and perform effectively to meet the demands of the new
challenges. In the presidential system like US, there might have deadlock and delay when the
Legislature disagrees with the President.
In India, it is the multi-party system. No single party could form the majority government. Thus
the major party has to form the alliance with the small regional parties. It is good for the
democratic stability. In order to form the government, the major party has to make political
concessions with the small parties to accommodate their regional interests. It could bring all
parties under the democratic system. And gradually, the competition in democratic election
could become the only game in town to get the power and make the policy changes as they
desired.
When the Supreme Court has the judicial review, it could protect the fundamental rights of the
citizens. It could determine the constitutionality of the Bill passed by the Legislature and orders
and ordinances passed by the Executive. In this way, it could restrain the power of the
Executive and the Legislature not to impinge upon the rights of the citizens. The parliament
tried several times to restrict the power of the Judiciary, by amending the constitution.
The politicization of several groups different in religion, ethnic and caste, is the progress in
sustaining democracy. Inclusion of these social groups in the democratic competition will
contribute to the stability of democratic system in the long run. The alliance relationship
between them and the major parties like the Congress Party and BJP, could accommodate their
different demands. Other policies like three-language policy, secular policy (not complete
separation of the State and Church, but the equal treatment and promotion of every religion),
reserved seats for the Backward Castes and the Scheduled Tribes, and the self-governing
institution in the rural areas ( it is called Panchayats), contribute to their accommodation of
demands of the different social groups, within the democratic system.
10. Weaknesses
The Prime Minister could declare the State of Emergency through the President. Using this
power, the Federal Government could intrude into the power of the States. If one ethnic
majority party like Hindu Nationalist Party, won the majority of seats in the parliament and the
government had the complete confidence of the parliament, some ethnic minorities might,
though they may be the majority and could form the government in their respective State, be
tyrannized by the Federal Government of one ethnic majority. The Supreme Court needs to
restrain the power of the Executive when unnecessarily State of Emergency is declared by the
government.
Recently after the terrorist acts and demands for secession, the Legislature passed many laws
which give the police and military forces the power to arrest the civilian if they have suspicions.
Some laws allow the police to extract the confessions from the suspected person, using the
brutal means. The Judiciary accepts that kind of confessions as evidences. The Supreme Court
fails to reconcile the needs to handle the terrorism and the protection of fundamental rights of
its citizens. It should formulate the coherent criminal-justice system to meet the above two
demands. At the same time, it should review every laws passed by the parliament whether they
are constitutional or not, or whether they are infringing on the rights of citizens or not.
The Judiciary is now practicing the judicial activism. It introduced the Public Initiative Litigation
(PIL). It is the system where one person could send just a postcard to the Court to complain
about the problems such as pollution. After that introduction, the Judiciary tried to seek redress
for the people, shutting down some industries, and practice law-making power in promoting the
social conditions of the backward classes and solving malnourishment problems in some
regions. But there are many backlog cases to be handled by the Judiciary. Delay in trail is one
of the weaknesses in the Judiciary System.
Nyan Myo Aung
Bibilography
(1) The Constitution of India, (Government of India, Ministry of Law and Justice, 2007)
(2) Shri. P. A. Sangman, Shri. P. A,“Functioning of Parliamentary Democracy in India,” He said
political system in India is mainly based on the British Parliamentary Model.
(3) William Roberts Clark, Matt Golder, and Sona Nadenichek Golder, “ Principles of
Comparative Politics,” (CQ Press, 2009)
(4) See Steven I. Wilkinson, “Reading the Election Results,” One of the factors contributing to
the dominant rule of the Congress Party (1950- 1970), is the single- member district plurality
system (SMDP).
(5) See Pratap Bhanu Mehta, “The Rise of Judicial Sovereignty.” According to the Article 124
of the Indian Constitution, the president needs to consult with the Chief Justice of India in
appointing other Judges. It is difficult to say who is the final arbiter. But, after the decision on
The Third Judges’ Case (1993), the Supreme Court ruled that the Chief Justice and another
four most- senior Justices of the Supreme Court have to exercise the power to appoint the
Judges.
(6) See Pratap Bhanu Mehta, “ The Rise of Judicial Sovereignty”
(7) See Arvind Verma, “Police Agencies And Coercive Power,” In the colonial period, the
British administrators are a few senior officers, and indigenous Indian people who occupied
the posts of lower subordinates, are the majority. To prevent India from internal and external
rebellions, it passed the suppressive laws such as Police Act V (1857). After independence,
Nehru government enacted the Preventive Detention Act which allows the person, who is
suspected to pose a threat to the society, to be imprisoned. Sections 41 to 56, and 165 of the
Criminal Procedure Code allow the police officer to detain any person without getting
permission from the magistrate. Many laws enacted by the British, are the Vernacular Press
Act (1878), the Newspapers Act (1908), the Explosives Substances Act (1908), the Prevention
of Seditious Meetings Act (1911), the Official Secrets Act (1923), the Foreigners Ordinance
(1914), and the Defence of India Act (1915). Due to the secessionist movement and
communal violence, the Punjab Disturbed Areas Act, Bihar Maintenance of Public Order Act,
Bombay Public Safety Act, Madras Suppression of Disturbance Act were enacted in 1947-
1948. After independence, Preventive Detention Act was passed in 1950. The Armed Forces
Special Power Act (1958), the Maintenance of Internal Security Act (MISA), the Disturbed
Areas Act and the National Security Act were passed to give the military and police forces the
powerful authority in handling the terrorism, violence, riots and secessionist movements. But
many loopholes are created to infringe upon the fundamental rights of the citizens.
Burmese Junta in Favor of Sequentialism
Written By Nyan Myo Aung
Sequentialism means establishing the rule-of-law and state-building
should be completed before the democratic transition. Sequencing
promoters argue that rush transition to democracy could drive the
state into chaotic situation. According to sequentialism, the opposition
and political activists in some authoritarian countries should wait
till the incumbent autocrats have finished the preconditions said to
be necessary to stabilize democratic transition; as mentioned above,
rule-of- law and state-building.
Some scholars like Thomas Carothers do not accept this kind of argument.
He said that there is inherent tension between autocrats and the rule of law,
and revealed his suspicion that every autocrat could be the state-builder.
But for the autocrats, military or civilian in some countries, sequentialism
seems to be a good defender in maintaining their status quo and justifying
their rule. Burmese junta-created word “discipline-flourishing democracy”
seems to resonate with sequentialism. The junta used to argue that
maintaining law and order, and creating peace and development are
the first priorities before the democratic transition is started. Hence, the
military still needs to play a leading role in Burmese politics. That point
is even constitutionally prescribed.
The junta has, intentionally or unintentionally, mistaken in assuming
that maintaining law and order is the same work with establishing the
rule of law. Actually, to establish the rule of law, the executive power
has to be constrained to a certain extent in which the freedom of
expression is guaranteed by an independent judiciary. In Burmese
junta’s view, establishing the rule of law (or maintaining law and order)
means repression and detainment of the political opponents. They are
assumed as the men who are posting the danger to the public law and
order, which in turn is not favorable to the peace and development of
the country. Thus I appreciate Thomas Carothers’s argument that there
is inherent tension between the autocrats and the rule of law. It is
doubtful the military junta (including the military-turned-civilian
government) could establish the rule of law as a precondition for
democracy.
And Burmese junta used to promotes themselves as the state-builders
in the books of history. Here state-building means, according to
Francis Fukuyama who borrowed it from Max Weber’s definition,
the monopoly of the legitimate use of violence and providing the
services to the people effectively and efficiently. Junta’s way of
promoting themselves as state-builders is obvious in the state-owned
presses in which building of the bridges and the irrigation channels,
and fighting against the insurgents (depicting fighting the
insurgents is protecting the independence of the state) are
repeatedly expressed in words and displayed in photos. But
decades-long history shows that junta’s way of disarming the
ethnic-armed groups (to monopolize the use of violence) by
means of violence is not good in the long run. In the aspect
of governing as well, there is extensive corruption among
the government officials. The bureaucracy could not provide
the services necessary to the people.
Sometimes pro-military-turned-civilian-government columnists
used to promote the classical modernization theory in the press
in which they argued that there should be certain level of
economic growth, as one of the preconditions, before the country
is democratic. They sometimes go to the extremes arguing
“development first, and democracy last.” And they tried to
introduce the Singapore’s development model to the people.
The point they fail to recognize is that there seems to be no
Lee Kuan Yew in Burmese military circles. Junta seems to be more
interested in extracting the resources for their personal profits,
rather than modernizing the country through industrialization
for long-term public benefits.
In conclusion, sequentialism is unhelpful in Burma case because
the Burmese Junta, decadeslong power-holder, could not fulfill the
preconditions mentioned by sequencing promoters. There is
inherent tension between the junta and the rule of law, state-building,
and economic growth. Mostly they go to the opposite direction of
the preconditions making the country worse. It would be better to
start democratic transition as fast as possible rather than waiting for the
Golden Age the junta promises to bring to the people. It could be no
worse than the rule of the junta.
Ref; 1.Thomas Carothers, “The Sequencing Fallacy”
2. Francis Fukuyama, “Liberalism versus State-Building”
3. Thomas Carothers, “Misunderstanding Gradualism”
4. I am sorry I could not mention the articles of pro-sequentialism exactly because of
inadequate time.
Sequentialism means establishing the rule-of-law and state-building
should be completed before the democratic transition. Sequencing
promoters argue that rush transition to democracy could drive the
state into chaotic situation. According to sequentialism, the opposition
and political activists in some authoritarian countries should wait
till the incumbent autocrats have finished the preconditions said to
be necessary to stabilize democratic transition; as mentioned above,
rule-of- law and state-building.
Some scholars like Thomas Carothers do not accept this kind of argument.
He said that there is inherent tension between autocrats and the rule of law,
and revealed his suspicion that every autocrat could be the state-builder.
But for the autocrats, military or civilian in some countries, sequentialism
seems to be a good defender in maintaining their status quo and justifying
their rule. Burmese junta-created word “discipline-flourishing democracy”
seems to resonate with sequentialism. The junta used to argue that
maintaining law and order, and creating peace and development are
the first priorities before the democratic transition is started. Hence, the
military still needs to play a leading role in Burmese politics. That point
is even constitutionally prescribed.
The junta has, intentionally or unintentionally, mistaken in assuming
that maintaining law and order is the same work with establishing the
rule of law. Actually, to establish the rule of law, the executive power
has to be constrained to a certain extent in which the freedom of
expression is guaranteed by an independent judiciary. In Burmese
junta’s view, establishing the rule of law (or maintaining law and order)
means repression and detainment of the political opponents. They are
assumed as the men who are posting the danger to the public law and
order, which in turn is not favorable to the peace and development of
the country. Thus I appreciate Thomas Carothers’s argument that there
is inherent tension between the autocrats and the rule of law. It is
doubtful the military junta (including the military-turned-civilian
government) could establish the rule of law as a precondition for
democracy.
And Burmese junta used to promotes themselves as the state-builders
in the books of history. Here state-building means, according to
Francis Fukuyama who borrowed it from Max Weber’s definition,
the monopoly of the legitimate use of violence and providing the
services to the people effectively and efficiently. Junta’s way of
promoting themselves as state-builders is obvious in the state-owned
presses in which building of the bridges and the irrigation channels,
and fighting against the insurgents (depicting fighting the
insurgents is protecting the independence of the state) are
repeatedly expressed in words and displayed in photos. But
decades-long history shows that junta’s way of disarming the
ethnic-armed groups (to monopolize the use of violence) by
means of violence is not good in the long run. In the aspect
of governing as well, there is extensive corruption among
the government officials. The bureaucracy could not provide
the services necessary to the people.
Sometimes pro-military-turned-civilian-government columnists
used to promote the classical modernization theory in the press
in which they argued that there should be certain level of
economic growth, as one of the preconditions, before the country
is democratic. They sometimes go to the extremes arguing
“development first, and democracy last.” And they tried to
introduce the Singapore’s development model to the people.
The point they fail to recognize is that there seems to be no
Lee Kuan Yew in Burmese military circles. Junta seems to be more
interested in extracting the resources for their personal profits,
rather than modernizing the country through industrialization
for long-term public benefits.
In conclusion, sequentialism is unhelpful in Burma case because
the Burmese Junta, decadeslong power-holder, could not fulfill the
preconditions mentioned by sequencing promoters. There is
inherent tension between the junta and the rule of law, state-building,
and economic growth. Mostly they go to the opposite direction of
the preconditions making the country worse. It would be better to
start democratic transition as fast as possible rather than waiting for the
Golden Age the junta promises to bring to the people. It could be no
worse than the rule of the junta.
Ref; 1.Thomas Carothers, “The Sequencing Fallacy”
2. Francis Fukuyama, “Liberalism versus State-Building”
3. Thomas Carothers, “Misunderstanding Gradualism”
4. I am sorry I could not mention the articles of pro-sequentialism exactly because of
inadequate time.
စစ္ကိုင္းေက်ာင္းသား ေက်ာင္းထုတ္ခံရမႈန႔ ဲ အစိုးရကို ေ၀ဖန္ခ်က္
Written By ဥာဏ္မ်ိဳးေအာင္
၁။ လူ႔အခြင့္အေရးန႔ ဲ အေျခခံ ဥပေဒ
စစ္ကိုင္း ပညာေရးေကာလိပ္မွာ ေက်ာင္းသားထု အခြင့္အေရး
ခ်ိဳးေဖာက္ခံေနရေၾကာင္း စစ္ကိုင္း ပညာေရး ေကာလိပ္ ဒုတိယႏွစ္
ေက်ာင္းသား ကိုေဇာ္ရဲထြဋ္က ဧျပီ ၂၆ ရက္မွာ ဆႏၵေဖာ္ထုတ္ခဲ့တယ္။
ဒီလို ဆႏၵေဖာ္ထုတ္လို႔ အာဏာရွင္ အက်င့္ေဟာင္းေတြ မျပင္ႏုိင္ေသးတဲ့
အာဏာပိုင္ေတြရဲ႕ ဖမ္းဆီးတာ ခံခဲ့ရတယ္။
ဒါ့အျပင္ ကိုေဇာ္ရဲထြဋ္ဟာ ႏိုင္ငံေရး ဆူပူမႈဆိုင္ရာ ျပစ္မႈက်ဴးလြန္ေၾကာင္း
အေၾကာင္းျပျပီး ေက်ာင္းအုပ္ ေဒၚနီနီသင္းက ေမ ၁၈မွာ ေက်ာင္းထုတ္ပယ္
တာလဲ ခံခဲ့ရတယ္။ ဆႏၵေဖာ္ထုတ္လို႔ အာဏာပိုင္ေတြ ဖမ္းဆီးတာခံရတယ္လို႔
သတင္းၾကား ကတည္းကတိုင္ လူ႔အခြင့္အေရးအရ ဒါဟာ မျဖစ္သင့္ေၾကာင္း
ေရးခဲ့ပါတယ္။
အေျခခံဥပေဒတရပ္ ေရးဆြဲတဲ့အခါ အေျခခံ နားလည္ထားရမယ့္ အခ်က္ေတြ
ရွိတယ္။ အဲဒီထဲက အခ်က္ တခ်က္ကေတာ့ လူသားတိုင္းမွာ ဘယ္သူ တဦးတ
ေယာက္ကမွ တားျမစ္ခ်ိဳးဖ်က္လို႔ မရတဲ့ လူသား အခြင့္အေရးေတြ ရွိတယ္။
ဒီအခြင့္အေရးေတြထဲက လြတ္လပ္စြာ ေဖာ္ထုတ္ေျပာဆိုခြင့္ဆိုတာ အေရးပါဆံုး
တခ်က္ပဲ။ ဒါေၾကာင့္ အေမရိကန္ အေျခခံဥပေဒမွာ ကြန္ဂရက္ဟာ
လြတ္လပ္ခြင့္ကို ပိတ္ပင္တားစီးရာ က်တဲ့ ဘယ္လို ဥပေဒမ်ိဳးကိုမွ မျပဌာန္း
ရဆိုတဲ့ ျပင္ဆင္ခ်က္တခု ထည့္ထားတယ္။ ဒါဟာ ဘာကို ျပသလဲဆိုရင္
လူသားတေယာက္က သူရဲ႕ လြတ္လပ္ခြင့္ကို က်င့္သံုးတာဟာ ဘယ္
ဥပေဒၾကီးထဲမွာ ေရးထားလို႔၊ ဘယ္အစိုးရက အသိအမွတ္ျပဳလို႔မွ
က်င့္သံုးပိုင္ခြင့္ ရွိတယ္လို႔ မဆိုလိုဘူး။ ဥပေဒထဲမွာ ေရးထားထား
မထားထား၊ အစိုးရက အသိအမွတ္ ျပဳျပဳ မျပဳျပဳ လူသားတိုင္းဟာ
ကိုယ့္အခြင့္အေရးကို က်င့္သံုးပိုင္ခြင့္ ရွိတယ္။
ဗမာႏိုင္ငံမွာေတာ့ အေျခခံဥပေဒၾကီးထဲမွာ ေရးထားလို႔၊ အစိုးရက
အသိအမွတ္ျပဳေပးလို႔ ဒီလြတ္လပ္ခြင့္ေတြကို က်င့္သံုးပိုင္ခြင့္ ရွိသေယာင္
ထင္ေနၾကသူေတြ ရွိတယ္။ ဒါဟာ ဘာနဲ႔ တူသလဲဆိုရင္ က်ဳပ္တို႔
ခင္ဗ်ားတို႔မွာ ရွိျပီးသား ပစၥည္းတခုကို သူတို႔ ေပးလို႔ ရတာပါလို႔
ေျပာေနတာပဲ။ ဒါ့အျပင္ ဗမာႏိုင္ငံက ေျခဥအစိမ္းမွာ ေရးထားတဲ့ ႏိုင္ငံသား အခြင့္အေရး ျပဌာန္းခ်က္ရဲ႕ ေရွ႕မွာ “တည္ဆဲ ဥပေဒမ်ားနဲ႔ မဆန္႔က်င္ပါက
က်င့္သံုးပိုင္ခြင့္ရွိတယ္” ဆိုတဲ့ စာေလး ခံထားတယ္။ အေျခခံဥပေဒဟာ
ဥပေဒအားလံုးရဲ႕ အထက္က ပင္မဥပေဒ Parent Law ျဖစ္ရမယ္၊ တည္ဆဲ
ဥပေဒတခုဟာ အေျခခံ ဥပေဒပါ ျပဌာန္းခ်က္နဲ႔ ဆန္႔က်င္ရင္ အေျခခံ
ဥပေဒပါ ျပဌာန္းခ်က္ဟာ အတည္ျဖစ္တယ္ ဆိုတာ အေျခခံ ဥပေဒ
ဆိုင္ရာ ဘာသာရပ္ကို အေျခခံ ေလ့လာထားသူတိုင္း သိတယ္။
ဗမာႏိုင္ငံက အေျခခံ ဥပေဒမွာေတာ့ တည္ဆဲဥပေဒက အေျခခံ
ဥပေဒအထက္ ေရာက္ေနတယ္။ ဒါဟာ ႏိုင္ငံသား အခြင့္အေရးဆိုတာ
က်ားသနားမွ ႏြားခ်မ္းသာမယ္ ဆိုတာကို ျပတယ္။ လြတ္လပ္ခြင့္
အတြက္ ဘာအာမခံခ်က္မွ မရွိဘူး။
၂။ ေက်ာင္းသားန႔ ဲ ႏိုင္ငံေရး
ကိုေဇာ္ရဲထြဋ္အမႈ ျဖစ္တုန္းကေရာ၊ ဒီ့အရင္ ေက်ာင္းသားေတြ
ဆႏၵေဖာ္ထုတ္တာ၊ ေတာင္းဆိုတာေတြ လုပ္တဲ့အခါမွာပါ
ေက်ာင္းသားဟာ ေက်ာင္းစာပဲ လုပ္ရမယ္၊ ေက်ာင္းသား သမဂၢ
ဖြဲ႔ထားရင္လဲ ဒီသမဂၢဟာ ေက်ာင္းတြင္း ကိစၥပဲ လုပ္ရမယ္လို႔ က်ဥ္းေျမာင္းတဲ့
အျမင္နဲ႔ ေရးသားတဲ့ စာေတြကို လူမႈကြန္ရက္ေတြမွာ ဖတ္ရပါတယ္။
ဒီလို အျမင္ေတြကို ခဏခဏ ၾကားေန၊ ဖတ္ေနရလုိ႔ ရွည္ရွည္ေ၀းေ၀း
သိပ္ျပီးေတာ့ မတုန္႔ျပန္ခ်င္ေတာ့ဘူး။ အမ်ားစုက ကိုယ္ေျပာတဲ့ စကားဟာ
ေရွ႕ေနာက္ ညီရဲ႕လား ဆိုတာေတာင္ မစဥ္းစားဘဲ ေရးေနေျပာေနၾကတာပါ။
ဒီေတာ့ အေျခခံ ယုတၱိေဗဒအရ နည္းနည္းပဲ ေျပာမယ္။ မေျပာခင္၊
အရင္ဆံုး ေမးခ်င္တာက ႏိုင္ငံ/ လူသားတိုင္းဟာ ႏိုင္ငံ/လူသား အခြင့္
အေရးကို က်င့္သံုးပိုင္ခြင့္ ရွိတယ္ဆိုတာ မိတ္ေဆြ လက္ခံပါသလားလို႔
ေမးခ်င္တယ္။ လက္မခံဘူး ဆိုရင္ေတာ့လဲ ဆက္ေျပာစရာ စကားမရွိဘူး။
ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ ကိုယ့္ကိုကိုယ္ေတာင္ ဂုဏ္သိကၡာရွိတဲ့ လူသား
တေယာက္လို႔ ျမင္မထားရင္ ဘာအခြင့္အေရး၊ ဘာလြတ္လပ္ခြင့္မွ ဒီလူနဲ႔
ေဆြးေႏြးေနစရာ မေၾကာင္း မရွိဘူး။ လက္ခံတယ္ ဆိုရင္-
အဆို (၁) ႏိုင္ငံသားတိုင္းသည္ ႏိုင္ငံသားအခြင့္အေရးကို က်င့္သုံးပိုင္ခြင့္ ရိွသည္။
အဆို (၂) ေက်ာင္းသားသည္ ႏိုင္ငံသား ျဖစ္သည္။
ထို႔ေၾကာင့္(၃) ေက်ာင္းသားသည္ ႏိုင္ငံသားအခြင့္အေရးကို က်င့္သံုးပိုင္ခြင့္ ရွိသည္။
ရွင္းရွင္းေလး ေတြးရင္ ဘာမွ အျငင္းပြားေနစရာ မရွိဘူး။ အာဏာရွင္ေတြ ၀ါဒမိႈင္းကို ေဖာက္မထြက္ ႏိုင္ရင္သာ ေက်ာင္းသားဟာ ေက်ာင္းစာပဲ လုပ္ရမယ္၊ ေက်ာင္းသားဟာ ႏိုင္ငံေရး ကင္းရွင္းရမယ္ ဆိုတဲ့ ၀ါဒေရစီးေၾကာမွာ ပက္လက္ေျမာေနမွာပဲ။ ေက်ာင္းပုရ၀ဏ္ထဲမွာမို႔ ႏိုင္ငံသားအခြင့္အေရးကို ရုပ္သိမ္းလို႔ မရဘူး။ ေက်ာင္းတြင္းနဲ႔ ေက်ာင္းျပင္ ျခံစည္းရိုးျခားတာနဲ႔ ခင္ဗ်ားရဲ႕ ႏိုင္ငံသား
အခြင့္အေရးကို က်င့္သုံးခြင့္ရိွ မရိွဟာ ဘာဆိုင္သလဲ။
ေက်ာင္းဟာ အက်ဥ္းေထာင္ မဟုတ္ဘူးဆိုတာ သိထားဖုိ႔ပဲ။ ေက်ာင္းပုရ၀ဏ္ထဲမွာ
ႏိုင္ငံသား အခြင့္အေရးပါ လြတ္လပ္ခြင့္ေတြကို က်င့္သံုးခြင့္ မရွိဘူး ဆိုတာဟာ
ေက်ာင္းကို အက်ဥ္းေထာင္ လုပ္ခ်င္သူေတြရဲ႕ စကားပဲ။ ေက်ာင္းသားကို ေထာင္သား
လုပ္ခ်င္သူေတြရဲ႕ စကားပဲ။ ဒီ၀ါဒမိႈင္းကို က်ဳပ္တို႔ အားလံုးရဲ႕ အတြင္းစိတ္မွာေရာ၊
ျပင္ပမွာပါ တိုက္ဖ်က္ပစ္ဖို႔ လိုတယ္။
၃။ ဘြားေဒၚအစိုးရန႔ ဲ အာဏာရွင္မိတၱဴ
တကယ္ဆို ေက်ာင္းစည္းကမ္း ဆိုတာေတြဟာ အရင္ စစ္အာဏာရွင္ေတြ
စိတ္ၾကိဳက္ေရးခဲ့တာေတြပဲ။ ဒါကို ဥပေဒတခုအေနနဲ႔ ျပဌာန္းထားတာ မဟုတ္လုိ႔၊
အစိုးရသာ ဆႏၵရွိမယ္ဆိုရင္ ဘာလႊတ္ေတာ္ကေနမွ ျပင္ေနရမယ့္ ဥပေဒမ်ိဳး မဟုတ္ဘူး။ ႏႈတ္မိန္႔တခုတည္းနဲ႔ ပယ္ဖ်က္လို႔ ရတဲ့ စည္းကမ္းအေဟာင္းအမ်ဥ္း
ေတြပဲ။ ပညာေရးဌာနက စစ္တပ္လက္ေအာက္မွာ မဟုတ္လို႔ ဘြားေဒၚအစိုးရနဲ႔
ေလာ္ဘီေတြလဲ အစိုးရရဲ႕ လုပ္ရပ္ကို ကာကြယ္ေနလို႔ မရဘူး။ အစိုးရကိုယ္တိုင္
ပင္လွ်င္ ဘာေစတနာမွ မရွိလို႔ ခုလို ျဖစ္ရပ္ေတြ ေပၚေပါက္ေနတာပဲ။ ေက်ာင္းသား
တင္မကဘူး၊ လယ္သမား အလုပ္သမားေတြလဲ ကိုယ့္အခြင့္အေရးအတြက္
ေတာင္းဆုိတာမွာ ဖမ္းဆီးေထာင္ခ်ခံရတယ္။ အစိုးရက လူထုလူတန္းစား အသီးသီးရဲ႕ ေတာင္းဆိုခ်က္ေတြကို ေျဖရွင္းေပးဖို႔ေနသာသာ၊ အစိုးရ
ေငြေၾကးစိုက္ထုတ္ သံုးစြဲစရာ မလိုတဲ့၊ အေျခခံႏိုင္ငံသား အခြင့္အေရးကိုေတာင္
မကာကြယ္ေပးႏိုင္ဘူး။ အရင္ စစ္အစိုးရ လက္ထက္ကအတိုင္း မတရား
ဖမ္းဆီးေထာင္ခ်တာေတြ ရွိေနတုန္းပဲ။
ဒီေနရာမွာ ဘရာဇီးက “ခရစ္တစ္ကယ္ ပညာေရး”ပညာရွင္ ေပါလို႔ ဖေရရယ္ရဲ႕
စကားကို သတိရတယ္။ သူကသမုိင္းကို ျဖစ္တန္ေခ်အေနနဲ႔ ျမင္တယ္။ ဗမာႏိုင္ငံ ေနာက္ခံထားျပီးေတာ့ ေျပာရမယ္ဆို ရင္ေတာ့ ဘာပဲလုပ္လုပ္
မထူးပါဘူးကြာ၊ စစ္အာဏာရွင္ကို ျဖိဳလို႔ မရပါဘူးကြာလို႔ အညံ့ခံေရး အျမင္နဲ႔
သမိုင္းကို ျမင္သူလဲ ရွိတယ္။ စစ္အာဏာရွင္ စနစ္ဟာ အဓမၼစနစ္ ျဖစ္လို႔
မလြဲမေသြ ျပိဳလဲရမယ္၊ ငါတို႔ လိုလားတဲ့ ညီရင္း အကိုပမာ သာတူညီမွ် လူ႔အဖြဲ႔
အစည္းဟာ မလြဲမေသြ ျဖစ္ထြန္းလာလိမ့္မယ္လို႔ သမိုင္းကို အျပဌာန္းခံသေဘာ
ျမင္သူေတြလဲ ရွိတယ္။ ေပါလို႔ ဖေရရယ္က ႏွစ္ခုလံုးကို လက္မခံဘူး။
သမိုင္းကို ျဖစ္တန္ေခ်လို႔ပဲ ျမင္တယ္။
သမိုင္းမွာ ဖိႏွိပ္မႈ၊ အျမတ္ထုတ္မႈ၊ မတရားမႈေတြဆိုတာ လူသားမဆန္မႈ
Dehumanizationေတြပဲ။ ဒီလူသားမဆန္မႈမွာ ဖိႏွိပ္သူနဲ႔ အဖိႏွိပ္ခံဆိုတာ
ရွိတယ္။ အဖိႏွိပ္ခံဟာ ဒီလူမႈအေဆာက္အအံုတြင္း ပဋိပကၡေတြကို ေဆြးေႏြး
ေ၀ဖန္ျပီးေတာ့ ဆင္ျခင္ရမယ္။ ဒီဆင္ျခင္မႈက ရလာတာေတြကို လြတ္ေျမာက္ေရး
တိုက္ပြဲအသြင္ လက္ေတြ႔ လုပ္ေဆာင္ရမယ္။ ဒီေနရာမွာ သတိထားရမွာက
အဖိႏွိပ္ခံရသူေတြရဲ႕ အေတြးအေခၚဟာ ဖိႏွိပ္သူေတြရဲ႕ လူမႈပံုသြင္းမႈ ခံထားရတာ
ရွိတယ္။ ဒါေၾကာင့္ တခါတရံမွာ ဖိႏွိပ္သူေတြဟာ လြတ္ေျမာက္ေရး အတြက္
တိုက္ပြဲ၀င္ရင္း ကိုယ္တိုင္ ဖိႏွိပ္သူေတြ ျဖစ္လာတတ္တယ္။ ဒါဟာ အာဏာရွင္
(သို႔) ဖိႏိွပ္သူ စရိုက္ကုိ ပုံတူးကူးတာပဲ။ ဘြားေဒၚအစိုးရရဲ႕ လုပ္ရပ္ေတြဟာလဲ အရင္
အာဏာရွင္ေတြရဲ႕ စရိုက္ကို ပံုတူးကူးေနသလား ေအာက္ေမ့ရေအာင္ ဖိႏွိပ္
ဖမ္းဆီးေထာင္ခ်တာေတြ လုပ္ေနတုန္းပဲ။ အကယ္၍ ဘြားေဒၚအစိုးရဟာ
စစ္အာဏာရွင္ေတြ ထူးခတ္က်ံဳးသြင္းတာ ခံေနရျပီး စစ္အာဏာရွင္ေတြနည္းတူ
ဖိႏိွပ္သူ ျဖစ္လာရင္ေတာ့ အဖိႏိွပ္ခံေတြရဲ႕ လြတ္ေျမာက္ေရး၊ လူသားဆန္တဲ့
လူ႔အဖြဲ႔အစည္း ထူေထာင္ႏိုင္ေရးကို လိုလားသူတိုင္း ဖိႏွိပ္သူအားလံုး ကို ေျဗာင္၀ဖန္ရမယ္။ ေ၀ဖန္သံုးသပ္ခ်က္ေတြကိုလဲ လက္ေတြ႔
တိုက္ပြဲအသြင္ ေျပာင္းလဲပစ္ရလိမ့္မယ္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ သမီးမို႔ပါ ဘာမို႔ပါလို႔
အဆင္ျခင္မဲ့ အေၾကာင္းျပ ခ်က္ေတြနဲ႔ လူေတြ နစ္နာခံစားရသမွ်ကို ၾကိတ္ခံ
ခိုင္းတာဟာ မျဖစ္သင့္ဘူး။ အခုေခတ္ဟာ အရင္ ပေဒသရာဇ္ရွင္ဘုရင္ေတြ ေခတ္ကလို
ေသြးသားအရ အာဏာအရိုက္အရာ ဆက္ခံေနတဲ့ ေခတ္မဟုတ္ဘူး။ ဘယ္သူ႔
ေသြးသားမို႔ ဆိုတာ အေရးမပါေတာ့ဘူး။ အဖိႏွိပ္ခံေတြနဲ႔ လူသားဆန္တဲ့
လူ႔အဖြဲ႔အစည္း ထူေထာင္းေရးကို သစၥာေဖာက္ျပီး ဖိႏွိပ္သူနဲ႔ ပူးေပါင္းသူတိုင္းကို ဘယ္သူ႔ ေသြးသားပဲျဖစ္ျဖစ္ ဆန္႔က်င္ရလိမ့္မယ္။
၄။ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးလား၊ ေတာ္လွန္ေရးလား
ဘြားေဒၚကေတာ့ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးပဲ လုပ္မယ္လို႔ ျပီးခဲ့တဲ့ ေလးႏွစ္ေလာက္
ကတိုင္ သူရဲ႕ ဒီလိႈင္း စာေစာင္မွာ ေရးခဲ့တယ္။ စစ္အာဏာရွင္ေတြက
အတိုက္အခံကို က်ံဳးသြင္းဖို႔ ထူးဆင္ထားတဲ့ ၂၀၀၈ ေျခဥေဘာင္ထဲကေန
ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးကို ဘယ္အတိုင္းအတာအထိ လုပ္ႏိုင္မလဲ ေစာင့္ၾကည္ခဲ့တယ္။
အခုေတာ့ စစ္ကိုင္းေက်ာင္းသား ေဇာ္ရဲထြဋ္ အမႈကိုပဲ ၾကည့္ပါ။ အစိုးရဟာ
အရင္ ျဗဴရိုကေရစီ ယႏၱရားေဟာင္းၾကီးကို စီးျပီး လမ္းေဟာင္းၾကီးအတိုင္း တစိုက္မတ္မတ္ ေမာင္းႏွင္ေနတုန္းပဲ။ ကိုယ့္အခြင့္အေရးအတြက္ ျငိမ္းျငိမ္း
ခ်မ္းခ်မ္း ဆႏၵေဖာ္ထုတ္တဲ့ အလုပ္သမား၊ လယ္သမားေတြလဲ ဖမ္းဆီး
ေထာင္ခ်ခံေနရတုန္းပဲ။ တျခားပညာေရး၊ က်န္းမာေရးနဲ႔ လူမႈစီးပြားေရး
ျပႆနာေတြလဲ ဘာမွ မယ္မယ္ရရ မေျဖရွင္းႏိုင္ေသးဘူး။ အစိုးရရဲ႕ရက္တရာ
စီမံကိန္း သၾကၤန္အေျမာက္ ေနာက္ပိုင္း လူထုရဲ႕ လူေနမႈဘ၀ကို
ေျပာင္းလဲေအာင္ ဘာမွ ထိထိေရာက္ေရာက္ မလုပ္ေပးႏိုင္ေသးဘူး။ တိုင္းရင္းသား
လက္နက္ကိုင္ ပဋိပကၡကိုလဲ မေျဖရွင္းႏိုင္ေသးဘူး။ ေျဖရွင္းေရး ျဖစ္စဥ္မွာေတာင္
အရင္အစိုးရရဲ႕ လမ္းရိုးေဟာင္းၾကိး အတိုင္းပဲ။ ဘာမွ ထူးမျခားနားဘူး။ ၂၀၀၈ ေျခဥ
ျပင္ေရးအတြက္ တႏိုင္ငံလံုး လက္မွတ္ငါးသန္းေလာက္ ေကာက္၊ ေျခဥျပင္မယ္
ေၾကြးေၾကာ္ျပီး ေရြးေကာက္ပြဲ၀င္ အာဏာရလာတဲ့ အစိုးရဟာ ခုထိ ေျခဥကို
မတို႔၀ံ့၊ မထိ၀ံ့ေသးဘူး။ ပညာေရး ေျပာင္းလဲမႈေတြ လုပ္ေပးမယ္လို႔ ေက်ာင္းသားေတြကို
ကတိေပးခဲ့တဲ့ ဘြားေဒၚဟာ ခုထိ ဘာမွ ေျပာင္းလဲမေပးႏိုင္ဘူး။ မဲလိမ္ယူသြားတာပဲ
ရွိ တယ္။ တရားဥပေဒ စိုးမိုးေရးေတြ ေၾကြးေၾကာ္ခဲ့တဲ့ ဘြားေဒၚ အစိုးရလက္ထက္မွာ
တရားလက္လြတ္ ဖမ္းဆီးေထာင္ခ်မႈေတြဟာ ရွိေနဆဲပဲ။ ဆိုေတာ့ ေက်ာင္းသား၊
အလုပ္သမား၊ လယ္သမား၊ တိုင္းရင္းသားေတြရဲ႕ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ကို ခုထိ ဘြားေဒၚ အစိုးရဟာ
လစ္လ်ဴရႈမ်က္ကြယ္ျပဳေနဆဲပဲ။
ဂ်ာမနီ ဖရန္႔ဖာတ္ စကူးက လက္၀ဲသစ္ေတြရဲ႕ ဂုရုဟားဘတ္မာကူဇာက ျပဳျပင္ေျပာင္း လဲေရးနဲ႔ ေတာ္လွန္ေရး နည္းလမ္းႏွစ္ခု အေၾကာင္း ေျပာဖူးတယ္။ သူကေတာ့ ေခတ္ေႏွာင္း အရင္းရွင္စနစ္အတြင္း ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး လုပ္မလား၊ ေတာ္လွန္ေျပာင္းလဲမလား ေျပာတာေပါ့။ ဗမာမွာေတာ့ အာဏာရွင္ စနစ္နဲ႔ အာဏာရွင္ အမွီျပဳ ရွင္သန္ၾကီးထြားလာတဲ့ ခရိုနီစီးပြားေရးေပါ့။ မာကူဇာကေတာ့ လူေတြရဲ႕ ဆင္းရဲဒုကၡကို ေလ်ာ့ပါးေစမယ့္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးတိုင္းကို
လက္ခံေၾကာင္း၊ ဒါေပမဲ့ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြဟာ အာဏာရွိ လူတန္းစားရဲ႕ အက်ိဳးစီးပြားကို ထိခိုက္ေစမယ့္ ကန္႔သတ္အမွတ္ကို ေရာက္လာတဲ့အခါ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲလို႔ မရေတာ့ေၾကာင္း၊ ေတာ္လွန္ေရး လိုအပ္လာေၾကာင္း ေျပာတယ္။ ဗမာႏိုင္ငံမွာလဲ
ဘြားေဒၚတို႔ အုပ္စုဟာ စစ္အာဏာရွင္ေတြရဲ႕ ေျခဥေဘာင္ထဲကေန ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲေရး လုပ္မယ္လို႔ ေၾကြးေၾကာ္ လုပ္ေဆာင္ေနတာကို ေစာင့္ၾကည့္ခဲ့တယ္။ ခုေတာ့ အာဏာရွင္ေတြရဲ႕ အက်ိဳးစီးပြား ကန္႔သတ္မွတ္ကို ေရာက္ေအာင္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး လုပ္ႏိုင္ဖို႔ ေ၀းစြ။ သာမည ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးေလးေတြေတာင္ ထူးထူး ျခားျခား လုပ္မျပႏိုင္ဘူး။
ဆိုေတာ့ ဗမာႏိုင္ငံမွာ စနစ္တြင္း ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးဟာ ေအာင္ျမင္ႏိုင္မယ့္ အေျခ
အေန နည္းပါတယ္။ အဖိႏွိပ္ခံေတြ သိစိတ္ႏိုး ၾကားျပီး ေသြးစည္းလာတဲ့တေန႔
စနစ္ေဟာင္းကို အျမစ္ကေန လွန္ပစ္မယ့္ ေတာ္လွန္ေျပာင္းလဲေရး ေပၚေပါက္
လာနိုင္ေခ်က မ်ားပါတယ္။
၁။ လူ႔အခြင့္အေရးန႔ ဲ အေျခခံ ဥပေဒ
စစ္ကိုင္း ပညာေရးေကာလိပ္မွာ ေက်ာင္းသားထု အခြင့္အေရး
ခ်ိဳးေဖာက္ခံေနရေၾကာင္း စစ္ကိုင္း ပညာေရး ေကာလိပ္ ဒုတိယႏွစ္
ေက်ာင္းသား ကိုေဇာ္ရဲထြဋ္က ဧျပီ ၂၆ ရက္မွာ ဆႏၵေဖာ္ထုတ္ခဲ့တယ္။
ဒီလို ဆႏၵေဖာ္ထုတ္လို႔ အာဏာရွင္ အက်င့္ေဟာင္းေတြ မျပင္ႏုိင္ေသးတဲ့
အာဏာပိုင္ေတြရဲ႕ ဖမ္းဆီးတာ ခံခဲ့ရတယ္။
ဒါ့အျပင္ ကိုေဇာ္ရဲထြဋ္ဟာ ႏိုင္ငံေရး ဆူပူမႈဆိုင္ရာ ျပစ္မႈက်ဴးလြန္ေၾကာင္း
အေၾကာင္းျပျပီး ေက်ာင္းအုပ္ ေဒၚနီနီသင္းက ေမ ၁၈မွာ ေက်ာင္းထုတ္ပယ္
တာလဲ ခံခဲ့ရတယ္။ ဆႏၵေဖာ္ထုတ္လို႔ အာဏာပိုင္ေတြ ဖမ္းဆီးတာခံရတယ္လို႔
သတင္းၾကား ကတည္းကတိုင္ လူ႔အခြင့္အေရးအရ ဒါဟာ မျဖစ္သင့္ေၾကာင္း
ေရးခဲ့ပါတယ္။
အေျခခံဥပေဒတရပ္ ေရးဆြဲတဲ့အခါ အေျခခံ နားလည္ထားရမယ့္ အခ်က္ေတြ
ရွိတယ္။ အဲဒီထဲက အခ်က္ တခ်က္ကေတာ့ လူသားတိုင္းမွာ ဘယ္သူ တဦးတ
ေယာက္ကမွ တားျမစ္ခ်ိဳးဖ်က္လို႔ မရတဲ့ လူသား အခြင့္အေရးေတြ ရွိတယ္။
ဒီအခြင့္အေရးေတြထဲက လြတ္လပ္စြာ ေဖာ္ထုတ္ေျပာဆိုခြင့္ဆိုတာ အေရးပါဆံုး
တခ်က္ပဲ။ ဒါေၾကာင့္ အေမရိကန္ အေျခခံဥပေဒမွာ ကြန္ဂရက္ဟာ
လြတ္လပ္ခြင့္ကို ပိတ္ပင္တားစီးရာ က်တဲ့ ဘယ္လို ဥပေဒမ်ိဳးကိုမွ မျပဌာန္း
ရဆိုတဲ့ ျပင္ဆင္ခ်က္တခု ထည့္ထားတယ္။ ဒါဟာ ဘာကို ျပသလဲဆိုရင္
လူသားတေယာက္က သူရဲ႕ လြတ္လပ္ခြင့္ကို က်င့္သံုးတာဟာ ဘယ္
ဥပေဒၾကီးထဲမွာ ေရးထားလို႔၊ ဘယ္အစိုးရက အသိအမွတ္ျပဳလို႔မွ
က်င့္သံုးပိုင္ခြင့္ ရွိတယ္လို႔ မဆိုလိုဘူး။ ဥပေဒထဲမွာ ေရးထားထား
မထားထား၊ အစိုးရက အသိအမွတ္ ျပဳျပဳ မျပဳျပဳ လူသားတိုင္းဟာ
ကိုယ့္အခြင့္အေရးကို က်င့္သံုးပိုင္ခြင့္ ရွိတယ္။
ဗမာႏိုင္ငံမွာေတာ့ အေျခခံဥပေဒၾကီးထဲမွာ ေရးထားလို႔၊ အစိုးရက
အသိအမွတ္ျပဳေပးလို႔ ဒီလြတ္လပ္ခြင့္ေတြကို က်င့္သံုးပိုင္ခြင့္ ရွိသေယာင္
ထင္ေနၾကသူေတြ ရွိတယ္။ ဒါဟာ ဘာနဲ႔ တူသလဲဆိုရင္ က်ဳပ္တို႔
ခင္ဗ်ားတို႔မွာ ရွိျပီးသား ပစၥည္းတခုကို သူတို႔ ေပးလို႔ ရတာပါလို႔
ေျပာေနတာပဲ။ ဒါ့အျပင္ ဗမာႏိုင္ငံက ေျခဥအစိမ္းမွာ ေရးထားတဲ့ ႏိုင္ငံသား အခြင့္အေရး ျပဌာန္းခ်က္ရဲ႕ ေရွ႕မွာ “တည္ဆဲ ဥပေဒမ်ားနဲ႔ မဆန္႔က်င္ပါက
က်င့္သံုးပိုင္ခြင့္ရွိတယ္” ဆိုတဲ့ စာေလး ခံထားတယ္။ အေျခခံဥပေဒဟာ
ဥပေဒအားလံုးရဲ႕ အထက္က ပင္မဥပေဒ Parent Law ျဖစ္ရမယ္၊ တည္ဆဲ
ဥပေဒတခုဟာ အေျခခံ ဥပေဒပါ ျပဌာန္းခ်က္နဲ႔ ဆန္႔က်င္ရင္ အေျခခံ
ဥပေဒပါ ျပဌာန္းခ်က္ဟာ အတည္ျဖစ္တယ္ ဆိုတာ အေျခခံ ဥပေဒ
ဆိုင္ရာ ဘာသာရပ္ကို အေျခခံ ေလ့လာထားသူတိုင္း သိတယ္။
ဗမာႏိုင္ငံက အေျခခံ ဥပေဒမွာေတာ့ တည္ဆဲဥပေဒက အေျခခံ
ဥပေဒအထက္ ေရာက္ေနတယ္။ ဒါဟာ ႏိုင္ငံသား အခြင့္အေရးဆိုတာ
က်ားသနားမွ ႏြားခ်မ္းသာမယ္ ဆိုတာကို ျပတယ္။ လြတ္လပ္ခြင့္
အတြက္ ဘာအာမခံခ်က္မွ မရွိဘူး။
၂။ ေက်ာင္းသားန႔ ဲ ႏိုင္ငံေရး
ကိုေဇာ္ရဲထြဋ္အမႈ ျဖစ္တုန္းကေရာ၊ ဒီ့အရင္ ေက်ာင္းသားေတြ
ဆႏၵေဖာ္ထုတ္တာ၊ ေတာင္းဆိုတာေတြ လုပ္တဲ့အခါမွာပါ
ေက်ာင္းသားဟာ ေက်ာင္းစာပဲ လုပ္ရမယ္၊ ေက်ာင္းသား သမဂၢ
ဖြဲ႔ထားရင္လဲ ဒီသမဂၢဟာ ေက်ာင္းတြင္း ကိစၥပဲ လုပ္ရမယ္လို႔ က်ဥ္းေျမာင္းတဲ့
အျမင္နဲ႔ ေရးသားတဲ့ စာေတြကို လူမႈကြန္ရက္ေတြမွာ ဖတ္ရပါတယ္။
ဒီလို အျမင္ေတြကို ခဏခဏ ၾကားေန၊ ဖတ္ေနရလုိ႔ ရွည္ရွည္ေ၀းေ၀း
သိပ္ျပီးေတာ့ မတုန္႔ျပန္ခ်င္ေတာ့ဘူး။ အမ်ားစုက ကိုယ္ေျပာတဲ့ စကားဟာ
ေရွ႕ေနာက္ ညီရဲ႕လား ဆိုတာေတာင္ မစဥ္းစားဘဲ ေရးေနေျပာေနၾကတာပါ။
ဒီေတာ့ အေျခခံ ယုတၱိေဗဒအရ နည္းနည္းပဲ ေျပာမယ္။ မေျပာခင္၊
အရင္ဆံုး ေမးခ်င္တာက ႏိုင္ငံ/ လူသားတိုင္းဟာ ႏိုင္ငံ/လူသား အခြင့္
အေရးကို က်င့္သံုးပိုင္ခြင့္ ရွိတယ္ဆိုတာ မိတ္ေဆြ လက္ခံပါသလားလို႔
ေမးခ်င္တယ္။ လက္မခံဘူး ဆိုရင္ေတာ့လဲ ဆက္ေျပာစရာ စကားမရွိဘူး။
ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ ကိုယ့္ကိုကိုယ္ေတာင္ ဂုဏ္သိကၡာရွိတဲ့ လူသား
တေယာက္လို႔ ျမင္မထားရင္ ဘာအခြင့္အေရး၊ ဘာလြတ္လပ္ခြင့္မွ ဒီလူနဲ႔
ေဆြးေႏြးေနစရာ မေၾကာင္း မရွိဘူး။ လက္ခံတယ္ ဆိုရင္-
အဆို (၁) ႏိုင္ငံသားတိုင္းသည္ ႏိုင္ငံသားအခြင့္အေရးကို က်င့္သုံးပိုင္ခြင့္ ရိွသည္။
အဆို (၂) ေက်ာင္းသားသည္ ႏိုင္ငံသား ျဖစ္သည္။
ထို႔ေၾကာင့္(၃) ေက်ာင္းသားသည္ ႏိုင္ငံသားအခြင့္အေရးကို က်င့္သံုးပိုင္ခြင့္ ရွိသည္။
ရွင္းရွင္းေလး ေတြးရင္ ဘာမွ အျငင္းပြားေနစရာ မရွိဘူး။ အာဏာရွင္ေတြ ၀ါဒမိႈင္းကို ေဖာက္မထြက္ ႏိုင္ရင္သာ ေက်ာင္းသားဟာ ေက်ာင္းစာပဲ လုပ္ရမယ္၊ ေက်ာင္းသားဟာ ႏိုင္ငံေရး ကင္းရွင္းရမယ္ ဆိုတဲ့ ၀ါဒေရစီးေၾကာမွာ ပက္လက္ေျမာေနမွာပဲ။ ေက်ာင္းပုရ၀ဏ္ထဲမွာမို႔ ႏိုင္ငံသားအခြင့္အေရးကို ရုပ္သိမ္းလို႔ မရဘူး။ ေက်ာင္းတြင္းနဲ႔ ေက်ာင္းျပင္ ျခံစည္းရိုးျခားတာနဲ႔ ခင္ဗ်ားရဲ႕ ႏိုင္ငံသား
အခြင့္အေရးကို က်င့္သုံးခြင့္ရိွ မရိွဟာ ဘာဆိုင္သလဲ။
ေက်ာင္းဟာ အက်ဥ္းေထာင္ မဟုတ္ဘူးဆိုတာ သိထားဖုိ႔ပဲ။ ေက်ာင္းပုရ၀ဏ္ထဲမွာ
ႏိုင္ငံသား အခြင့္အေရးပါ လြတ္လပ္ခြင့္ေတြကို က်င့္သံုးခြင့္ မရွိဘူး ဆိုတာဟာ
ေက်ာင္းကို အက်ဥ္းေထာင္ လုပ္ခ်င္သူေတြရဲ႕ စကားပဲ။ ေက်ာင္းသားကို ေထာင္သား
လုပ္ခ်င္သူေတြရဲ႕ စကားပဲ။ ဒီ၀ါဒမိႈင္းကို က်ဳပ္တို႔ အားလံုးရဲ႕ အတြင္းစိတ္မွာေရာ၊
ျပင္ပမွာပါ တိုက္ဖ်က္ပစ္ဖို႔ လိုတယ္။
၃။ ဘြားေဒၚအစိုးရန႔ ဲ အာဏာရွင္မိတၱဴ
တကယ္ဆို ေက်ာင္းစည္းကမ္း ဆိုတာေတြဟာ အရင္ စစ္အာဏာရွင္ေတြ
စိတ္ၾကိဳက္ေရးခဲ့တာေတြပဲ။ ဒါကို ဥပေဒတခုအေနနဲ႔ ျပဌာန္းထားတာ မဟုတ္လုိ႔၊
အစိုးရသာ ဆႏၵရွိမယ္ဆိုရင္ ဘာလႊတ္ေတာ္ကေနမွ ျပင္ေနရမယ့္ ဥပေဒမ်ိဳး မဟုတ္ဘူး။ ႏႈတ္မိန္႔တခုတည္းနဲ႔ ပယ္ဖ်က္လို႔ ရတဲ့ စည္းကမ္းအေဟာင္းအမ်ဥ္း
ေတြပဲ။ ပညာေရးဌာနက စစ္တပ္လက္ေအာက္မွာ မဟုတ္လို႔ ဘြားေဒၚအစိုးရနဲ႔
ေလာ္ဘီေတြလဲ အစိုးရရဲ႕ လုပ္ရပ္ကို ကာကြယ္ေနလို႔ မရဘူး။ အစိုးရကိုယ္တိုင္
ပင္လွ်င္ ဘာေစတနာမွ မရွိလို႔ ခုလို ျဖစ္ရပ္ေတြ ေပၚေပါက္ေနတာပဲ။ ေက်ာင္းသား
တင္မကဘူး၊ လယ္သမား အလုပ္သမားေတြလဲ ကိုယ့္အခြင့္အေရးအတြက္
ေတာင္းဆုိတာမွာ ဖမ္းဆီးေထာင္ခ်ခံရတယ္။ အစိုးရက လူထုလူတန္းစား အသီးသီးရဲ႕ ေတာင္းဆိုခ်က္ေတြကို ေျဖရွင္းေပးဖို႔ေနသာသာ၊ အစိုးရ
ေငြေၾကးစိုက္ထုတ္ သံုးစြဲစရာ မလိုတဲ့၊ အေျခခံႏိုင္ငံသား အခြင့္အေရးကိုေတာင္
မကာကြယ္ေပးႏိုင္ဘူး။ အရင္ စစ္အစိုးရ လက္ထက္ကအတိုင္း မတရား
ဖမ္းဆီးေထာင္ခ်တာေတြ ရွိေနတုန္းပဲ။
ဒီေနရာမွာ ဘရာဇီးက “ခရစ္တစ္ကယ္ ပညာေရး”ပညာရွင္ ေပါလို႔ ဖေရရယ္ရဲ႕
စကားကို သတိရတယ္။ သူကသမုိင္းကို ျဖစ္တန္ေခ်အေနနဲ႔ ျမင္တယ္။ ဗမာႏိုင္ငံ ေနာက္ခံထားျပီးေတာ့ ေျပာရမယ္ဆို ရင္ေတာ့ ဘာပဲလုပ္လုပ္
မထူးပါဘူးကြာ၊ စစ္အာဏာရွင္ကို ျဖိဳလို႔ မရပါဘူးကြာလို႔ အညံ့ခံေရး အျမင္နဲ႔
သမိုင္းကို ျမင္သူလဲ ရွိတယ္။ စစ္အာဏာရွင္ စနစ္ဟာ အဓမၼစနစ္ ျဖစ္လို႔
မလြဲမေသြ ျပိဳလဲရမယ္၊ ငါတို႔ လိုလားတဲ့ ညီရင္း အကိုပမာ သာတူညီမွ် လူ႔အဖြဲ႔
အစည္းဟာ မလြဲမေသြ ျဖစ္ထြန္းလာလိမ့္မယ္လို႔ သမိုင္းကို အျပဌာန္းခံသေဘာ
ျမင္သူေတြလဲ ရွိတယ္။ ေပါလို႔ ဖေရရယ္က ႏွစ္ခုလံုးကို လက္မခံဘူး။
သမိုင္းကို ျဖစ္တန္ေခ်လို႔ပဲ ျမင္တယ္။
သမိုင္းမွာ ဖိႏွိပ္မႈ၊ အျမတ္ထုတ္မႈ၊ မတရားမႈေတြဆိုတာ လူသားမဆန္မႈ
Dehumanizationေတြပဲ။ ဒီလူသားမဆန္မႈမွာ ဖိႏွိပ္သူနဲ႔ အဖိႏွိပ္ခံဆိုတာ
ရွိတယ္။ အဖိႏွိပ္ခံဟာ ဒီလူမႈအေဆာက္အအံုတြင္း ပဋိပကၡေတြကို ေဆြးေႏြး
ေ၀ဖန္ျပီးေတာ့ ဆင္ျခင္ရမယ္။ ဒီဆင္ျခင္မႈက ရလာတာေတြကို လြတ္ေျမာက္ေရး
တိုက္ပြဲအသြင္ လက္ေတြ႔ လုပ္ေဆာင္ရမယ္။ ဒီေနရာမွာ သတိထားရမွာက
အဖိႏွိပ္ခံရသူေတြရဲ႕ အေတြးအေခၚဟာ ဖိႏွိပ္သူေတြရဲ႕ လူမႈပံုသြင္းမႈ ခံထားရတာ
ရွိတယ္။ ဒါေၾကာင့္ တခါတရံမွာ ဖိႏွိပ္သူေတြဟာ လြတ္ေျမာက္ေရး အတြက္
တိုက္ပြဲ၀င္ရင္း ကိုယ္တိုင္ ဖိႏွိပ္သူေတြ ျဖစ္လာတတ္တယ္။ ဒါဟာ အာဏာရွင္
(သို႔) ဖိႏိွပ္သူ စရိုက္ကုိ ပုံတူးကူးတာပဲ။ ဘြားေဒၚအစိုးရရဲ႕ လုပ္ရပ္ေတြဟာလဲ အရင္
အာဏာရွင္ေတြရဲ႕ စရိုက္ကို ပံုတူးကူးေနသလား ေအာက္ေမ့ရေအာင္ ဖိႏွိပ္
ဖမ္းဆီးေထာင္ခ်တာေတြ လုပ္ေနတုန္းပဲ။ အကယ္၍ ဘြားေဒၚအစိုးရဟာ
စစ္အာဏာရွင္ေတြ ထူးခတ္က်ံဳးသြင္းတာ ခံေနရျပီး စစ္အာဏာရွင္ေတြနည္းတူ
ဖိႏိွပ္သူ ျဖစ္လာရင္ေတာ့ အဖိႏိွပ္ခံေတြရဲ႕ လြတ္ေျမာက္ေရး၊ လူသားဆန္တဲ့
လူ႔အဖြဲ႔အစည္း ထူေထာင္ႏိုင္ေရးကို လိုလားသူတိုင္း ဖိႏွိပ္သူအားလံုး ကို ေျဗာင္၀ဖန္ရမယ္။ ေ၀ဖန္သံုးသပ္ခ်က္ေတြကိုလဲ လက္ေတြ႔
တိုက္ပြဲအသြင္ ေျပာင္းလဲပစ္ရလိမ့္မယ္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ သမီးမို႔ပါ ဘာမို႔ပါလို႔
အဆင္ျခင္မဲ့ အေၾကာင္းျပ ခ်က္ေတြနဲ႔ လူေတြ နစ္နာခံစားရသမွ်ကို ၾကိတ္ခံ
ခိုင္းတာဟာ မျဖစ္သင့္ဘူး။ အခုေခတ္ဟာ အရင္ ပေဒသရာဇ္ရွင္ဘုရင္ေတြ ေခတ္ကလို
ေသြးသားအရ အာဏာအရိုက္အရာ ဆက္ခံေနတဲ့ ေခတ္မဟုတ္ဘူး။ ဘယ္သူ႔
ေသြးသားမို႔ ဆိုတာ အေရးမပါေတာ့ဘူး။ အဖိႏွိပ္ခံေတြနဲ႔ လူသားဆန္တဲ့
လူ႔အဖြဲ႔အစည္း ထူေထာင္းေရးကို သစၥာေဖာက္ျပီး ဖိႏွိပ္သူနဲ႔ ပူးေပါင္းသူတိုင္းကို ဘယ္သူ႔ ေသြးသားပဲျဖစ္ျဖစ္ ဆန္႔က်င္ရလိမ့္မယ္။
၄။ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးလား၊ ေတာ္လွန္ေရးလား
ဘြားေဒၚကေတာ့ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးပဲ လုပ္မယ္လို႔ ျပီးခဲ့တဲ့ ေလးႏွစ္ေလာက္
ကတိုင္ သူရဲ႕ ဒီလိႈင္း စာေစာင္မွာ ေရးခဲ့တယ္။ စစ္အာဏာရွင္ေတြက
အတိုက္အခံကို က်ံဳးသြင္းဖို႔ ထူးဆင္ထားတဲ့ ၂၀၀၈ ေျခဥေဘာင္ထဲကေန
ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးကို ဘယ္အတိုင္းအတာအထိ လုပ္ႏိုင္မလဲ ေစာင့္ၾကည္ခဲ့တယ္။
အခုေတာ့ စစ္ကိုင္းေက်ာင္းသား ေဇာ္ရဲထြဋ္ အမႈကိုပဲ ၾကည့္ပါ။ အစိုးရဟာ
အရင္ ျဗဴရိုကေရစီ ယႏၱရားေဟာင္းၾကီးကို စီးျပီး လမ္းေဟာင္းၾကီးအတိုင္း တစိုက္မတ္မတ္ ေမာင္းႏွင္ေနတုန္းပဲ။ ကိုယ့္အခြင့္အေရးအတြက္ ျငိမ္းျငိမ္း
ခ်မ္းခ်မ္း ဆႏၵေဖာ္ထုတ္တဲ့ အလုပ္သမား၊ လယ္သမားေတြလဲ ဖမ္းဆီး
ေထာင္ခ်ခံေနရတုန္းပဲ။ တျခားပညာေရး၊ က်န္းမာေရးနဲ႔ လူမႈစီးပြားေရး
ျပႆနာေတြလဲ ဘာမွ မယ္မယ္ရရ မေျဖရွင္းႏိုင္ေသးဘူး။ အစိုးရရဲ႕ရက္တရာ
စီမံကိန္း သၾကၤန္အေျမာက္ ေနာက္ပိုင္း လူထုရဲ႕ လူေနမႈဘ၀ကို
ေျပာင္းလဲေအာင္ ဘာမွ ထိထိေရာက္ေရာက္ မလုပ္ေပးႏိုင္ေသးဘူး။ တိုင္းရင္းသား
လက္နက္ကိုင္ ပဋိပကၡကိုလဲ မေျဖရွင္းႏိုင္ေသးဘူး။ ေျဖရွင္းေရး ျဖစ္စဥ္မွာေတာင္
အရင္အစိုးရရဲ႕ လမ္းရိုးေဟာင္းၾကိး အတိုင္းပဲ။ ဘာမွ ထူးမျခားနားဘူး။ ၂၀၀၈ ေျခဥ
ျပင္ေရးအတြက္ တႏိုင္ငံလံုး လက္မွတ္ငါးသန္းေလာက္ ေကာက္၊ ေျခဥျပင္မယ္
ေၾကြးေၾကာ္ျပီး ေရြးေကာက္ပြဲ၀င္ အာဏာရလာတဲ့ အစိုးရဟာ ခုထိ ေျခဥကို
မတို႔၀ံ့၊ မထိ၀ံ့ေသးဘူး။ ပညာေရး ေျပာင္းလဲမႈေတြ လုပ္ေပးမယ္လို႔ ေက်ာင္းသားေတြကို
ကတိေပးခဲ့တဲ့ ဘြားေဒၚဟာ ခုထိ ဘာမွ ေျပာင္းလဲမေပးႏိုင္ဘူး။ မဲလိမ္ယူသြားတာပဲ
ရွိ တယ္။ တရားဥပေဒ စိုးမိုးေရးေတြ ေၾကြးေၾကာ္ခဲ့တဲ့ ဘြားေဒၚ အစိုးရလက္ထက္မွာ
တရားလက္လြတ္ ဖမ္းဆီးေထာင္ခ်မႈေတြဟာ ရွိေနဆဲပဲ။ ဆိုေတာ့ ေက်ာင္းသား၊
အလုပ္သမား၊ လယ္သမား၊ တိုင္းရင္းသားေတြရဲ႕ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ကို ခုထိ ဘြားေဒၚ အစိုးရဟာ
လစ္လ်ဴရႈမ်က္ကြယ္ျပဳေနဆဲပဲ။
ဂ်ာမနီ ဖရန္႔ဖာတ္ စကူးက လက္၀ဲသစ္ေတြရဲ႕ ဂုရုဟားဘတ္မာကူဇာက ျပဳျပင္ေျပာင္း လဲေရးနဲ႔ ေတာ္လွန္ေရး နည္းလမ္းႏွစ္ခု အေၾကာင္း ေျပာဖူးတယ္။ သူကေတာ့ ေခတ္ေႏွာင္း အရင္းရွင္စနစ္အတြင္း ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး လုပ္မလား၊ ေတာ္လွန္ေျပာင္းလဲမလား ေျပာတာေပါ့။ ဗမာမွာေတာ့ အာဏာရွင္ စနစ္နဲ႔ အာဏာရွင္ အမွီျပဳ ရွင္သန္ၾကီးထြားလာတဲ့ ခရိုနီစီးပြားေရးေပါ့။ မာကူဇာကေတာ့ လူေတြရဲ႕ ဆင္းရဲဒုကၡကို ေလ်ာ့ပါးေစမယ့္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးတိုင္းကို
လက္ခံေၾကာင္း၊ ဒါေပမဲ့ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြဟာ အာဏာရွိ လူတန္းစားရဲ႕ အက်ိဳးစီးပြားကို ထိခိုက္ေစမယ့္ ကန္႔သတ္အမွတ္ကို ေရာက္လာတဲ့အခါ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲလို႔ မရေတာ့ေၾကာင္း၊ ေတာ္လွန္ေရး လိုအပ္လာေၾကာင္း ေျပာတယ္။ ဗမာႏိုင္ငံမွာလဲ
ဘြားေဒၚတို႔ အုပ္စုဟာ စစ္အာဏာရွင္ေတြရဲ႕ ေျခဥေဘာင္ထဲကေန ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲေရး လုပ္မယ္လို႔ ေၾကြးေၾကာ္ လုပ္ေဆာင္ေနတာကို ေစာင့္ၾကည့္ခဲ့တယ္။ ခုေတာ့ အာဏာရွင္ေတြရဲ႕ အက်ိဳးစီးပြား ကန္႔သတ္မွတ္ကို ေရာက္ေအာင္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး လုပ္ႏိုင္ဖို႔ ေ၀းစြ။ သာမည ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးေလးေတြေတာင္ ထူးထူး ျခားျခား လုပ္မျပႏိုင္ဘူး။
ဆိုေတာ့ ဗမာႏိုင္ငံမွာ စနစ္တြင္း ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးဟာ ေအာင္ျမင္ႏိုင္မယ့္ အေျခ
အေန နည္းပါတယ္။ အဖိႏွိပ္ခံေတြ သိစိတ္ႏိုး ၾကားျပီး ေသြးစည္းလာတဲ့တေန႔
စနစ္ေဟာင္းကို အျမစ္ကေန လွန္ပစ္မယ့္ ေတာ္လွန္ေျပာင္းလဲေရး ေပၚေပါက္
လာနိုင္ေခ်က မ်ားပါတယ္။
ဗမာျပည္နဲ႔ တရုတ္ျပည္က အၾကမ္းမဖက္ အာဏာဖီဆန္ေရး
Written By ဥာဏ္မ်ိဳးေအာင္
အၾကမ္းမဖက္ အာဏာဖီဆန္ေရးနည္းကို ဂ်ီးဇပ္၊ မဟတၱမဂႏၵီ၊
မာတင္လူသာကင္းတို႔ က်င့္သံုးခဲ့ပါ တယ္။ အၾကမ္းမဖက္ေရး
နည္းကို အျမင္ႏွစ္မ်ိဳးနဲ႔ ျမင္ၾကတယ္။ ေထာက္ခံသူေတြက်ျပန္ေတာ့
ဒီနည္း ဟာ ကမၻာ့ျပႆနာ အားလံုးကို ေျဖရွင္းေပးႏိုင္တဲ့ နည္း
လမ္းၾကီးသဖြယ္ ေျပာဆိုၾကတယ္။ ကန္႔ကြက္ သူေတြ က်ျပန္ေတာ့
ဖိႏွိပ္မႈေတြ ရွိတဲ့အခ်ိန္အခါမွာ ဒီနည္းလမ္းကို သံုးတာဟာ အခ်ည္း
အႏွီးပဲ၊ အ ၾကမ္းဖက္မႈကသာ အဓိက အာဏာျဖစ္တယ္လို႔
ျမင္ၾကတယ္။ အၾကမ္းမဖက္ေရး လႈပ္ရွားမႈကို အလြန္ အက်ဴး
အမႊန္းမတင္သင့္သလို အထင္လဲ မေသးသင့္ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္
မူရင္း သုေတသန ပညာရွင္ ဟာ အၾကမ္းမဖက္ေရး နည္းလမ္း
ေၾကာင့္ ႏိုင္ငံေရး အေျပာင္းအလဲကို ေဖာ္ေဆာင္ႏိုင္တဲ့ ႏိုင္ငံေတြ
ကိုေရာ၊ အၾကမ္းမဖက္ေရး နည္းလမ္းကို သံုးေပမယ့္ က်ဆံုးသြားရတဲ့
ႏိုင္ငံေတြကိုပါ တစ္ခုခ်င္း အ လိုက္ ေလ့လာေရးသားထားပါတယ္။
ေအာင္ျမင္မႈ ရသြားတဲ့ ႏိုင္ငံေတြမွာ ေတာင္အာဖရိက၊ ဖိလစ္ပိုင္ ၊
ေနပါလ္၊ ထိုင္းႏိုင္ငံတို႔ ပါျပီး က်ဆံုးသြားတဲ့ ႏိုင္ငံေတြမွာ တရုတ္ႏိုင္ငံနဲ႔
ဗမာႏိုင္ငံ ပါပါတယ္။ ဒီစာမွာ ေတာ့ တရုတ္နဲ႔ ဗမာအေၾကာင္း ယွဥ္တြဲ
သံုးသပ္ခ်က္ကိုပဲ အက်ဥ္းယူ ျပန္ဆိုထားပါတယ္။ မူရင္းစာကို
Unarmed Insurrections; People Power Movements in
Nondemocracies By Kurt Schockမွာ ဖတ္ႏုိင္ပါတယ္။ မူရင္း
က်မ္းျပဳစုသူဟာ အၾကမ္းမဖက္ေရး လႈပ္ရွားမႈရဲ႕ “ကိုယ္က်င့္
တရားပိုင္းဆိုင္ရာ သက္ေရာက္ စြဲေဆာင္ႏုိင္စြမ္း”ထက္
“ႏိုင္ငံေရး နည္းနာတစ္ရပ္”အျဖစ္ ရႈျမင္သံုးသပ္ထားေၾကာင္း
ဆိုပါတယ္။
(၁)
ဖိႏွိပ္မႈေတြ ရင္ဆိုင္ရတဲ့အခါ ဘယ္လႈပ္ရွားမႈမဆို ၾကံ႕ၾကံ႕ခံ
ရပ္တည္ဖို႔ မလြယ္လွပါဘူး။ ဗမာႏိုင္ငံက ဆႏၵျပသူေတြဟာ
အၾကမ္းမဖက္ေရး နည္းလမ္းေပါင္းစံုကို သံုးခဲ့ေပမယ့္
(အစိုးရကို ဆန္႔က်င္ဆႏၵျပ) ခုခံမႈကို တစ္စုတစည္းတည္း
ေပါင္းစည္းေပးမယ့္ “တစ္ႏိုင္ငံလံုးဆိုင္ရာ ဗဟိုအဖြဲ႔ အစည္း
တစ္ခု” မရွိတာ၊ စင္ျပိဳင္အစိုးရတစ္ရပ္ ဖြဲ႔စည္းႏိုင္စြမ္း
မရွိတာေတြဟာ လူထုလႈပ္ရွားမႈ က်ဆံုး သြားရျခင္းရဲ႕
အေၾကာင္းတရား တစ္ခ်ိဳ႕ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ၾသဂုတ္လကုန္ခါနီးေလာက္မွာ စစ္တပ္ေတြ ျမိဳ႕ေပၚက
ျပန္ဆုတ္သြားေတာ့ ေက်ာင္းသားေတြ၊ ဘုန္းၾကီးေတြ၊
ပညာရွင္ေတြ၊ အလုပ္သမားေတြ၊ ျပည္သူ႔၀န္ထမ္းေတြ
ဖြဲ႔စည္းထူေထာင္တဲ့ အသင္းအ ဖြဲ႔ေတြ တစ္ႏိုင္ငံလံုးက
ျမိဳ႕ေပၚေတြမွာ အႏွံ႔အျပား ေပၚေပါက္လာတယ္။ ရန္ကုန္၊
မႏၱေလးနဲ႔ တျခားျမိဳ႕ ၾကီးေတြမွာ တကၠသိုလ္ ေက်ာင္းသား
ေတြ၊ ဘုန္းၾကီးေတြ ဦးေဆာင္ဖြဲ႔စည္းတဲ့ ေဒသဆိုင္ရာ
သပိတ္ ေကာ္မတီေတြ ေပၚေပါက္လာတယ္။ ဒီေကာ္မတီေတြက
လံုျခံဳေရး၊ အစားအေသာက္ ျဖန္႔ျဖဴးေရး၊ ေဒသတြင္း
တည္ျငိမ္ေရး၊ အၾကမ္းမဖက္ေရး စည္းကမ္း လိုက္
နာေရးကို တာ၀န္ယူ ေဆာင္ရြက္တယ္။
(အစိုးရကို ဆန္႔က်င္) ဆႏၵျပစိန္ေခၚတာကို ေက်ာင္း
သားေတြက ဦးေဆာင္ပါတယ္။ ကိုမိုးသီးဇြန္နဲ႔
ကိုမင္းကိုႏိုင္တို႔ ဦးေဆာင္တဲ့ ဗမာႏိုင္ငံလံုးဆိုင္ရာ
ေက်ာင္းသားသမဂၢဟာ အဓိကက်တဲ့ ေက်ာင္းသား
အဖြဲ႔အစည္း ျဖစ္ပါတယ္။ တျခား ေက်ာင္းသားသမဂၢ
အဖြဲ႔အစည္းေတြလဲ သက္ဆိုင္ရာ တကၠသိုလ္
ပုရ၀ဏ္ေတြထဲမွာ လႈပ္ရွားေဆာင္ရြက္တာေတြ
ရွိပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီေက်ာင္းသား အဖြဲ႔အစည္းေတြ
ဟာ တစ္ဖြဲ႔ျခင္းအလိုက္ သီးျခားစီ လႈပ္ရွားေနၾကတာပါ။
အားလံုး တစ္စုတစ္စည္းတည္း ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္မႈမ်ိဳး
မရွိပါဘူး။ စနစ္တက်စုဖြဲ႔မႈ မရွိတာ၊ ဂိုဏ္းဂဏကြဲတာ၊
အမ်ားသေဘာတူ ေလးစား ရတဲ့ ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္
တစ္ေယာက္ မရွိတာ၊ စနစ္တက် စုဖြဲ႔ထားတဲ့ (အစိုးရ)
လံုျခံဳေရးအင္ အားစုကို ဦးေဆာင္ တိုက္ခိုက္ႏိုင္မယ့္
အဖြဲ႔အစည္းတစ္ခု မရွိတာေတြေၾကာင့္ ေက်ာင္းသား
လႈပ္ရွားမႈ ေအာင္ျမင္ေရးကို အဟန္႔အတားေတြ
ျဖစ္ေစခဲ့ပါတယ္ (ျမေမာင္ ၁၉၉၂)။
ေက်ာင္းသားေတြဟာ တျခားေသာ လူထူလူတန္းစား
အလႊာက ေထာက္ခံအားေပးမႈေတြကုိ တစ္စု တစ္စည္း
တည္း ပူးေပါင္းေပးဖို႔ ပ်က္ကြက္ခဲ့ပါတယ္။ ဆႏၵျပလႈပ္ရွားမႈကို
ပူးေပါင္းပါ၀င္လာသူေတြ ျမင့္ တက္လာတဲ့အခါ ညီညႊတ္တဲ့
ေခါင္းေဆာင္မႈတစ္ခု မရွိတာဟာ ျပႆနာတစ္ခုပါ။ ဆႏၵျပလႈပ္ရွားမႈ ေတြ ေဆာင္ရြက္ဖို႔ ေက်ာင္းသားေတြက
စတင္ဦးေဆာင္တာမ်ိဳး လုပ္ႏိုင္ခဲ့ေပမယ့္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးယႏၱရား
သစ္တစ္ခု ထူေထာင္တာမ်ိဳးေတာ့ မလုပ္ႏိုင္ပါဘူး (ခရစၥတီး
နားဖင့္ ၂၀၀၁၊ ၆၁)။ စက္တင္ဘာလ ေလာက္မွာေတာ့
“အေထြေထြသပိတ္ေကာ္မတီေတြ” ဖြဲ႔စည္းျပီးေတာ့
ႏိုင္ငံလံုးဆိုင္ရာ ဗဟိုအဖြဲ႔ အစည္းတစ္ခု ေပၚေပါက္ေရး
ၾကိဳးပမ္းေဆာင္ရြက္တာမ်ိဳးတစ္ခု ရွိပါတယ္။ အေထြေထြ
သပိတ္ေကာ္ မတီက ေက်ာင္းသား၊ ဘုန္းၾကီး၊ အလုပ္သမား၊
ပညာရွင္စတဲ့ အင္အားစုေတြ အားလံုးကို အတူတကြ
စုစည္းေပးဖို႔ ၾကိဳးပမ္းေဆာင္ရြက္တာပါ။
အေထြေထြသပိတ္ေကာ္မတီ ကိုယ္စားလွယ္ တစ္ရာေက်ာ္
ေလာက္ ရန္ကုန္ျမိဳ႕မွာ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးပါတယ္။ ဒါေပမယ့္
သယ္ယူပို႔ေဆာင္ေရးေတြ ရပ္တန္႔ေနတာ တစ္ႏိုင္ငံလံုး
အတိုင္းအတာ ခ်ိတ္ဆက္ေဆာင္ရြက္ဖို႔ ခက္ခဲတာေတြေၾကာင့္
အေထြေထြသပိတ္ေကာ္ မတီဟာ ႏိုင္ငံလံုးဆိုင္ရာ စုစည္း
ခ်ိတ္ဆက္ထားတဲ့ ကြန္ယက္ၾကီးအျဖစ္ မေပၚေပါက္ႏိုင္ခဲ့ပါဘူး။
စက္တင္ဘာလ ဆယ္ရွစ္ရက္ေန႔ စစ္တပ္က ျဖိဳခြဲမႈေတြ မလုပ္ခင္
အထိ အားလုံးက အသိအမွတ္ျပဳတဲ့ ႏိုင္ငံလံုးဆိုင္ရာ ေခါင္းေဆာင္မႈ
တစ္ခု မေပၚေပါက္ေသးပါဘူး။ စက္တင္ဘာလ ၉ ရက္ေန႔မွာေတာ့
ဦးႏုက ၀န္ၾကီးခ်ဳပ္အျဖစ္ သူ ဦးေဆာင္မယ့္ ၾကားျဖတ္အစိုးရတစ္ရပ္
ဖြဲ႔စည္းထူလိုက္ေၾကာင္း ေၾကညာခ်က္ ထုတ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္
သူလဲ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ေထာက္ခံမႈ ရေအာင္ေတာ့
မေဆာင္ရြက္ႏိုင္ပါဘူး။ ဒီေတာ့ လူထုအားလံုးက ေထာက္ခံတဲ့
ၾကားျဖတ္အစိုးရတစ္ရပ္ ျဖစ္ေပၚေရးအ တြက္ စက္တင္ဘာ
၁၃ ရက္၊ ၁၄ ရက္မွာ အစည္းအေ၀းေတြ လုပ္ပါတယ္။
ဒီအစည္းအေ၀းေတြကို ဦးႏု၊ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၊
ဦးတင္ဦး၊ ဦးေအာင္ၾကီးနဲ႔ ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္ေတြ
တက္ပါ တယ္။ ဦးႏုက သူ႔အစိုးရကို ေထာက္ခံဖို႔
တိုက္တြန္းပါတယ္။ တျခားသူေတြက လက္မခံပါဘူး။
ႏိုင္ငံေရး ေခါင္းေဆာင္ေတြက စင္ျပိဳင္အစိုးရတစ္ရပ္
မဖြဲ႔စည္းႏိုင္တာ၊ ေခါင္းေဆာင္မႈ လစ္ဟာေန တာေတြဟာ
အေရးၾကီးဆံုးကာလမွာ စိန္ေခၚမႈေတြ ေျဖရွင္းႏိုင္ေရး
အတြက္ ျပႆနာျဖစ္ေစႏိုင္ ေၾကာင္း သေဘာေပါက္တဲ့
အေထြေထြသပိတ္ေကာ္မတီက ေက်ာင္းသား တက္ၾကြ
လႈပ္ရွားသူေတြနဲ႔ ဗမာႏိုင္ငံလံုးဆိုင္ရာ ေက်ာင္းသားသမဂၢက
စက္တင္ဘာလ ဆယ့္ရွစ္ရက္ေန႔ ေန႔လယ္မွာ
အစည္းအ ေ၀းတစ္ခု ေခၚပါတယ္။ ဒီအစည္းအေ၀းမွာ
သပိတ္ေကာ္မတီနဲ႔ အလုပ္သမားသမဂၢေတြ ပါ၀င္တဲ့
စင္ျပိဳင္အစိုးရတစ္ရပ္ ဖြဲ႔စည္းေၾကညာဖို႔ လုပ္ပါတယ္။
အဲဒီေန႔ ေန႔လယ္မွာပဲ “ႏိုင္ငံေတာ္ ျငိမ္၀ပ္ ပိျပားမႈ
တည္ေဆာက္ေရးအဖြဲ႔”က တစ္ႏိုင္ငံလံုးကို အၾကမ္းဖက္
ထိန္းခ်ဳပ္လုိက္ပါတယ္။ ဒီလိုနဲ႔ ေတာင္အာဖရိကနဲ႔
ဖိလစ္ပိုင္က ျပည္သူ႔အာဏာ လႈပ္ရွားမႈေတြ ေအာင္ျမင္ေရးမွာ
အေရးပါတဲ့ ေဒသအလိုက္၊ ႏိုင္ငံလံုးဆိုင္ရာအလုိက္ စင္ျပိဳင္
အစိုးရ ဖြဲ႔စည္းႏိုင္ေရးနဲ႔ စင္ျပိဳင္အခ်ဳပ္အျခာ အာဏာ
(dual sovereignty) ဖန္တီးႏိုင္ေရး အခြင့္အလမ္းဟာ
လက္လြတ္ခဲ့ရပါတယ္ (စမစ္ ၁၉၉၁၊ ၁၅)။
ႏို၀င္ဘာလ ၅ ရက္ေန႔ ထိုင္းနယ္စပ္ အနီးက ကရင္
တပ္ေတြ ထိန္းခ်ဳပ္ရာေဒသမွာ ႏိုင္ငံလံုးဆိုင္ရာ
ဗဟိုအဖြဲ႔အစည္းတစ္ခု ေပၚေပါက္ေရးအတြက္
ေနာက္ထပ္ၾကိဳးစားမႈတစ္ခု ရွိပါေသးတယ္။
အဖြဲ႔အစည္း ဆယ့္ရွစ္ခုက ကိုယ္စားလွယ္ေတြဟာ
“ဗမာႏိုင္ငံလံုးဆိုင္ရာ ဒီမိုကရက္တစ္ ေက်ာင္းသားတပ္ဦး
(ABSDF)” ဖြဲ႔စည္းေၾကာင္း ေၾကညာပါတယ္။ သီတင္းပတ္
အနည္းငယ္ၾကာတဲ့အခါ ABSDFအပါအ၀င္ အသင္းအဖြဲ႔
ႏွစ္ဆယ့္ႏွစ္ဖြဲ႔က ကိုယ္စားလွယ္ေတြ စုေပါင္းျပီးေတာ့
“ဗမာနိုင္ငံလံုး ဆိုင္ရာ ဒီမိုကရက္ တစ္ မဟာမိတ္
(Democratic Alliance of Burma-DAB)”အဖြဲ႔
တစ္ခုကို ဖြဲ႔စည္းပါတယ္ (စမစ္ ၁၉၉၁၊ ၁၇)။
ဒါေပမယ္လို႔ DABဟာ ဗမာျပည္တြင္းက တက္ၾကြ
လႈပ္ရွားသူေတြနဲ႔ ဆက္သြယ္ေဆာင္ရြက္ႏိုင္မႈ
နည္းတာေၾကာင့္ အစိုးရဆန္႔က်င္မႈေတြ ေပါင္းစည္း
ေပးေရးအတြက္ ေဆာင္ရြက္ေပးႏိုင္တာမ်ိဳး သိပ္မ
ရွိလွပါဘူး။ နွစ္ႏွစ္ေလာက္အၾကာ ၁၉၉၀ ခုႏွစ္
ဒီဇင္ဘာလ ဆယ့္ရွစ္ရက္ေန႔မွာ အာဏာသိမ္းအစိုးရက
ေရြးေကာက္ပြဲရလဒ္ကို အသိအမွတ္ မျပဳတဲ့အခါ
“ျပည္ပေရာက္ ညႊန္႔ေပါင္းအစိုးရတစ္ရပ္ (NCGUB)”ကို
စင္ျပိဳင္အစိုးရအျဖစ္ ကရင္တပ္ေတြ ထိန္းခ်ဳပ္ရာ
မာနယ္ပေလာေဒသမွာ ေဒါက္တာ စိန္၀င္းက
ဦးေဆာင္ထူေထာင္ပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ လူထူ
လႈပ္ရွားမႈက ျပိဳကြဲေနပါျပီ။ ညႊန္႔ေပါင္းအစိုး ရက
ဗမာျပည္တြင္း စင္ျပိဳင္အစိုးရအျဖစ္ ေဆာင္ရြက္
ႏိုင္တာထက္ ႏိုင္ငံတကာ အသိုင္းအ၀ိုင္းရဲ႕
ေထာက္ခံမႈ ရရွိေရးကို ပိုေဆာင္ရြက္ႏိုင္ပါတယ္။
စစ္အာဏာသိမ္း အစိုးရ တက္ေတာ့ ေက်ာင္းသား
အေတာ္မ်ားမ်ားက လက္နက္ကိုင္ ေတာ္လွန္ေရး လုပ္ဖို႔
ထိုင္း၊ အိႏၵိယ၊ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္နဲ႔ တရုတ္နယ္စပ္ဘက္ေတြဆီ
တိမ္းေရွာင္ၾကပါတယ္။ စစ္အာဏာ ရွင္ အစိုးရက သူရဲ႕
အားသာခ်က္ဟာ အၾကမ္းဖက္ႏိုင္မႈ ဆိုတာကို သေဘာ
ေပါက္ပါတယ္။ ျမိဳ႕ေပၚ ဆႏၵျပမႈေတြက ထြက္ခြာသြားတဲ့
ေက်ာင္းသားေတြကေတာ့ သူတို႔ရဲ႕ အားသာခ်က္ဟာ
အၾကမ္းမဖက္ ေရး နည္းလမ္းဆိုတာကို သတိမထားမိပါဘူး။
တကၠသိုလ္ေတြကို ပိတ္ထားတာ၊ ဦးေဆာင္ လႈပ္ရွားသူ
ေက်ာင္းသားေတြကို ရွာေဖြဖမ္းဆီး ႏွိပ္စက္တာေတြေၾကာင့္
ျပည္သူ႔စစ္ ဆင္ႏႊဲဖို႔အတြက္ ျပည္သူ႔ အာဏာ လႈပ္ရွားမႈကို
စြန္႔ခြာသြားတာကို နားလည္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အက်ိဳး
အဆက္က အစိုးရကို ဆန္႔က်င္ျပီးေတာ့ ၾကံ႕ၾကံ႕ခံ ခုခံႏိုင္
စြမ္းရည္ နိမ့္က်သြားပါတယ္။ လူထုလႈပ္ရွားမႈကတစ္ဆင့္
ေတာင္းဆိုႏိုင္စြမ္းရည္လဲ ေလ်ာ့က်သြားပါတယ္။ ဒီေတာ့
အစိုးရက အသာစီး အေနအထား ရသြားပါတယ္။
(၂)
ေထာင့္ကိုးရာ ရွစ္ဆယ့္ကိုးခုႏွစ္ ဧျပီလ ဆယ့္ရွစ္ရက္ေန႔မွာ
ေဘဂ်င္းတကၠသိုလ္က ေက်ာင္းသား ေတြဟာ လြတ္လပ္တဲ့
ေက်ာင္းသားအသင္းအဖြဲ႔တစ္ခုကို ထူေထာင္ၾကတယ္။
ဒီေနာက္ပိုင္း သိပ္မ ၾကာပါဘူး၊ ေဘဂ်င္းတစ္ျမိဳ႕လံုးက
ေက်ာင္းသားေတြ ပါတဲ့ “လြတ္လပ္တဲ့ ေဘဂ်င္းေက်ာင္းသားမ်ား
ဖက္ဒေရးရွင္း”ကို ဖြဲ႔စည္းတယ္။ တျခားတကၠသိုလ္က
ေက်ာင္းသားေတြလဲ ကိုယ့္ေက်ာင္းအလိုက္ လြတ္လပ္တဲ့
ေက်ာင္းသားသမဂၢေတြကို ထူေထာင္ၾကတယ္။ အသင္းအဖြဲ႔ေတြ
မ်ားလာတာနဲ႔အမွ် အစိတ္စိတ္အမႊာမႊာ ပိုျဖစ္လာတယ္။
အစိုးရကို ေတာင္းဆိုမယ့္ အခ်က္ေတြ၊ အစိုးရနဲ႔ ညိွႏိႈင္း
ေရးေတြကို တာ၀န္ယူဖို႔အတြက္ ေမလ ငါးရက္ေန႔မွာ
ေကာလိပ္ေက်ာင္းသားမ်ား ကိုယ္စားလွယ္အသင္းကို
ဖြဲ႔စည္းတယ္။ ေမလ ၁၃ ရက္ေန႔မွာ အစာငတ္ခံ သပိတ္
စေတာ့ အစာငတ္ခံ သပိတ္ေမွာက္သူမ်ား ကိုယ္စား
လွယ္အသင္းတစ္ခုကို ဖြဲ႔စည္းတယ္။ ဒီလႈပ္ရွားမႈေတြကို
ဗ်ဴဟာက်က် ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ တာထက္ အခ်င္းခ်င္း
ျပိဳင္ဆိုင္ေနတာနဲ႔ အဆံုးသတ္သြားတယ္။
ေက်ာင္းသား အသင္းအဖြဲ႔ေတြတင္ ေပၚေပါက္လာတာ
မဟုတ္ဘူး၊ ႏိုင္ငံေရးအရ ရည္မွန္းခ်က္ၾကီးတဲ့ သေဘာ
ထားအျမင္ အမ်ိဳးမ်ိဳး ရွိတဲ့ ေက်ာင္းသားေတြလဲ ေပၚလာ
တယ္။ ဒီေက်ာင္းသားေတြက ေက်ာင္းသားလႈပ္ရွားမႈ
အသင္းေတြထဲမွာျဖစ္ေစ၊ အသင္းျပင္ပမွာ ျဖစ္ေစ
ကိုယ္ပိုင္လႈပ္ရွားမႈေတြ လုပ္ ၾကတယ္။ ေက်ာင္းသား
လႈပ္ရွားမႈ ရွည္ၾကာလာတဲ့နဲ႔အမွ် အစိတ္စိတ္အမႊာမႊာ
ပိုကြဲလာတယ္၊ တစ္စုတ စည္းတည္း ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈ
မရွိဘူး။ တရုတ္ႏိုင္ငံေရး ျပႆနာေတြကို အေသးစိတ္
နားလည္ျပီး ေက်ာင္းသားလႈပ္ရွားမႈရဲ႕ ပန္းတိုင္ကို
သေဘာေပါက္တဲ့ ေက်ာင္းသားေတြဟာ အစြန္းေရာက္
ေတာင္းဆိုခ်က္ေတြ၊ အစြန္းေရာက္ လႈပ္ရွားမႈေတြ
ကတဆင့္ ေထာက္ခံမႈ ရလာတဲ့ ေက်ာင္းသားေတြရဲ႕
ၾကဥ္ထုတ္ျခင္းကို ခံရတယ္။ ေက်ာင္းသား အုပ္စုေတြၾကား
မွာလဲ ပဋိပကၡေတြ ျပင္းထန္လာတယ္။ ဥပမာ ေမလ ၁၉ ရက္ေန႔မွာ ေဘဂ်င္းတကၠသိုလ္က ေက်ာင္းသာေတြဟာ
တိန္အန္မင္ရင္ျပင္မွာ အသံလႊင့္ ဌာနတစ္ခု ေဆာက္တယ္။
ေနာက္တစ္ေန႔မွာပဲ ခ်င္ဟြာတကၠသိုလ္က ေက်ာင္းသားေတြက
အသံလႊင့္ ရံုၾကီးတစ္ခု ထပ္ေဆာက္တယ္။ အသံလႊင့္ရံုဌာန
ႏွစ္ခုလံုးက အျမင္သေဘာထား မတူတဲ့ ေၾကညာခ်က္ေတြ၊
အမိန္႔ညႊန္ၾကားခ်က္ေတြကို တစ္ခ်ိန္တည္းမွာပဲ တစ္ျပိဳင္နက္
တည္း ထုတ္လႊင့္ေၾကညာ ၾကတယ္။
ေကာလိပ္ေက်ာင္းသားမ်ား ကိုယ္စားလွယ္အသင္းနဲ႔
ေဘဂ်င္းတကၠသိုလ္ ေက်ာင္းသားမ်ား ဖက္ဒေရး ရွင္းတို႔
ကိုယ္စားျပဳတဲ့ ေက်ာင္းသားလႈပ္ရွားမႈက ပိုျပီးစုစည္းစုဖြဲ႔မႈ
အားေကာင္းေပမယ့္ ေက်ာင္းသား လႈပ္ရွားမႈတစ္ခုလံုးကို
စုစည္းဦးေဆာင္မႈမ်ိဳးေတာ့ မလုပ္ႏိုင္ဘူး။ သူတို႔နဲ႔ အစာငတ္ခံ
သပိတ္ေမွာက္ ေက်ာင္းသားေတြၾကားမွာ (လႈပ္ရွားမႈရဲ႕)
နည္းဗ်ဴဟာနဲ႔ ပန္းတိုင္ေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ သေဘာထား
အျမင္ မတူၾကဘူး။ ေမလ ဆယ့္ရွစ္ရက္ေန႔မွာ
ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္ေတြနဲ႔ တက္ၾကြလႈပ္ရွားသူ
ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက အစာငတ္ခံ သပိတ္ကို ရပ္ေစခ်င္ၾက
တယ္။ မာရွယ္ေလာ ထုတ္ျပန္ဖို႔အတြက္ အစိုးရကို
အေၾကာင္းျပခ်က္ ေပးလိုက္တာမ်ိဳး မျဖစ္ေစခ်င္ၾကဘူး။
အစာငတ္ခံ သပိတ္ ရပ္သင့္၊ မရပ္ သင့္ဆိုတာကို
ေက်ာင္းသားအုပ္စုေတြၾကားမွာ အျပင္းအထန္ ျငင္း
ခံုၾကတယ္။ အစာငတ္ခံ သပိတ္မွာ လဲ ႏွစ္မ်ိဳး ထပ္ကြဲ
ေသးတယ္။ ပထမ တစ္မ်ိဳးက အစာငတ္ခံ သပိတ္ကို
ႏိုင္ငံနည္းဗ်ဴဟာ တစ္ခုအျဖစ္ လုပ္လိုသူေတြ ျဖစ္တယ္။
သူတို႔က လူထုလႈပ္ရွားမႈ ပိုအားေကာင္းလာဖို႔နဲ႔
တရုတ္-ရုရွားအစည္းအေ၀း တက္ဖို႔ ေဘဂ်င္းကို
ဂိုဘာေခ်ာ့ လာလည္တုန္း ႏိုင္ငံတကာ မီဒီယာေတြရဲ႕
အာရံုစိုက္မႈ ရေအာင္ လုပ္ ခ်င္တာ ျဖစ္တယ္။ ဒုတိယ
ပံုစံတစ္မ်ိဳးက သူတို႔ရဲ႕ ေတာင္းဆိုခ်က္ေတြကို
အစိုးရက လိုက္ေလ်ာလာ တဲ့အထိ အစာငတ္ခံ
သပိတ္ေမွာက္လိုသူေတြ ျဖစ္တယ္။ သေဘာထားေ
ပ်ာ့ေျပာင္းျပီး အစိုးရနဲ႔ ညိွႏိႈင္းခ်က္ေတြကေန
ရသမွ်ေတာင္းဆိုခ်က္ကုိ လက္ဆုပ္လက္ကိုင္
ယူခ်င္တဲ့ ေက်ာင္းသားေတြကို သစၥာေဖာက္လို႔
ျမင္ၾကတယ္။ ၾကဥ္ထုတ္ ခံရတယ္။ အစာငတ္ခံ သပိတ္
စေတာ့ ဒုတိယပံုစံ ေခါင္းေဆာင္မႈရဲ႕ ဦးေဆာင္မႈက
အသားစီးရသြားတယ္။ သူတို႔ေတြဟာ ေဘဂ်င္းျမိဳ႕ျပင္က အသစ္ ေရာက္လာတဲ့ ေက်ာင္းသားေတြရဲ႕ ေထာက္ခံမႈကို
ရတယ္။
ေမလကုန္ခါနီးမွာ ဗဟိုအဖြဲ႔အစည္းတစ္ခုအျဖစ္ ဖက္ဒေရးရွင္း
တစ္ခုကို ဖြဲ႔စည္းၾကေသးတယ္။ ဒုတိယ ပံုစံ အစာငတ္ခံ
သပိတ္ေခါင္းေဆာင္ေတြလဲ ပါတဲ့ ဒီဖက္ဒေရးရွင္းက
တိန္အန္မင္ရင္ျပင္ သပိတ္ကို အဆံုးသတ္ဖို႔ ေၾကညာ
တဲ့အခါ အစိုးရနဲ႔ ေက်ာင္းသားေတြ တစ္ဖက္ကိုတစ္ဖက္
က်ဥ္းထဲက်ပ္တည္း အေနအထားက ထြက္ေပါက္ရသြား
ခါနီးျပီ။ ဒါေပမယ့္ မၾကာခင္မွာပဲ ဒုတိယပံုစံ သပိတ္
ေခါင္းေဆာင္ ေတြက စိတ္ေျပာင္းျပီးေတာ့ ဖက္ဒေရး
ရွင္းကေန ႏုတ္ထြက္ေၾကာင္း ေၾကညာတယ္။ တိန္အန္မင္
သပိတ္ကို အဆံုးသတ္ဖို႔ ေဘဂ်င္းတကၠသိုလ္က
ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္ေတြရဲ႕ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ကို
ေဘဂ်င္းျမိဳ႕ျပင္က ေက်ာင္းသားေတြက လက္မခံဘူး။
ဒီအခ်က္ေတြေၾကာင့္ အစိုးရနဲ႔ ထိပ္တိုက္တိုး ေရးအထိ
ဦးတည္သြားတယ္။
အုပ္စုကြဲအသီးသီးကို စုစည္းေပးဖို႔အတြက္ ဗဟုိအဖြဲ႔အစည္း
တစ္ခု ေပၚေပါက္ေရး ၾကိဳးစားမႈေတြ ရွိေပ မယ့္ ဘယ္အဖြဲ႔ကမွ
ေက်ာင္းသားအမ်ားစုရဲ႕ ေထာက္ခံမႈ မရခဲ့ဘူး။ အားလံုး
အသိအမွတ္ျပဳ လက္ခံ တဲ့ ဗဟိုအဖြဲ႔အစည္းတစ္ခု ရွိရင္
အမ်ားသေဘာတူ ေတာင္းဆိုခ်က္ေတြကို ေဆြးေႏြးအတည္ျပဳ
တာ၊ ရည္မွန္းခ်က္ ေအာင္ျမင္ေရးအတြက္ ဗ်ဴဟာက်က်
ေတာင္းဆိုတာ၊ ရသမွ် ေတာင္းဆိုခ်က္ကို လက္
ဆုပ္လက္ကိုင္ ယူထားတာမ်ိဳး လုပ္ႏိုင္ပါတယ္။
လံုေလာက္တဲ့ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈ မရွိတဲ့အတြက္
ဒါေတြ လုပ္ဖို႔ဆိုတာ မျဖစ္ႏိုင္ပါဘူး။ နည္းဗ်ဴဟာေၾကာင့္
လႈပ္ရွားမႈရဲ႕ ၾကံ႕ၾကံ႕ခံႏိုင္စြမ္းကိုလဲ အဟန္႔အတားျဖစ္
ေစပါတယ္။ ဆႏၵေဖာ္ထုတ္တာ၊ ခ်ီတက္တာမ်ိဳး
စုစည္းေနမႈေတြ၊ အစာငတ္ခံ သပိတ္နဲ႔ ထိုင္သပိတ္လိုမ်ိဳး
အၾကမ္းမဖက္ေရး လႈပ္ရွားမႈေတြဟာ ဖိႏွိပ္မႈေတြနဲ႔ ရင္ဆိုင္
ရတဲ့အခါ ၾကံ႕ ၾကံ႕ခံႏိုင္စြမ္း သိပ္မရွိပါဘူး။ အစိုးရယႏၱရားေတြနဲ႔
ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္တာမ်ိဳး မလုပ္တဲ့ လူေတြျဖန္႔ခြဲ
သပိတ္ေမွာက္နည္းက ဖိႏွိပ္မႈေတြ ၾကံဳလာတဲ့အခါ ပိုျပီးေတာ့
ခံႏိုင္ရည္ရွိေစပါတယ္။ တရုတ္မွာေတာ့ (တိန္အန္မင္)
ေနရာတစ္ခုတည္းမွာ စုစည္းသပိတ္ေမွာက္တာ
ျဖစ္တာေၾကာင့္ ဖိႏွိပ္မႈေတြ ျပင္းထန္ လာတဲ့အခါ
ၾကံ႕ၾကံ႕ခံႏိုင္စြမ္း မရွိေတာ့ပါဘူး။
(၃)
စစ္အစိုးရအာဏာ မသိမ္းခင္မွာ အၾကမ္းမဖက္တဲ့
နည္းလမ္းေပါင္းစံုနဲ႔ ဆႏၵေဖာ္ထုတ္မႈေတြ ရွိခဲ့ေပမယ့္
စစ္အစိုးရ အာဏာသိမ္းမႈ ေနာက္ပိုင္း ပါတီစံုေရြးေကာက္ပြဲ
က်င္းပေပးမယ္လို႔ ေၾကညာခ်က္ ထုတ္ျပန္ျပီးေနာက္မွာေတာ့
ဒီလိုမ်ိဳး လႈပ္ရွားမႈေတြ အနည္းအက်ဥ္းပဲ ရွိပါေတာ့တယ္။
ေထာင့္ကိုးရာ ရွစ္ဆယ့္ ကိုးခုႏွစ္ ဂ်ဴလိုင္လ ႏွစ္ဆယ္ ရက္ေန႔မွာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ေနအိမ္အက်ယ္ခ်ဳပ္
ခ်ခံရပါတယ္။ တျခား အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီ အဖြဲ႔ခ်ဳပ္
ပါတီ၀င္ေတြလဲ အဖမ္းခံရပါတယ္။ ဒီလိုနဲ႔ အတိုက္
အခံလႈပ္ရွားမႈေတြလဲ အားနည္းလာေစပါတယ္။ အစိုးရ
ယႏၱရားေတြကို ဆန္႔က်င္သပိတ္ေမွာက္မႈမ်ိဳး ေတြထက္
ႏိုင္ငံေရးလက္ကမ္း စာစဥ္ ျဖန္႔ေ၀တာ၊ လူထုအစည္း
အေ၀းေတြ လုပ္တာမ်ိဳး အာဏာဖီ ဆန္ေရးေတြေလာက္ပဲ
လုပ္ႏိုင္ပါေတာ့တယ္။ စစ္တပ္က ေရြးေကာက္ပြဲ ရလဒ္ကို
အသိအမွတ္ျပဳလိမ့္ မယ္ဆိုတဲ့ ယူဆခ်က္နဲ႔ ေဒၚေအာင္ဆန္း
စုၾကည္ရဲ႕ အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီ အဖြဲ႔ခ်ဳပ္ပါတီက ေရြးေကာက္ပြဲ
၀င္ျပိဳင္ပါတယ္။ ဒီေတာ့ အစိုးရ ထိန္းခ်ဳပ္ထားတဲ့ (ေရြးေကာက္ပြဲ)
လမ္းေၾကာင္း တစ္ခုတည္းမွာ အတိုက္အခံ ႏိုင္ငံေရးအင္အားစုေတြ
အားလံုး ပါ၀င္သြားျခင္းအားျဖင့္ အၾကမ္းမဖက္ ဆႏၵေဖာ္ထုတ္မႈ
ေတြကတစ္ဆင့္ အစိုးရကို ဖိအားေပး ေတာင္းဆိုမႈေတြ
လုပ္ႏိုင္စြမ္း က်ဆင္းသြားပါတယ္။
အစိုးရကို ဖိအားေပး ေတာင္းဆိုနိုင္မႈ အားနည္းတာဟာ
သက္ဆိုင္ရာ နိုင္ငံရဲ႕ ေနာက္ခံအခင္းအက်င္း နဲ႔လဲ ဆိုင္ပါတယ္။
စစ္တပ္ရဲ႕ လႊမ္းမိုးၾကီးစိုးမႈနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ထိပ္ပိုင္းေခါင္းေဆာင္စု
အတြင္းမွာ သ ေဘာထားကြဲတဲ့ အကြဲအျပဲမ်ိဳး မရွိပါဘူး။ စစ္တပ္
အတြင္းမွာ ကြဲျပဲတာမ်ိဳးလည္း မျဖစ္ပါဘူး။ အစိုးရ
ယႏၱရားအတြင္းမွာ လံုေလာက္တဲ့ ၾသဇာအာဏာရွိတဲ့
အင္အားစုမ်ိဳးရဲ႕ ေထာက္ခံမႈလဲ မရွိပါဘူး။ စစ္ အစိုးရကို
ဖိအားေပးႏိုင္မယ့္ ႏိုင္ငံတကာ ေထာက္ခံမႈမ်ိဳးလဲ မရွိပါဘူး။
ရွစ္ဆယ့္ရွစ္ အေရးအခင္းမတိုင္ ခင္ကေတာ့ စစ္တပ္တြင္း
ထိပ္ပိုင္းေခါင္းေဆာင္တခ်ိဳ႕က ဗိုလ္ခ်ဳပ္ၾကီး ေန၀င္းရဲ႕
အုပ္ခ်ဳပ္ပံုကို စိန္ေခၚ တာမ်ိဳးေတြ ရွိခဲ့ဖူးပါတယ္။ ၁၉၆၃မွာ
ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ၾကီး၊ ၁၉၆၉မွာ တင္ေဖ၊ ၁၉၇၆မွာ
ဗိုလ္ခ်ဳပ္တင္ဦး တို႔ဟာ စစ္တပ္တြင္းက အထုတ္ခံရတယ္။
၁၉၇၆မွာပဲ ဦးတင္ဦးကို လိုလားတဲ့ အငယ္တန္း အရာရွိ
ခုႏွစ္ဦးဟာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေန၀င္းကို လုပ္ၾကံဖို႔ ၾကံစည္တယ္ဆိုတဲ့
စြပ္စြဲခ်က္နဲ႔ အဖမ္းခံရတယ္။ ေနာက္တစ္ ႏွစ္အတြင္း
ေလာက္မွာပဲ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေန၀င္းကို လုပ္ၾကံဖို႔ ၾကံစည္တယ္
ဆိုတဲ့ စြပ္စြဲခ်က္နဲ႔ ျမန္မာ့လမ္းစဥ္ ဆိုရွယ္လစ္ပါတီ၀င္
အရာရွိႏွစ္ဦး အဖမ္းခံရတယ္။ စစ္တပ္အတြင္းမွာေရာ
အစိုးရယႏၱရားအတြင္းမွာပါ ဦးတင္ဦး ေထာက္ခံသူလို႔
ျဖစ္တန္ေခ်ရွိသူေတြကို ျဖဳတ္ထုတ္ရွင္း လုပ္ျခင္းအားျဖင့္
ေန၀င္းဟာ သူ႔ အာဏာကို ပိုမိုခိုင္မာေစခဲ့ပါတယ္။
စစ္ေထာက္လမ္းေရး အၾကီးအကဲ တင္ဦး (ဗိုလ္ခ်ဳပ္
တင္ဦးနဲ႔ မဆိုင္)လဲ စစ္တပ္က ထုတ္ျပီး တစ္သက္တစ္ကြ်န္း
ေထာင္ဒဏ္ခ်မွတ္ခံရပါတယ္။ ဆိုေတာ့ ရွစ္ေလးလံုး
အေရးေတာ္ပံုကာလမွာ ေအာက္ေျခအဆင့္ တပ္သား
ေတြေလာက္ပဲ လာေရာက္ပူးေပါင္းတာမ်ိဳး ရွိပါတယ္။
ထိပ္ပိုင္း စစ္အရာရွိေတြရဲ႕ ေထာက္ခံမႈမ်ိဳး မရပါဘူး။
သာမန္ အရာရွိငယ္ အမ်ားစုကလဲ လက္နက္မဲ့
ဆႏၵျပသူေတြကို ပစ္ခတ္ရမယ့္ အမိန္႔ကို သစၥာရွိရွိ
နာခံၾကပါတယ္။ ဒီေတာ့ ရွစ္ေလးလံုး ဒီမိုကေရစီ
လႈပ္ရွားမႈကာလတြင္းမွာ စစ္တပ္က စုစည္းညီညႊတ္မႈ
ရွိေနပါတယ္။
ဒီမိုကေရစီေရး လႈပ္ရွားမႈကာလတြင္းမွာ သံဃာတစ္ခ်ိဳ႕ရဲ႕
ေထာက္ခံမႈကိုေတာ့ ရခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ သံဃာစုကိုလဲ
ေန၀င္းက ထိန္းခ်ဳပ္ထားဖို႔ အၾကိမ္ၾကိမ္ ၾကိဳးစားခဲ့ပါတယ္။
ေထာင့္ကိုးရာ ရွစ္ဆယ္ခုႏွစ္ ေလာက္မွာ ေန၀င္းအစိုးရနဲ႔
သံဃာထုၾကား ဆက္ဆံေရးဟာ ေျပာင္းလဲလာပါတယ္။
အစိုးရ ကမက ထျပဳ က်င္းပေပးတဲ့ သာသနာသန္႔ရွင္း၊
တည္တံ့၊ ျပန္႔ပြားေရး သံဃာ့အစည္းအေ၀းေတြ လုပ္ပါတယ္။
ေထာင့္ကိုးရာ ရွစ္ဆယ့္ငါးခုႏွစ္ ဒုတိယအၾကိမ္ေျမာက္
အစည္းအေ၀းေနာက္ပိုင္း အစိုးရနဲ႔ ေရွးရိုးစြဲ သံဃာေတြဟာ
သံဃာထုကို အေတာ္ေလး ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္စြမ္း ရွိသြားပါျပီ။
သံဃာထုအတြင္း ေရွးရိုးဆန္ တဲ့ ေခါင္းေဆာင္စုဟာ
စစ္တပ္ကို ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း မေ၀ဖန္ပါဘူး။ ႏိုင္ငံေရး
လႈပ္ရွားမႈေတြမွာ ပါတဲ့ သံဃာေတြကိုေတာ့ အျမဲတမ္း
ေ၀ဖန္ပါတယ္။ ဒီေတာ့ သံဃာ အသင္းအဖြဲ႔ေတြဟာလဲ
အစိုးရ ထိန္းခ်ဳပ္မႈက မလြတ္ကင္းတာေၾကာင့္ ဖိႏွိပ္မႈေတြ
ၾကံဳလာတဲ့အခါ ဒီမိုကေရစီေရး လႈပ္ရွားမႈ ထိန္း
ထားႏိုင္ေအာင္ ကူညီတာမ်ိဳး မလုပ္ႏိုင္ပါဘူး။ ၁၉၉၀ခုႏွစ္
ေရြးေကာက္ခံ အစိုးရကို အာဏာလႊဲေပးဖို႔ ေတာင္းဆိုတဲ့
ရဟန္းပ်ိဳသမဂၢမ်ိဳး ဖြဲ႔စည္းတာေတာ့ ရွိပါတယ္ စစ္အစိုးရက
ဘုန္းၾကီးေက်ာင္း တစ္ရာ ေက်ာ္ေလာက္ကို ၀င္ေရာက္
တိုက္ခိုက္တာ၊ သံဃာေတြကို သကၤန္း၀တ္လဲ၊ ဖမ္းဆီး
ေထာင္ခ်၊ ႏွိပ္စက္ တာေတြ လုပ္ခဲ့ပါတယ္။ ဒီေတာ့
သံဃာတစ္ခ်ိဳ႕ရဲ႕ ေထာက္ခံမႈ ရခဲ့ေပမယ့္ သံဃာ
အသင္းအဖြဲ႔ရဲ႕ ထိပ္ ပိုင္းေခါင္းေဆာင္မႈရဲ႕ ေထာက္ခံမႈ
မရွိတာက တစ္ေၾကာင္း၊ အစိုးရက ဖိႏွိပ္လိုတာက
တစ္ေၾကာင္း ေၾကာင့္ သံဃာထုဟာလဲ ဖိလစ္ပိုင္က
ကတ္သလစ္ ဘုရားရွိခိုးေက်ာင္းေတာ္လိုမ်ိဳး၊ ထိုင္းႏိုင္ငံက
သံဃာအဖြဲ႔အစည္းေတြမ်ိဳး အစိုးရအမွီအခို ကင္းတဲ့ ၾသဇာ၏
အာဏာရွိတဲ့ မဟာမိတ္မ်ိဳး ျဖစ္မလာေတာ့ပါဘူး။
ဗမာႏိုင္ငံ ဒီမိုကေရစီေရး လႈပ္ရွားမႈမွာ ႏိုင္ငံျခားက ၾသဇာ
အာဏာရွိတဲ့ မဟာမိတ္ေတြရဲ႕ ေထာက္ခံမႈ မ်ိဳးလဲ မရွိပါဘူး။
သမိုင္းေၾကာင္းအရ တျခား အေရွ႕ေတာင္အာရွ ႏိုင္ငံေတြထက္
ဗမာႏိုင္ငံဟာ ကမၻာ နဲ႔အဆက္ျပတ္ျပီး အထီးပိုက်န္ဆန္ေနရစ္
ပါတယ္။ ၁၉၆၂ခုႏွစ္ အာဏာသိမ္းျပီးကတည္းကတိုင္ တံခါး
ပိတ္၀ါဒကို က်င့္သံုးပါတယ္။ ႏိုင္ငံျခားသာသနာျပဳေတြ၊
ပညာရွင္ေတြ၊ ေဖာင္ေဒးရွင္းေတြကို ႏိုင္ငံတြင္ းက ႏွင္ထုတ္ခဲ့
ပါတယ္။ ဒီမိုကေရစီေရး လႈပ္ရွားမႈကာလတြင္းမွာ ႏိုင္ငံတကာ
လြတ္ျငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္ အဖြဲ႔က ရန္ကုန္မွာ ရံုးတစ္ခု ခဏလာဖြင့္
ေသးေပမယ့္ စက္တင္ဘာလမွာပဲ အပိတ္ခံလိုက္ရပါတယ္။
အစုိးရ ၾသဇာကင္းတဲ့ အရပ္ဖက္အဖြဲ႕အစည္းေတြဟာလဲ
စစ္အာဏာသိမ္းျပီးေနာက္ပိုင္းေလာက္မွာ ေပၚ လာတာပါ။
အမ်ားစုက ထိုင္းႏိုင္ငံ၊ ဥေရာပနဲ႔ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု
တို႔မွာ ရွိတာေၾကာင့္ ဗမာျပည္ တြင္း လႈပ္ရွားမႈေတြနဲ႔
ဆက္သြယ္ေဆာင္ရြက္ႏိုင္စြမ္း အားနည္းပါတယ္။
စစ္အစိုးရအေပၚ ျပည္ပ ႏိုင္ငံေတြရဲ႕ ဖိအားေပးႏိုင္စြမ္းလဲ
မရွိခဲ့ပါဘူး။ ၁၉၆၂ အာဏာသိမ္းျပီးက တည္းကတိုင္း
စီးပြားေရး တံခါးပိတ္မူ၀ါဒနဲ႔ ႏိုင္ငံျခားေရး ဘက္မလိုက္
မူ၀ါဒကို က်င့္သံုးတာေၾကာင့္ ျပည္ပႏိုင္ငံေတြအေပၚ
မွီခိုမႈ သိပ္မရွိပါဘူး။ ဒီေတာ့ ျပည္ပႏိုင္ငံေတြအဖို႔ စစ္
အစိုးရရဲ႕ ရက္စက္ၾကမ္း ၾကဳတ္မႈေတြကို ရႈတ္ခ်တာ
ကလြဲလို႔ ထိထိေရာက္ေရာက္ ဖိအားေပး အေရးယူတာမ်ိဳး
မလုပ္ႏိုင္ပါဘူး။ ဗမာနဲ႔ အေနာက္ႏိုင္ငံေတြၾကားမွာ
ကူးလူးကုန္သြယ္မႈ နည္းပါးတာလဲ ပါပါတယ္။ ဂ်ပန္က
အကူအညီ ေထာက္ပံ့မႈေတြကို ယာယီရပ္ဆိုင္းခဲ့ေပမယ့္
စီးပြားေရးဆိုင္ရာ အက်ိဳးစီးပြားေတြေၾကာင့္ အေနာက္ႏိုင္
ငံေတြရဲ႕ စီးပြားေရး သပိတ္ေမွာက္မႈမွာေတာ့ မပါ၀င္ခဲ့ပါဘူး။
ဒီၾကားထဲ ထိုင္းအစိုးရက နယ္စပ္ ျဖတ္ေက်ာ္လာတဲ့ ဗမာ
အတိုက္အခံေတြကို ဖမ္းဆီးျပီးေတာ့ ဗမာႏိုင္ ငံတြင္း ျပန္ပို႔ပါတယ္။
ဗမာႏိုင္ငံတြင္း သစ္ေတာေတြမွာ သစ္ထုတ္လုပ္ျခင္းအားျဖင့္
ထိုင္းေကာ္ပိုေရး ရွင္းေတြဟာ ဗမာအစိုးရကို ၀င္ေငြအေျမာက္
အမ်ား ေထာက္ပံ့ေပးႏိုင္ပါတယ္။ ငါးျမွားခြင့္၊ ေရနံတူး
ေဖာ္ခြင့္၊ ေက်ာက္ျမတ္ရတနာနဲ႔ ခရီးသြားက႑ေတြမွာ
ႏိုင္ငံျခားရင္းႏွီးျမွုဳပ္ႏွံမႈေတြ၊ အက်ိဳးတူ ပူးေပါင္း
ေဆာင္ရြက္မႈေတြကတစ္ဆင့္ စစ္အစိုးရက အခြန္ေငြေတြ
ရေနပါတယ္။ ဒီအခြန္ေငြေတြနဲ႔ ပါကစၥတန္၊ စင္ကာပူနဲ႔
တရုတ္ဘက္က စစ္လက္နက္ေတြ ၀ယ္ယူႏိုင္ပါတယ္။
၁၉၀၀ခုႏွစ္မွာ တရုတ္က တစ္ဒႆ မ ႏွစ္ဘီလီယံဖိုး
ရွိတဲ့ စစ္လက္နက္ေတြ ေရာင္းေပးပါတယ္။ ဒီလက္နက္
ေတြကို ဗမာျပည္သူလူထုကို ဖိႏွိပ္ဖို႔အတြက္ ျပန္သံုးပါတယ္။
တရုတ္ကလဲ ဗမာစစ္အစိုးရကုိ ႏိုင္ငံတကာ မ်က္ႏွာစာမွာ
အဓိက ေထာက္ခံေပးသူ ျဖစ္လာပါတယ္။ ဒီနည္းအားျဖင့္
ႏိုင္ငံျခား တိုင္းျပည္ေတြရဲ႕ လူအခြင့္အေရး ေလးစား
လိုက္နာရန္ ဖိအားေပးမႈေတြကို ဆန္႔က်င္ေနႏိုင္ပါတယ္။
(၄)
တရုတ္မွာေတာ့ ေက်ာင္းသားလႈပ္ရွားမႈမွာ တျခားလူမႈ
အင္အားစုေတြ ပါ၀င္မႈ နည္းတာေၾကာင့္ အင္ အားနည္းတာလဲ
ပါပါတယ္။ ပညာရွင္ေတြ၊ သတင္းစာသမားေတြရဲ႕
ေထာက္ခံမႈကို ရခဲ့ေပမယ့္ အလုပ္သမား၊ လယ္သမားေတြရဲ႕
ေထာက္ခံမႈကိုေတာ့ မရခဲ့ပါဘူး။ အလုပ္သမားေတြ အေပၚ
သေဘာတရားေရး ထိန္းခ်ဳပ္မႈဟာ ေမာ္စီတုန္းေခတ္ကလို
အားမေကာင္းေတာ့ေပမယ့္ အေျခခံ အလုပ္သမား
ယူနစ္ေတြကတစ္ဆင့္ အစိုးရက ႏိုင္ငံသားေတြကို
ထိန္းခ်ဳပ္ထားပါတယ္။ အလုပ္သမား အမ်ားစုက အ
လုပ္အကိုင္၊ လစာ၊ ေနအိမ္၊ က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈ
ေတြအတြက္ အစိုးပိုင္ လုပ္ငန္း ေတြရဲ႕ အလုပ္အကိုင္အေပၚ
မွီခိုအားထားေနရပါတယ္။ အလုပ္အကိုင္ ဆံုးရႈံုးမွာ
ေၾကာက္ၾကပါတယ္။ ေက်ာင္းသားလႈပ္ရွားမႈမွာ ပါ၀င္
လာတဲ့ အလုပ္သမားေတြဟာလဲ အသင္းအစုလိုက္
ပါလာတာမ်ိဳး မဟုတ္ဘဲ တစ္ဦးခ်င္း ပါ၀င္လာသူေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒါေပမယ့္ ေမလလယ္ေလာက္မွာ အစိုးရသတင္းစာေတြအေပၚ
ဆင္ဆာျဖတ္ေတာက္မႈ ခဏတာ ရပ္ တန္႔သြားတုန္းကေတာ့
အလုပ္သမားယူနစ္ေတြ ဦးေဆာင္ျပီး လူထုလႈပ္ရွားမႈမွာ ပါ၀င္
လာပါတယ္။ အဲ ဒီကာလက လူထုလႈပ္ရွားမႈအေပၚ အစိုးရ
သတင္းစာေတြက အျပဳသေဘာ ေရးသားတာေတြေၾကာင့္
အလုပ္သမားယူနစ္ေတြကို တာ၀န္ယူရတဲ့ အစိုးရ အရာရွိ
ေတြကိုယ္တိုင္ ပါ၀င္လာပါတယ္။
ဒါေပမယ့္ ေမလ ၁၉ ရက္ေန႔မွာ မာရွယ္ေလာ ထုတ္ေတာ့
အလုပ္သမား ဆႏၵျပမႈေတြ ရပ္တန္႔သြားပါတယ္။ ေဘ ဂ်င္း
အလုပ္သမားမ်ား ဖက္ဒေရးရွင္းဆိုျပီး ေမလ ဆယ့္ရွစ္ရက္
ေလာက္မွာ အလုပ္သမား အဖြဲ႔တစ္ခု ဖြဲ႔တာ ရွိေပမယ့္ ဒီအဖြဲ႔က
စက္ရံု အလုပ္ရံုေတြ အတြင္း ထြင္းေဖာက္ စည္းရံုးႏိုင္စြမ္း
မရွိတာေၾကာင့္ အလုပ္အားလံုး ရပ္တန္႔ျပီး ဆႏၵျပမႈေတြ
လုပ္ေအာင္ စြမ္းေဆာင္ႏိုင္စြမ္း မရွိခဲ့ပါဘူး။
တရုတ္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီရဲ႕ တစ္ပါတီအုပ္ခ်ဳပ္မႈပံုစံ၊ စီးပြားေရး
မူ၀ါဒ၊ ေက်ာင္းသား လႈပ္ရွားမႈေတြနဲ႔ ပတ္ သက္လို႔ ပါတီထိပ္ပိုင္း
ေခါင္းေဆာင္စုအတြင္းမွာလဲ အျမင္သေဘာထား ကြဲလြဲတာမ်ိဳး
မရွိပါဘူး။ ဒီေတာ့ ပါတီ ထိပ္ပိုင္းေခါင္းေဆာင္စုအတြင္းမွာ
စည္းလံုးျမဲ စည္းလံုးေနပါတယ္။ ေက်ာင္းသား လႈပ္ရွားမႈအေပၚ
ျပည္ပေရာက္ တရုတ္ေတြနဲ႔ ေဟာင္ေကာင္ဘက္က တရုတ္ေတြက
အကူအညီ အေထာက္အပ့ံ ေပးတာမ်ိဳးေတြ ရွိခဲ့ပါတယ္။
ဒါေပမယ္လို႔ အထက္က ေျပာခဲ့သလိုပဲ ဒီအေထာက္အပံ့
အရင္းအျမစ္ေတြကို အဖြဲ႔အစည္း အခိုင္အမာ ထူေထာင္ေရး
အတြက္ အသံုးအခ်ခဲ့ၾကပါဘူး။ အေမရိ ကန္ျပည္ေထာင္စုရဲ႕
တရုတ္အေပၚ ပိတ္ဆို႔အေရးယူမႈဟာလဲ တရုတ္အစိုးရအေပၚ
အေရးပါတဲ့ သက္ ေရာက္မႈမ်ိဳး မရွိခဲ့ပါဘူး။
#ဂ်ဴလိုင္လနဲ႔ စက္တင္ဘာလေလာက္အတြင္းမွာ အစိုးရကို
ေ၀ဖန္တဲ့ သတင္းစာေတြ ျပန္ေပၚလာ တယ္။ ရန္ကုန္တစ္ျမိဳ႕
တည္းမွာပဲ သတင္းအေစာင္ ေလးဆယ္ေလာက္ ရွိတယ္။
သတင္းစာေတြ၊ မဂၢ ဇင္းေတြက ႏိုင္ငံေရး ေ၀ဖန္မႈေတြ၊
လူထုကို စည္းရံုးေဆာ္ၾသမႈေတြအတြက္ အေထာက္အပံ့ျဖစ္ခဲ့
တယ္။ ေက်ာင္းသား ဗဟိုျပဳ လႈပ္ရွားမႈကေန လူထုအေျချပဳ
လႈပ္ရွားမႈအျဖစ္ ေျပာင္းလဲေရးမွာ သတင္းစာေတြက အေရးပါ
ပါတယ္။ စစ္အာဏာသိမ္းျပီးေနာက္မွာေတာ့ သတင္းစာေတြ
အားလံုးကို ပိတ္ပင္လိုက္ျပီး အစိုးရပိုင္ အစိုးရသတင္းစာကိုပဲ
ထုတ္ခြင့္ျပဳပါေတာ့တယ္။ ဒီေတာ့ သတင္းအခ်က္ အလက္ ရဖို႔
ခဲယဥ္းတာဟာ လႈပ္ရွားမႈ ေရရွည္ထိန္းထားေရးအတြက္
အခက္အခဲ ျဖစ္ေစပါတယ္။ တ ရုတ္မွာလဲ သတင္းစာေတြက
လူထုလႈပ္ရွားမႈအေပၚ အျပဳသေဘာ ေထာက္ခံေရးသားမႈေတြ
လုပ္တုန္းက လူထုပါ၀င္မႈ ျမင့္တက္လာတာကို ေျပာျပီး
ျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ တရုတ္အစိုးရက
သတင္းစားေတြကို ျပန္လည္ ထိန္းခ်ဳပ္လိုက္ပါတယ္။
လူထုလႈပ္ရွားမႈအေပၚ အၾကမ္းဖက္ ေျဖရွင္းတာနဲ႔
ပတ္သက္လို႔ ထိပ္ပိုင္း ေခါင္းေဆာင္စုအတြင္း သေဘာထား
ကြဲမႈေတြ ရွိတယ္လို႔ ထင္ေယာင္ထင္မွား သတင္းေတြဟာ
တရုတ္မွာေရာ၊ ဗမာျပည္ လႈပ္ရွားမႈမွာပါ ရွိခဲ့ပါတယ္။ ဒီလို
သတင္းအမွားေတြေၾကာင့္ လူအမ်ားစုက လူထုလႈပ္ရွားမႈမွာ
ပါ၀င္ရဲ လာတာမ်ိဳး၊ ေတာင္းဆိုခ်က္ေတြ ၾကီးလာတာမ်ိဳး၊
ဗ်ဴဟာပိုင္းဆိုင္ရာ စဥ္းစားမႈ တြက္ခ်က္လြဲတာမ်ိဳး ေတြ
ရွိပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ ဗမာျပည္မွာေရာ၊ တရုတ္ျပည္မွာပါ
ထိပ္ပိုင္း ေခါင္းေဆာင္စုအတြင္း အ မွန္တကယ္ ကြဲျပဲတာမ်ိဳး
မရွိခဲ့ပါဘူး။ တရုတ္မွာဆိုရင္ ပါတီအေထြေထြ အတြင္းေရးမွဴး
Zhao Ziyang က ေက်ာင္းသားလႈပ္ရွားမႈကို အျပဳသေဘာ
ေဆာင္တဲ့ မိန္႔ခြန္းမ်ိဳး အာရွဖြံ႔ျဖိဳးေရးဘဏ္ အစည္းအေ၀းမွာ
ေျပာတာဟာ သူရဲ႕ ႏိုင္ငံေရး ရာထူးတိုးတက္ေရးအတြက္
အေလာင္းအစား လုပ္ၾကည့္တာသက္ သက္ပါ။ ေမလ ၂၀
ရက္ေန႔ တရုတ္မွာ မာရွယ္ေလာ ထုတ္ျပီး စစ္တပ္ေတြ ျမိဳ႕ထဲ
၀င္ဖို႔ လုပ္တာကို ဆႏၵျပသူေတြက ပိတ္ဆို႔ထားတဲ့အခါ
ေမလ ၂၂ ရက္ေန႔မွာ ျပန္ဆုတ္သြားပါတယ္။ ဗမာမွာလဲ
ေဒါက္ တာေမာင္ေမာင္ အစိုးရ တက္ေတာ့ စစ္တပ္ေတြ
ျမိဳ႕ေပၚက ျပန္ဆုတ္သြားပါတယ္။ ဒီျဖစ္ရပ္ေတြကို
ေအာင္ျမင္မႈအျဖစ္ ဆႏၵေဖာ္ထုတ္သူေတြက ရႈျမင္ပါတယ္။
ေနာက္ဆံုးမွာေတာ့ အၾကမ္းဖက္ဖိႏွိပ္ အျဖိဳခြဲခံရပါတယ္။
နိဂံုး
ဗမာႏိုင္ငံမွာေရာ တရုတ္ႏိုင္ငံမွာပါ အျပင္းအထန္ အၾကမ္းဖက္
ဖိႏွိပ္မႈေတြေၾကာင့္ အတိုက္အခံလႈပ္ ရွားမႈေတြ နိဂံုးခ်ဳပ္ခဲ့ရပါတယ္။
ဒါေပမယ့္ လက္နက္မဲ့ ေတာ္လွန္ေရး ေအာင္ျမင္မလား၊ က်ရံႈးမလား
ဆိုတာကို ဒီအေၾကာင္းတရား တစ္ခုတည္းက ျပဌာန္းေပးႏိုင္တာ
မဟုတ္ပါဘူး။ လူထုလႈပ္ရွားမႈကို ထိ ထိေရာက္ေရာက္ ဖိႏွိပ္ႏိုင္တာဟာ
တျခားေသာ ႏိုင္ငံေရးဆိုင္ရာ ေနာက္ခံ အခင္းအက်င္းနဲ႔၊ လူထု
လႈပ္ရွားမႈ နည္းနာေတြအေပၚလည္း မူတည္ပါေသးတယ္။ အမ်ားစု
ဘံုလက္ခံထားတဲ့ အခ်က္ကေတာ့ အၾကမ္းမဖက္ေရး နည္းလမ္းတစ္ခု
ေအာင္ျမင္ဖို႔ ဆိုရင္ ဒီမိုကရက္တစ္ အခင္းအက်င္းတစ္ရပ္ လိုတယ္
ဆိုတာပါပဲ။ ဗမာျပည္နဲ႔ တရုတ္ျပည္က လူထုလႈပ္ရွားမႈေတြဟာ
ေအာင္ျမင္မႈေတြ မရွိခဲ့ေပမယ့္ အနာဂတ္ ႏိုင္ငံေရးအကူးအေျပာင္းမွာ
အေထာက္အပံ့ ျဖစ္ေစမယ့္ အတိုက္အခံ အရပ္ဘက္ အဖြဲ႔
အစည္းေတြ တိုးတက္ျဖစ္ထြန္းေရးကို စတင္ေပၚေပါက္ေစခဲ့ပါတယ္။
အၾကမ္းမဖက္ အာဏာဖီဆန္ေရးနည္းကို ဂ်ီးဇပ္၊ မဟတၱမဂႏၵီ၊
မာတင္လူသာကင္းတို႔ က်င့္သံုးခဲ့ပါ တယ္။ အၾကမ္းမဖက္ေရး
နည္းကို အျမင္ႏွစ္မ်ိဳးနဲ႔ ျမင္ၾကတယ္။ ေထာက္ခံသူေတြက်ျပန္ေတာ့
ဒီနည္း ဟာ ကမၻာ့ျပႆနာ အားလံုးကို ေျဖရွင္းေပးႏိုင္တဲ့ နည္း
လမ္းၾကီးသဖြယ္ ေျပာဆိုၾကတယ္။ ကန္႔ကြက္ သူေတြ က်ျပန္ေတာ့
ဖိႏွိပ္မႈေတြ ရွိတဲ့အခ်ိန္အခါမွာ ဒီနည္းလမ္းကို သံုးတာဟာ အခ်ည္း
အႏွီးပဲ၊ အ ၾကမ္းဖက္မႈကသာ အဓိက အာဏာျဖစ္တယ္လို႔
ျမင္ၾကတယ္။ အၾကမ္းမဖက္ေရး လႈပ္ရွားမႈကို အလြန္ အက်ဴး
အမႊန္းမတင္သင့္သလို အထင္လဲ မေသးသင့္ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္
မူရင္း သုေတသန ပညာရွင္ ဟာ အၾကမ္းမဖက္ေရး နည္းလမ္း
ေၾကာင့္ ႏိုင္ငံေရး အေျပာင္းအလဲကို ေဖာ္ေဆာင္ႏိုင္တဲ့ ႏိုင္ငံေတြ
ကိုေရာ၊ အၾကမ္းမဖက္ေရး နည္းလမ္းကို သံုးေပမယ့္ က်ဆံုးသြားရတဲ့
ႏိုင္ငံေတြကိုပါ တစ္ခုခ်င္း အ လိုက္ ေလ့လာေရးသားထားပါတယ္။
ေအာင္ျမင္မႈ ရသြားတဲ့ ႏိုင္ငံေတြမွာ ေတာင္အာဖရိက၊ ဖိလစ္ပိုင္ ၊
ေနပါလ္၊ ထိုင္းႏိုင္ငံတို႔ ပါျပီး က်ဆံုးသြားတဲ့ ႏိုင္ငံေတြမွာ တရုတ္ႏိုင္ငံနဲ႔
ဗမာႏိုင္ငံ ပါပါတယ္။ ဒီစာမွာ ေတာ့ တရုတ္နဲ႔ ဗမာအေၾကာင္း ယွဥ္တြဲ
သံုးသပ္ခ်က္ကိုပဲ အက်ဥ္းယူ ျပန္ဆိုထားပါတယ္။ မူရင္းစာကို
Unarmed Insurrections; People Power Movements in
Nondemocracies By Kurt Schockမွာ ဖတ္ႏုိင္ပါတယ္။ မူရင္း
က်မ္းျပဳစုသူဟာ အၾကမ္းမဖက္ေရး လႈပ္ရွားမႈရဲ႕ “ကိုယ္က်င့္
တရားပိုင္းဆိုင္ရာ သက္ေရာက္ စြဲေဆာင္ႏုိင္စြမ္း”ထက္
“ႏိုင္ငံေရး နည္းနာတစ္ရပ္”အျဖစ္ ရႈျမင္သံုးသပ္ထားေၾကာင္း
ဆိုပါတယ္။
(၁)
ဖိႏွိပ္မႈေတြ ရင္ဆိုင္ရတဲ့အခါ ဘယ္လႈပ္ရွားမႈမဆို ၾကံ႕ၾကံ႕ခံ
ရပ္တည္ဖို႔ မလြယ္လွပါဘူး။ ဗမာႏိုင္ငံက ဆႏၵျပသူေတြဟာ
အၾကမ္းမဖက္ေရး နည္းလမ္းေပါင္းစံုကို သံုးခဲ့ေပမယ့္
(အစိုးရကို ဆန္႔က်င္ဆႏၵျပ) ခုခံမႈကို တစ္စုတစည္းတည္း
ေပါင္းစည္းေပးမယ့္ “တစ္ႏိုင္ငံလံုးဆိုင္ရာ ဗဟိုအဖြဲ႔ အစည္း
တစ္ခု” မရွိတာ၊ စင္ျပိဳင္အစိုးရတစ္ရပ္ ဖြဲ႔စည္းႏိုင္စြမ္း
မရွိတာေတြဟာ လူထုလႈပ္ရွားမႈ က်ဆံုး သြားရျခင္းရဲ႕
အေၾကာင္းတရား တစ္ခ်ိဳ႕ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ၾသဂုတ္လကုန္ခါနီးေလာက္မွာ စစ္တပ္ေတြ ျမိဳ႕ေပၚက
ျပန္ဆုတ္သြားေတာ့ ေက်ာင္းသားေတြ၊ ဘုန္းၾကီးေတြ၊
ပညာရွင္ေတြ၊ အလုပ္သမားေတြ၊ ျပည္သူ႔၀န္ထမ္းေတြ
ဖြဲ႔စည္းထူေထာင္တဲ့ အသင္းအ ဖြဲ႔ေတြ တစ္ႏိုင္ငံလံုးက
ျမိဳ႕ေပၚေတြမွာ အႏွံ႔အျပား ေပၚေပါက္လာတယ္။ ရန္ကုန္၊
မႏၱေလးနဲ႔ တျခားျမိဳ႕ ၾကီးေတြမွာ တကၠသိုလ္ ေက်ာင္းသား
ေတြ၊ ဘုန္းၾကီးေတြ ဦးေဆာင္ဖြဲ႔စည္းတဲ့ ေဒသဆိုင္ရာ
သပိတ္ ေကာ္မတီေတြ ေပၚေပါက္လာတယ္။ ဒီေကာ္မတီေတြက
လံုျခံဳေရး၊ အစားအေသာက္ ျဖန္႔ျဖဴးေရး၊ ေဒသတြင္း
တည္ျငိမ္ေရး၊ အၾကမ္းမဖက္ေရး စည္းကမ္း လိုက္
နာေရးကို တာ၀န္ယူ ေဆာင္ရြက္တယ္။
(အစိုးရကို ဆန္႔က်င္) ဆႏၵျပစိန္ေခၚတာကို ေက်ာင္း
သားေတြက ဦးေဆာင္ပါတယ္။ ကိုမိုးသီးဇြန္နဲ႔
ကိုမင္းကိုႏိုင္တို႔ ဦးေဆာင္တဲ့ ဗမာႏိုင္ငံလံုးဆိုင္ရာ
ေက်ာင္းသားသမဂၢဟာ အဓိကက်တဲ့ ေက်ာင္းသား
အဖြဲ႔အစည္း ျဖစ္ပါတယ္။ တျခား ေက်ာင္းသားသမဂၢ
အဖြဲ႔အစည္းေတြလဲ သက္ဆိုင္ရာ တကၠသိုလ္
ပုရ၀ဏ္ေတြထဲမွာ လႈပ္ရွားေဆာင္ရြက္တာေတြ
ရွိပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီေက်ာင္းသား အဖြဲ႔အစည္းေတြ
ဟာ တစ္ဖြဲ႔ျခင္းအလိုက္ သီးျခားစီ လႈပ္ရွားေနၾကတာပါ။
အားလံုး တစ္စုတစ္စည္းတည္း ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္မႈမ်ိဳး
မရွိပါဘူး။ စနစ္တက်စုဖြဲ႔မႈ မရွိတာ၊ ဂိုဏ္းဂဏကြဲတာ၊
အမ်ားသေဘာတူ ေလးစား ရတဲ့ ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္
တစ္ေယာက္ မရွိတာ၊ စနစ္တက် စုဖြဲ႔ထားတဲ့ (အစိုးရ)
လံုျခံဳေရးအင္ အားစုကို ဦးေဆာင္ တိုက္ခိုက္ႏိုင္မယ့္
အဖြဲ႔အစည္းတစ္ခု မရွိတာေတြေၾကာင့္ ေက်ာင္းသား
လႈပ္ရွားမႈ ေအာင္ျမင္ေရးကို အဟန္႔အတားေတြ
ျဖစ္ေစခဲ့ပါတယ္ (ျမေမာင္ ၁၉၉၂)။
ေက်ာင္းသားေတြဟာ တျခားေသာ လူထူလူတန္းစား
အလႊာက ေထာက္ခံအားေပးမႈေတြကုိ တစ္စု တစ္စည္း
တည္း ပူးေပါင္းေပးဖို႔ ပ်က္ကြက္ခဲ့ပါတယ္။ ဆႏၵျပလႈပ္ရွားမႈကို
ပူးေပါင္းပါ၀င္လာသူေတြ ျမင့္ တက္လာတဲ့အခါ ညီညႊတ္တဲ့
ေခါင္းေဆာင္မႈတစ္ခု မရွိတာဟာ ျပႆနာတစ္ခုပါ။ ဆႏၵျပလႈပ္ရွားမႈ ေတြ ေဆာင္ရြက္ဖို႔ ေက်ာင္းသားေတြက
စတင္ဦးေဆာင္တာမ်ိဳး လုပ္ႏိုင္ခဲ့ေပမယ့္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးယႏၱရား
သစ္တစ္ခု ထူေထာင္တာမ်ိဳးေတာ့ မလုပ္ႏိုင္ပါဘူး (ခရစၥတီး
နားဖင့္ ၂၀၀၁၊ ၆၁)။ စက္တင္ဘာလ ေလာက္မွာေတာ့
“အေထြေထြသပိတ္ေကာ္မတီေတြ” ဖြဲ႔စည္းျပီးေတာ့
ႏိုင္ငံလံုးဆိုင္ရာ ဗဟိုအဖြဲ႔ အစည္းတစ္ခု ေပၚေပါက္ေရး
ၾကိဳးပမ္းေဆာင္ရြက္တာမ်ိဳးတစ္ခု ရွိပါတယ္။ အေထြေထြ
သပိတ္ေကာ္ မတီက ေက်ာင္းသား၊ ဘုန္းၾကီး၊ အလုပ္သမား၊
ပညာရွင္စတဲ့ အင္အားစုေတြ အားလံုးကို အတူတကြ
စုစည္းေပးဖို႔ ၾကိဳးပမ္းေဆာင္ရြက္တာပါ။
အေထြေထြသပိတ္ေကာ္မတီ ကိုယ္စားလွယ္ တစ္ရာေက်ာ္
ေလာက္ ရန္ကုန္ျမိဳ႕မွာ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးပါတယ္။ ဒါေပမယ့္
သယ္ယူပို႔ေဆာင္ေရးေတြ ရပ္တန္႔ေနတာ တစ္ႏိုင္ငံလံုး
အတိုင္းအတာ ခ်ိတ္ဆက္ေဆာင္ရြက္ဖို႔ ခက္ခဲတာေတြေၾကာင့္
အေထြေထြသပိတ္ေကာ္ မတီဟာ ႏိုင္ငံလံုးဆိုင္ရာ စုစည္း
ခ်ိတ္ဆက္ထားတဲ့ ကြန္ယက္ၾကီးအျဖစ္ မေပၚေပါက္ႏိုင္ခဲ့ပါဘူး။
စက္တင္ဘာလ ဆယ္ရွစ္ရက္ေန႔ စစ္တပ္က ျဖိဳခြဲမႈေတြ မလုပ္ခင္
အထိ အားလုံးက အသိအမွတ္ျပဳတဲ့ ႏိုင္ငံလံုးဆိုင္ရာ ေခါင္းေဆာင္မႈ
တစ္ခု မေပၚေပါက္ေသးပါဘူး။ စက္တင္ဘာလ ၉ ရက္ေန႔မွာေတာ့
ဦးႏုက ၀န္ၾကီးခ်ဳပ္အျဖစ္ သူ ဦးေဆာင္မယ့္ ၾကားျဖတ္အစိုးရတစ္ရပ္
ဖြဲ႔စည္းထူလိုက္ေၾကာင္း ေၾကညာခ်က္ ထုတ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္
သူလဲ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ေထာက္ခံမႈ ရေအာင္ေတာ့
မေဆာင္ရြက္ႏိုင္ပါဘူး။ ဒီေတာ့ လူထုအားလံုးက ေထာက္ခံတဲ့
ၾကားျဖတ္အစိုးရတစ္ရပ္ ျဖစ္ေပၚေရးအ တြက္ စက္တင္ဘာ
၁၃ ရက္၊ ၁၄ ရက္မွာ အစည္းအေ၀းေတြ လုပ္ပါတယ္။
ဒီအစည္းအေ၀းေတြကို ဦးႏု၊ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၊
ဦးတင္ဦး၊ ဦးေအာင္ၾကီးနဲ႔ ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္ေတြ
တက္ပါ တယ္။ ဦးႏုက သူ႔အစိုးရကို ေထာက္ခံဖို႔
တိုက္တြန္းပါတယ္။ တျခားသူေတြက လက္မခံပါဘူး။
ႏိုင္ငံေရး ေခါင္းေဆာင္ေတြက စင္ျပိဳင္အစိုးရတစ္ရပ္
မဖြဲ႔စည္းႏိုင္တာ၊ ေခါင္းေဆာင္မႈ လစ္ဟာေန တာေတြဟာ
အေရးၾကီးဆံုးကာလမွာ စိန္ေခၚမႈေတြ ေျဖရွင္းႏိုင္ေရး
အတြက္ ျပႆနာျဖစ္ေစႏိုင္ ေၾကာင္း သေဘာေပါက္တဲ့
အေထြေထြသပိတ္ေကာ္မတီက ေက်ာင္းသား တက္ၾကြ
လႈပ္ရွားသူေတြနဲ႔ ဗမာႏိုင္ငံလံုးဆိုင္ရာ ေက်ာင္းသားသမဂၢက
စက္တင္ဘာလ ဆယ့္ရွစ္ရက္ေန႔ ေန႔လယ္မွာ
အစည္းအ ေ၀းတစ္ခု ေခၚပါတယ္။ ဒီအစည္းအေ၀းမွာ
သပိတ္ေကာ္မတီနဲ႔ အလုပ္သမားသမဂၢေတြ ပါ၀င္တဲ့
စင္ျပိဳင္အစိုးရတစ္ရပ္ ဖြဲ႔စည္းေၾကညာဖို႔ လုပ္ပါတယ္။
အဲဒီေန႔ ေန႔လယ္မွာပဲ “ႏိုင္ငံေတာ္ ျငိမ္၀ပ္ ပိျပားမႈ
တည္ေဆာက္ေရးအဖြဲ႔”က တစ္ႏိုင္ငံလံုးကို အၾကမ္းဖက္
ထိန္းခ်ဳပ္လုိက္ပါတယ္။ ဒီလိုနဲ႔ ေတာင္အာဖရိကနဲ႔
ဖိလစ္ပိုင္က ျပည္သူ႔အာဏာ လႈပ္ရွားမႈေတြ ေအာင္ျမင္ေရးမွာ
အေရးပါတဲ့ ေဒသအလိုက္၊ ႏိုင္ငံလံုးဆိုင္ရာအလုိက္ စင္ျပိဳင္
အစိုးရ ဖြဲ႔စည္းႏိုင္ေရးနဲ႔ စင္ျပိဳင္အခ်ဳပ္အျခာ အာဏာ
(dual sovereignty) ဖန္တီးႏိုင္ေရး အခြင့္အလမ္းဟာ
လက္လြတ္ခဲ့ရပါတယ္ (စမစ္ ၁၉၉၁၊ ၁၅)။
ႏို၀င္ဘာလ ၅ ရက္ေန႔ ထိုင္းနယ္စပ္ အနီးက ကရင္
တပ္ေတြ ထိန္းခ်ဳပ္ရာေဒသမွာ ႏိုင္ငံလံုးဆိုင္ရာ
ဗဟိုအဖြဲ႔အစည္းတစ္ခု ေပၚေပါက္ေရးအတြက္
ေနာက္ထပ္ၾကိဳးစားမႈတစ္ခု ရွိပါေသးတယ္။
အဖြဲ႔အစည္း ဆယ့္ရွစ္ခုက ကိုယ္စားလွယ္ေတြဟာ
“ဗမာႏိုင္ငံလံုးဆိုင္ရာ ဒီမိုကရက္တစ္ ေက်ာင္းသားတပ္ဦး
(ABSDF)” ဖြဲ႔စည္းေၾကာင္း ေၾကညာပါတယ္။ သီတင္းပတ္
အနည္းငယ္ၾကာတဲ့အခါ ABSDFအပါအ၀င္ အသင္းအဖြဲ႔
ႏွစ္ဆယ့္ႏွစ္ဖြဲ႔က ကိုယ္စားလွယ္ေတြ စုေပါင္းျပီးေတာ့
“ဗမာနိုင္ငံလံုး ဆိုင္ရာ ဒီမိုကရက္ တစ္ မဟာမိတ္
(Democratic Alliance of Burma-DAB)”အဖြဲ႔
တစ္ခုကို ဖြဲ႔စည္းပါတယ္ (စမစ္ ၁၉၉၁၊ ၁၇)။
ဒါေပမယ္လို႔ DABဟာ ဗမာျပည္တြင္းက တက္ၾကြ
လႈပ္ရွားသူေတြနဲ႔ ဆက္သြယ္ေဆာင္ရြက္ႏိုင္မႈ
နည္းတာေၾကာင့္ အစိုးရဆန္႔က်င္မႈေတြ ေပါင္းစည္း
ေပးေရးအတြက္ ေဆာင္ရြက္ေပးႏိုင္တာမ်ိဳး သိပ္မ
ရွိလွပါဘူး။ နွစ္ႏွစ္ေလာက္အၾကာ ၁၉၉၀ ခုႏွစ္
ဒီဇင္ဘာလ ဆယ့္ရွစ္ရက္ေန႔မွာ အာဏာသိမ္းအစိုးရက
ေရြးေကာက္ပြဲရလဒ္ကို အသိအမွတ္ မျပဳတဲ့အခါ
“ျပည္ပေရာက္ ညႊန္႔ေပါင္းအစိုးရတစ္ရပ္ (NCGUB)”ကို
စင္ျပိဳင္အစိုးရအျဖစ္ ကရင္တပ္ေတြ ထိန္းခ်ဳပ္ရာ
မာနယ္ပေလာေဒသမွာ ေဒါက္တာ စိန္၀င္းက
ဦးေဆာင္ထူေထာင္ပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ လူထူ
လႈပ္ရွားမႈက ျပိဳကြဲေနပါျပီ။ ညႊန္႔ေပါင္းအစိုး ရက
ဗမာျပည္တြင္း စင္ျပိဳင္အစိုးရအျဖစ္ ေဆာင္ရြက္
ႏိုင္တာထက္ ႏိုင္ငံတကာ အသိုင္းအ၀ိုင္းရဲ႕
ေထာက္ခံမႈ ရရွိေရးကို ပိုေဆာင္ရြက္ႏိုင္ပါတယ္။
စစ္အာဏာသိမ္း အစိုးရ တက္ေတာ့ ေက်ာင္းသား
အေတာ္မ်ားမ်ားက လက္နက္ကိုင္ ေတာ္လွန္ေရး လုပ္ဖို႔
ထိုင္း၊ အိႏၵိယ၊ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္နဲ႔ တရုတ္နယ္စပ္ဘက္ေတြဆီ
တိမ္းေရွာင္ၾကပါတယ္။ စစ္အာဏာ ရွင္ အစိုးရက သူရဲ႕
အားသာခ်က္ဟာ အၾကမ္းဖက္ႏိုင္မႈ ဆိုတာကို သေဘာ
ေပါက္ပါတယ္။ ျမိဳ႕ေပၚ ဆႏၵျပမႈေတြက ထြက္ခြာသြားတဲ့
ေက်ာင္းသားေတြကေတာ့ သူတို႔ရဲ႕ အားသာခ်က္ဟာ
အၾကမ္းမဖက္ ေရး နည္းလမ္းဆိုတာကို သတိမထားမိပါဘူး။
တကၠသိုလ္ေတြကို ပိတ္ထားတာ၊ ဦးေဆာင္ လႈပ္ရွားသူ
ေက်ာင္းသားေတြကို ရွာေဖြဖမ္းဆီး ႏွိပ္စက္တာေတြေၾကာင့္
ျပည္သူ႔စစ္ ဆင္ႏႊဲဖို႔အတြက္ ျပည္သူ႔ အာဏာ လႈပ္ရွားမႈကို
စြန္႔ခြာသြားတာကို နားလည္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အက်ိဳး
အဆက္က အစိုးရကို ဆန္႔က်င္ျပီးေတာ့ ၾကံ႕ၾကံ႕ခံ ခုခံႏိုင္
စြမ္းရည္ နိမ့္က်သြားပါတယ္။ လူထုလႈပ္ရွားမႈကတစ္ဆင့္
ေတာင္းဆိုႏိုင္စြမ္းရည္လဲ ေလ်ာ့က်သြားပါတယ္။ ဒီေတာ့
အစိုးရက အသာစီး အေနအထား ရသြားပါတယ္။
(၂)
ေထာင့္ကိုးရာ ရွစ္ဆယ့္ကိုးခုႏွစ္ ဧျပီလ ဆယ့္ရွစ္ရက္ေန႔မွာ
ေဘဂ်င္းတကၠသိုလ္က ေက်ာင္းသား ေတြဟာ လြတ္လပ္တဲ့
ေက်ာင္းသားအသင္းအဖြဲ႔တစ္ခုကို ထူေထာင္ၾကတယ္။
ဒီေနာက္ပိုင္း သိပ္မ ၾကာပါဘူး၊ ေဘဂ်င္းတစ္ျမိဳ႕လံုးက
ေက်ာင္းသားေတြ ပါတဲ့ “လြတ္လပ္တဲ့ ေဘဂ်င္းေက်ာင္းသားမ်ား
ဖက္ဒေရးရွင္း”ကို ဖြဲ႔စည္းတယ္။ တျခားတကၠသိုလ္က
ေက်ာင္းသားေတြလဲ ကိုယ့္ေက်ာင္းအလိုက္ လြတ္လပ္တဲ့
ေက်ာင္းသားသမဂၢေတြကို ထူေထာင္ၾကတယ္။ အသင္းအဖြဲ႔ေတြ
မ်ားလာတာနဲ႔အမွ် အစိတ္စိတ္အမႊာမႊာ ပိုျဖစ္လာတယ္။
အစိုးရကို ေတာင္းဆိုမယ့္ အခ်က္ေတြ၊ အစိုးရနဲ႔ ညိွႏိႈင္း
ေရးေတြကို တာ၀န္ယူဖို႔အတြက္ ေမလ ငါးရက္ေန႔မွာ
ေကာလိပ္ေက်ာင္းသားမ်ား ကိုယ္စားလွယ္အသင္းကို
ဖြဲ႔စည္းတယ္။ ေမလ ၁၃ ရက္ေန႔မွာ အစာငတ္ခံ သပိတ္
စေတာ့ အစာငတ္ခံ သပိတ္ေမွာက္သူမ်ား ကိုယ္စား
လွယ္အသင္းတစ္ခုကို ဖြဲ႔စည္းတယ္။ ဒီလႈပ္ရွားမႈေတြကို
ဗ်ဴဟာက်က် ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ တာထက္ အခ်င္းခ်င္း
ျပိဳင္ဆိုင္ေနတာနဲ႔ အဆံုးသတ္သြားတယ္။
ေက်ာင္းသား အသင္းအဖြဲ႔ေတြတင္ ေပၚေပါက္လာတာ
မဟုတ္ဘူး၊ ႏိုင္ငံေရးအရ ရည္မွန္းခ်က္ၾကီးတဲ့ သေဘာ
ထားအျမင္ အမ်ိဳးမ်ိဳး ရွိတဲ့ ေက်ာင္းသားေတြလဲ ေပၚလာ
တယ္။ ဒီေက်ာင္းသားေတြက ေက်ာင္းသားလႈပ္ရွားမႈ
အသင္းေတြထဲမွာျဖစ္ေစ၊ အသင္းျပင္ပမွာ ျဖစ္ေစ
ကိုယ္ပိုင္လႈပ္ရွားမႈေတြ လုပ္ ၾကတယ္။ ေက်ာင္းသား
လႈပ္ရွားမႈ ရွည္ၾကာလာတဲ့နဲ႔အမွ် အစိတ္စိတ္အမႊာမႊာ
ပိုကြဲလာတယ္၊ တစ္စုတ စည္းတည္း ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈ
မရွိဘူး။ တရုတ္ႏိုင္ငံေရး ျပႆနာေတြကို အေသးစိတ္
နားလည္ျပီး ေက်ာင္းသားလႈပ္ရွားမႈရဲ႕ ပန္းတိုင္ကို
သေဘာေပါက္တဲ့ ေက်ာင္းသားေတြဟာ အစြန္းေရာက္
ေတာင္းဆိုခ်က္ေတြ၊ အစြန္းေရာက္ လႈပ္ရွားမႈေတြ
ကတဆင့္ ေထာက္ခံမႈ ရလာတဲ့ ေက်ာင္းသားေတြရဲ႕
ၾကဥ္ထုတ္ျခင္းကို ခံရတယ္။ ေက်ာင္းသား အုပ္စုေတြၾကား
မွာလဲ ပဋိပကၡေတြ ျပင္းထန္လာတယ္။ ဥပမာ ေမလ ၁၉ ရက္ေန႔မွာ ေဘဂ်င္းတကၠသိုလ္က ေက်ာင္းသာေတြဟာ
တိန္အန္မင္ရင္ျပင္မွာ အသံလႊင့္ ဌာနတစ္ခု ေဆာက္တယ္။
ေနာက္တစ္ေန႔မွာပဲ ခ်င္ဟြာတကၠသိုလ္က ေက်ာင္းသားေတြက
အသံလႊင့္ ရံုၾကီးတစ္ခု ထပ္ေဆာက္တယ္။ အသံလႊင့္ရံုဌာန
ႏွစ္ခုလံုးက အျမင္သေဘာထား မတူတဲ့ ေၾကညာခ်က္ေတြ၊
အမိန္႔ညႊန္ၾကားခ်က္ေတြကို တစ္ခ်ိန္တည္းမွာပဲ တစ္ျပိဳင္နက္
တည္း ထုတ္လႊင့္ေၾကညာ ၾကတယ္။
ေကာလိပ္ေက်ာင္းသားမ်ား ကိုယ္စားလွယ္အသင္းနဲ႔
ေဘဂ်င္းတကၠသိုလ္ ေက်ာင္းသားမ်ား ဖက္ဒေရး ရွင္းတို႔
ကိုယ္စားျပဳတဲ့ ေက်ာင္းသားလႈပ္ရွားမႈက ပိုျပီးစုစည္းစုဖြဲ႔မႈ
အားေကာင္းေပမယ့္ ေက်ာင္းသား လႈပ္ရွားမႈတစ္ခုလံုးကို
စုစည္းဦးေဆာင္မႈမ်ိဳးေတာ့ မလုပ္ႏိုင္ဘူး။ သူတို႔နဲ႔ အစာငတ္ခံ
သပိတ္ေမွာက္ ေက်ာင္းသားေတြၾကားမွာ (လႈပ္ရွားမႈရဲ႕)
နည္းဗ်ဴဟာနဲ႔ ပန္းတိုင္ေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ သေဘာထား
အျမင္ မတူၾကဘူး။ ေမလ ဆယ့္ရွစ္ရက္ေန႔မွာ
ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္ေတြနဲ႔ တက္ၾကြလႈပ္ရွားသူ
ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက အစာငတ္ခံ သပိတ္ကို ရပ္ေစခ်င္ၾက
တယ္။ မာရွယ္ေလာ ထုတ္ျပန္ဖို႔အတြက္ အစိုးရကို
အေၾကာင္းျပခ်က္ ေပးလိုက္တာမ်ိဳး မျဖစ္ေစခ်င္ၾကဘူး။
အစာငတ္ခံ သပိတ္ ရပ္သင့္၊ မရပ္ သင့္ဆိုတာကို
ေက်ာင္းသားအုပ္စုေတြၾကားမွာ အျပင္းအထန္ ျငင္း
ခံုၾကတယ္။ အစာငတ္ခံ သပိတ္မွာ လဲ ႏွစ္မ်ိဳး ထပ္ကြဲ
ေသးတယ္။ ပထမ တစ္မ်ိဳးက အစာငတ္ခံ သပိတ္ကို
ႏိုင္ငံနည္းဗ်ဴဟာ တစ္ခုအျဖစ္ လုပ္လိုသူေတြ ျဖစ္တယ္။
သူတို႔က လူထုလႈပ္ရွားမႈ ပိုအားေကာင္းလာဖို႔နဲ႔
တရုတ္-ရုရွားအစည္းအေ၀း တက္ဖို႔ ေဘဂ်င္းကို
ဂိုဘာေခ်ာ့ လာလည္တုန္း ႏိုင္ငံတကာ မီဒီယာေတြရဲ႕
အာရံုစိုက္မႈ ရေအာင္ လုပ္ ခ်င္တာ ျဖစ္တယ္။ ဒုတိယ
ပံုစံတစ္မ်ိဳးက သူတို႔ရဲ႕ ေတာင္းဆိုခ်က္ေတြကို
အစိုးရက လိုက္ေလ်ာလာ တဲ့အထိ အစာငတ္ခံ
သပိတ္ေမွာက္လိုသူေတြ ျဖစ္တယ္။ သေဘာထားေ
ပ်ာ့ေျပာင္းျပီး အစိုးရနဲ႔ ညိွႏိႈင္းခ်က္ေတြကေန
ရသမွ်ေတာင္းဆိုခ်က္ကုိ လက္ဆုပ္လက္ကိုင္
ယူခ်င္တဲ့ ေက်ာင္းသားေတြကို သစၥာေဖာက္လို႔
ျမင္ၾကတယ္။ ၾကဥ္ထုတ္ ခံရတယ္။ အစာငတ္ခံ သပိတ္
စေတာ့ ဒုတိယပံုစံ ေခါင္းေဆာင္မႈရဲ႕ ဦးေဆာင္မႈက
အသားစီးရသြားတယ္။ သူတို႔ေတြဟာ ေဘဂ်င္းျမိဳ႕ျပင္က အသစ္ ေရာက္လာတဲ့ ေက်ာင္းသားေတြရဲ႕ ေထာက္ခံမႈကို
ရတယ္။
ေမလကုန္ခါနီးမွာ ဗဟိုအဖြဲ႔အစည္းတစ္ခုအျဖစ္ ဖက္ဒေရးရွင္း
တစ္ခုကို ဖြဲ႔စည္းၾကေသးတယ္။ ဒုတိယ ပံုစံ အစာငတ္ခံ
သပိတ္ေခါင္းေဆာင္ေတြလဲ ပါတဲ့ ဒီဖက္ဒေရးရွင္းက
တိန္အန္မင္ရင္ျပင္ သပိတ္ကို အဆံုးသတ္ဖို႔ ေၾကညာ
တဲ့အခါ အစိုးရနဲ႔ ေက်ာင္းသားေတြ တစ္ဖက္ကိုတစ္ဖက္
က်ဥ္းထဲက်ပ္တည္း အေနအထားက ထြက္ေပါက္ရသြား
ခါနီးျပီ။ ဒါေပမယ့္ မၾကာခင္မွာပဲ ဒုတိယပံုစံ သပိတ္
ေခါင္းေဆာင္ ေတြက စိတ္ေျပာင္းျပီးေတာ့ ဖက္ဒေရး
ရွင္းကေန ႏုတ္ထြက္ေၾကာင္း ေၾကညာတယ္။ တိန္အန္မင္
သပိတ္ကို အဆံုးသတ္ဖို႔ ေဘဂ်င္းတကၠသိုလ္က
ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္ေတြရဲ႕ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ကို
ေဘဂ်င္းျမိဳ႕ျပင္က ေက်ာင္းသားေတြက လက္မခံဘူး။
ဒီအခ်က္ေတြေၾကာင့္ အစိုးရနဲ႔ ထိပ္တိုက္တိုး ေရးအထိ
ဦးတည္သြားတယ္။
အုပ္စုကြဲအသီးသီးကို စုစည္းေပးဖို႔အတြက္ ဗဟုိအဖြဲ႔အစည္း
တစ္ခု ေပၚေပါက္ေရး ၾကိဳးစားမႈေတြ ရွိေပ မယ့္ ဘယ္အဖြဲ႔ကမွ
ေက်ာင္းသားအမ်ားစုရဲ႕ ေထာက္ခံမႈ မရခဲ့ဘူး။ အားလံုး
အသိအမွတ္ျပဳ လက္ခံ တဲ့ ဗဟိုအဖြဲ႔အစည္းတစ္ခု ရွိရင္
အမ်ားသေဘာတူ ေတာင္းဆိုခ်က္ေတြကို ေဆြးေႏြးအတည္ျပဳ
တာ၊ ရည္မွန္းခ်က္ ေအာင္ျမင္ေရးအတြက္ ဗ်ဴဟာက်က်
ေတာင္းဆိုတာ၊ ရသမွ် ေတာင္းဆိုခ်က္ကို လက္
ဆုပ္လက္ကိုင္ ယူထားတာမ်ိဳး လုပ္ႏိုင္ပါတယ္။
လံုေလာက္တဲ့ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈ မရွိတဲ့အတြက္
ဒါေတြ လုပ္ဖို႔ဆိုတာ မျဖစ္ႏိုင္ပါဘူး။ နည္းဗ်ဴဟာေၾကာင့္
လႈပ္ရွားမႈရဲ႕ ၾကံ႕ၾကံ႕ခံႏိုင္စြမ္းကိုလဲ အဟန္႔အတားျဖစ္
ေစပါတယ္။ ဆႏၵေဖာ္ထုတ္တာ၊ ခ်ီတက္တာမ်ိဳး
စုစည္းေနမႈေတြ၊ အစာငတ္ခံ သပိတ္နဲ႔ ထိုင္သပိတ္လိုမ်ိဳး
အၾကမ္းမဖက္ေရး လႈပ္ရွားမႈေတြဟာ ဖိႏွိပ္မႈေတြနဲ႔ ရင္ဆိုင္
ရတဲ့အခါ ၾကံ႕ ၾကံ႕ခံႏိုင္စြမ္း သိပ္မရွိပါဘူး။ အစိုးရယႏၱရားေတြနဲ႔
ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္တာမ်ိဳး မလုပ္တဲ့ လူေတြျဖန္႔ခြဲ
သပိတ္ေမွာက္နည္းက ဖိႏွိပ္မႈေတြ ၾကံဳလာတဲ့အခါ ပိုျပီးေတာ့
ခံႏိုင္ရည္ရွိေစပါတယ္။ တရုတ္မွာေတာ့ (တိန္အန္မင္)
ေနရာတစ္ခုတည္းမွာ စုစည္းသပိတ္ေမွာက္တာ
ျဖစ္တာေၾကာင့္ ဖိႏွိပ္မႈေတြ ျပင္းထန္ လာတဲ့အခါ
ၾကံ႕ၾကံ႕ခံႏိုင္စြမ္း မရွိေတာ့ပါဘူး။
(၃)
စစ္အစိုးရအာဏာ မသိမ္းခင္မွာ အၾကမ္းမဖက္တဲ့
နည္းလမ္းေပါင္းစံုနဲ႔ ဆႏၵေဖာ္ထုတ္မႈေတြ ရွိခဲ့ေပမယ့္
စစ္အစိုးရ အာဏာသိမ္းမႈ ေနာက္ပိုင္း ပါတီစံုေရြးေကာက္ပြဲ
က်င္းပေပးမယ္လို႔ ေၾကညာခ်က္ ထုတ္ျပန္ျပီးေနာက္မွာေတာ့
ဒီလိုမ်ိဳး လႈပ္ရွားမႈေတြ အနည္းအက်ဥ္းပဲ ရွိပါေတာ့တယ္။
ေထာင့္ကိုးရာ ရွစ္ဆယ့္ ကိုးခုႏွစ္ ဂ်ဴလိုင္လ ႏွစ္ဆယ္ ရက္ေန႔မွာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ေနအိမ္အက်ယ္ခ်ဳပ္
ခ်ခံရပါတယ္။ တျခား အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီ အဖြဲ႔ခ်ဳပ္
ပါတီ၀င္ေတြလဲ အဖမ္းခံရပါတယ္။ ဒီလိုနဲ႔ အတိုက္
အခံလႈပ္ရွားမႈေတြလဲ အားနည္းလာေစပါတယ္။ အစိုးရ
ယႏၱရားေတြကို ဆန္႔က်င္သပိတ္ေမွာက္မႈမ်ိဳး ေတြထက္
ႏိုင္ငံေရးလက္ကမ္း စာစဥ္ ျဖန္႔ေ၀တာ၊ လူထုအစည္း
အေ၀းေတြ လုပ္တာမ်ိဳး အာဏာဖီ ဆန္ေရးေတြေလာက္ပဲ
လုပ္ႏိုင္ပါေတာ့တယ္။ စစ္တပ္က ေရြးေကာက္ပြဲ ရလဒ္ကို
အသိအမွတ္ျပဳလိမ့္ မယ္ဆိုတဲ့ ယူဆခ်က္နဲ႔ ေဒၚေအာင္ဆန္း
စုၾကည္ရဲ႕ အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီ အဖြဲ႔ခ်ဳပ္ပါတီက ေရြးေကာက္ပြဲ
၀င္ျပိဳင္ပါတယ္။ ဒီေတာ့ အစိုးရ ထိန္းခ်ဳပ္ထားတဲ့ (ေရြးေကာက္ပြဲ)
လမ္းေၾကာင္း တစ္ခုတည္းမွာ အတိုက္အခံ ႏိုင္ငံေရးအင္အားစုေတြ
အားလံုး ပါ၀င္သြားျခင္းအားျဖင့္ အၾကမ္းမဖက္ ဆႏၵေဖာ္ထုတ္မႈ
ေတြကတစ္ဆင့္ အစိုးရကို ဖိအားေပး ေတာင္းဆိုမႈေတြ
လုပ္ႏိုင္စြမ္း က်ဆင္းသြားပါတယ္။
အစိုးရကို ဖိအားေပး ေတာင္းဆိုနိုင္မႈ အားနည္းတာဟာ
သက္ဆိုင္ရာ နိုင္ငံရဲ႕ ေနာက္ခံအခင္းအက်င္း နဲ႔လဲ ဆိုင္ပါတယ္။
စစ္တပ္ရဲ႕ လႊမ္းမိုးၾကီးစိုးမႈနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ထိပ္ပိုင္းေခါင္းေဆာင္စု
အတြင္းမွာ သ ေဘာထားကြဲတဲ့ အကြဲအျပဲမ်ိဳး မရွိပါဘူး။ စစ္တပ္
အတြင္းမွာ ကြဲျပဲတာမ်ိဳးလည္း မျဖစ္ပါဘူး။ အစိုးရ
ယႏၱရားအတြင္းမွာ လံုေလာက္တဲ့ ၾသဇာအာဏာရွိတဲ့
အင္အားစုမ်ိဳးရဲ႕ ေထာက္ခံမႈလဲ မရွိပါဘူး။ စစ္ အစိုးရကို
ဖိအားေပးႏိုင္မယ့္ ႏိုင္ငံတကာ ေထာက္ခံမႈမ်ိဳးလဲ မရွိပါဘူး။
ရွစ္ဆယ့္ရွစ္ အေရးအခင္းမတိုင္ ခင္ကေတာ့ စစ္တပ္တြင္း
ထိပ္ပိုင္းေခါင္းေဆာင္တခ်ိဳ႕က ဗိုလ္ခ်ဳပ္ၾကီး ေန၀င္းရဲ႕
အုပ္ခ်ဳပ္ပံုကို စိန္ေခၚ တာမ်ိဳးေတြ ရွိခဲ့ဖူးပါတယ္။ ၁၉၆၃မွာ
ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ၾကီး၊ ၁၉၆၉မွာ တင္ေဖ၊ ၁၉၇၆မွာ
ဗိုလ္ခ်ဳပ္တင္ဦး တို႔ဟာ စစ္တပ္တြင္းက အထုတ္ခံရတယ္။
၁၉၇၆မွာပဲ ဦးတင္ဦးကို လိုလားတဲ့ အငယ္တန္း အရာရွိ
ခုႏွစ္ဦးဟာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေန၀င္းကို လုပ္ၾကံဖို႔ ၾကံစည္တယ္ဆိုတဲ့
စြပ္စြဲခ်က္နဲ႔ အဖမ္းခံရတယ္။ ေနာက္တစ္ ႏွစ္အတြင္း
ေလာက္မွာပဲ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေန၀င္းကို လုပ္ၾကံဖို႔ ၾကံစည္တယ္
ဆိုတဲ့ စြပ္စြဲခ်က္နဲ႔ ျမန္မာ့လမ္းစဥ္ ဆိုရွယ္လစ္ပါတီ၀င္
အရာရွိႏွစ္ဦး အဖမ္းခံရတယ္။ စစ္တပ္အတြင္းမွာေရာ
အစိုးရယႏၱရားအတြင္းမွာပါ ဦးတင္ဦး ေထာက္ခံသူလို႔
ျဖစ္တန္ေခ်ရွိသူေတြကို ျဖဳတ္ထုတ္ရွင္း လုပ္ျခင္းအားျဖင့္
ေန၀င္းဟာ သူ႔ အာဏာကို ပိုမိုခိုင္မာေစခဲ့ပါတယ္။
စစ္ေထာက္လမ္းေရး အၾကီးအကဲ တင္ဦး (ဗိုလ္ခ်ဳပ္
တင္ဦးနဲ႔ မဆိုင္)လဲ စစ္တပ္က ထုတ္ျပီး တစ္သက္တစ္ကြ်န္း
ေထာင္ဒဏ္ခ်မွတ္ခံရပါတယ္။ ဆိုေတာ့ ရွစ္ေလးလံုး
အေရးေတာ္ပံုကာလမွာ ေအာက္ေျခအဆင့္ တပ္သား
ေတြေလာက္ပဲ လာေရာက္ပူးေပါင္းတာမ်ိဳး ရွိပါတယ္။
ထိပ္ပိုင္း စစ္အရာရွိေတြရဲ႕ ေထာက္ခံမႈမ်ိဳး မရပါဘူး။
သာမန္ အရာရွိငယ္ အမ်ားစုကလဲ လက္နက္မဲ့
ဆႏၵျပသူေတြကို ပစ္ခတ္ရမယ့္ အမိန္႔ကို သစၥာရွိရွိ
နာခံၾကပါတယ္။ ဒီေတာ့ ရွစ္ေလးလံုး ဒီမိုကေရစီ
လႈပ္ရွားမႈကာလတြင္းမွာ စစ္တပ္က စုစည္းညီညႊတ္မႈ
ရွိေနပါတယ္။
ဒီမိုကေရစီေရး လႈပ္ရွားမႈကာလတြင္းမွာ သံဃာတစ္ခ်ိဳ႕ရဲ႕
ေထာက္ခံမႈကိုေတာ့ ရခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ သံဃာစုကိုလဲ
ေန၀င္းက ထိန္းခ်ဳပ္ထားဖို႔ အၾကိမ္ၾကိမ္ ၾကိဳးစားခဲ့ပါတယ္။
ေထာင့္ကိုးရာ ရွစ္ဆယ္ခုႏွစ္ ေလာက္မွာ ေန၀င္းအစိုးရနဲ႔
သံဃာထုၾကား ဆက္ဆံေရးဟာ ေျပာင္းလဲလာပါတယ္။
အစိုးရ ကမက ထျပဳ က်င္းပေပးတဲ့ သာသနာသန္႔ရွင္း၊
တည္တံ့၊ ျပန္႔ပြားေရး သံဃာ့အစည္းအေ၀းေတြ လုပ္ပါတယ္။
ေထာင့္ကိုးရာ ရွစ္ဆယ့္ငါးခုႏွစ္ ဒုတိယအၾကိမ္ေျမာက္
အစည္းအေ၀းေနာက္ပိုင္း အစိုးရနဲ႔ ေရွးရိုးစြဲ သံဃာေတြဟာ
သံဃာထုကို အေတာ္ေလး ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္စြမ္း ရွိသြားပါျပီ။
သံဃာထုအတြင္း ေရွးရိုးဆန္ တဲ့ ေခါင္းေဆာင္စုဟာ
စစ္တပ္ကို ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း မေ၀ဖန္ပါဘူး။ ႏိုင္ငံေရး
လႈပ္ရွားမႈေတြမွာ ပါတဲ့ သံဃာေတြကိုေတာ့ အျမဲတမ္း
ေ၀ဖန္ပါတယ္။ ဒီေတာ့ သံဃာ အသင္းအဖြဲ႔ေတြဟာလဲ
အစိုးရ ထိန္းခ်ဳပ္မႈက မလြတ္ကင္းတာေၾကာင့္ ဖိႏွိပ္မႈေတြ
ၾကံဳလာတဲ့အခါ ဒီမိုကေရစီေရး လႈပ္ရွားမႈ ထိန္း
ထားႏိုင္ေအာင္ ကူညီတာမ်ိဳး မလုပ္ႏိုင္ပါဘူး။ ၁၉၉၀ခုႏွစ္
ေရြးေကာက္ခံ အစိုးရကို အာဏာလႊဲေပးဖို႔ ေတာင္းဆိုတဲ့
ရဟန္းပ်ိဳသမဂၢမ်ိဳး ဖြဲ႔စည္းတာေတာ့ ရွိပါတယ္ စစ္အစိုးရက
ဘုန္းၾကီးေက်ာင္း တစ္ရာ ေက်ာ္ေလာက္ကို ၀င္ေရာက္
တိုက္ခိုက္တာ၊ သံဃာေတြကို သကၤန္း၀တ္လဲ၊ ဖမ္းဆီး
ေထာင္ခ်၊ ႏွိပ္စက္ တာေတြ လုပ္ခဲ့ပါတယ္။ ဒီေတာ့
သံဃာတစ္ခ်ိဳ႕ရဲ႕ ေထာက္ခံမႈ ရခဲ့ေပမယ့္ သံဃာ
အသင္းအဖြဲ႔ရဲ႕ ထိပ္ ပိုင္းေခါင္းေဆာင္မႈရဲ႕ ေထာက္ခံမႈ
မရွိတာက တစ္ေၾကာင္း၊ အစိုးရက ဖိႏွိပ္လိုတာက
တစ္ေၾကာင္း ေၾကာင့္ သံဃာထုဟာလဲ ဖိလစ္ပိုင္က
ကတ္သလစ္ ဘုရားရွိခိုးေက်ာင္းေတာ္လိုမ်ိဳး၊ ထိုင္းႏိုင္ငံက
သံဃာအဖြဲ႔အစည္းေတြမ်ိဳး အစိုးရအမွီအခို ကင္းတဲ့ ၾသဇာ၏
အာဏာရွိတဲ့ မဟာမိတ္မ်ိဳး ျဖစ္မလာေတာ့ပါဘူး။
ဗမာႏိုင္ငံ ဒီမိုကေရစီေရး လႈပ္ရွားမႈမွာ ႏိုင္ငံျခားက ၾသဇာ
အာဏာရွိတဲ့ မဟာမိတ္ေတြရဲ႕ ေထာက္ခံမႈ မ်ိဳးလဲ မရွိပါဘူး။
သမိုင္းေၾကာင္းအရ တျခား အေရွ႕ေတာင္အာရွ ႏိုင္ငံေတြထက္
ဗမာႏိုင္ငံဟာ ကမၻာ နဲ႔အဆက္ျပတ္ျပီး အထီးပိုက်န္ဆန္ေနရစ္
ပါတယ္။ ၁၉၆၂ခုႏွစ္ အာဏာသိမ္းျပီးကတည္းကတိုင္ တံခါး
ပိတ္၀ါဒကို က်င့္သံုးပါတယ္။ ႏိုင္ငံျခားသာသနာျပဳေတြ၊
ပညာရွင္ေတြ၊ ေဖာင္ေဒးရွင္းေတြကို ႏိုင္ငံတြင္ းက ႏွင္ထုတ္ခဲ့
ပါတယ္။ ဒီမိုကေရစီေရး လႈပ္ရွားမႈကာလတြင္းမွာ ႏိုင္ငံတကာ
လြတ္ျငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္ အဖြဲ႔က ရန္ကုန္မွာ ရံုးတစ္ခု ခဏလာဖြင့္
ေသးေပမယ့္ စက္တင္ဘာလမွာပဲ အပိတ္ခံလိုက္ရပါတယ္။
အစုိးရ ၾသဇာကင္းတဲ့ အရပ္ဖက္အဖြဲ႕အစည္းေတြဟာလဲ
စစ္အာဏာသိမ္းျပီးေနာက္ပိုင္းေလာက္မွာ ေပၚ လာတာပါ။
အမ်ားစုက ထိုင္းႏိုင္ငံ၊ ဥေရာပနဲ႔ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု
တို႔မွာ ရွိတာေၾကာင့္ ဗမာျပည္ တြင္း လႈပ္ရွားမႈေတြနဲ႔
ဆက္သြယ္ေဆာင္ရြက္ႏိုင္စြမ္း အားနည္းပါတယ္။
စစ္အစိုးရအေပၚ ျပည္ပ ႏိုင္ငံေတြရဲ႕ ဖိအားေပးႏိုင္စြမ္းလဲ
မရွိခဲ့ပါဘူး။ ၁၉၆၂ အာဏာသိမ္းျပီးက တည္းကတိုင္း
စီးပြားေရး တံခါးပိတ္မူ၀ါဒနဲ႔ ႏိုင္ငံျခားေရး ဘက္မလိုက္
မူ၀ါဒကို က်င့္သံုးတာေၾကာင့္ ျပည္ပႏိုင္ငံေတြအေပၚ
မွီခိုမႈ သိပ္မရွိပါဘူး။ ဒီေတာ့ ျပည္ပႏိုင္ငံေတြအဖို႔ စစ္
အစိုးရရဲ႕ ရက္စက္ၾကမ္း ၾကဳတ္မႈေတြကို ရႈတ္ခ်တာ
ကလြဲလို႔ ထိထိေရာက္ေရာက္ ဖိအားေပး အေရးယူတာမ်ိဳး
မလုပ္ႏိုင္ပါဘူး။ ဗမာနဲ႔ အေနာက္ႏိုင္ငံေတြၾကားမွာ
ကူးလူးကုန္သြယ္မႈ နည္းပါးတာလဲ ပါပါတယ္။ ဂ်ပန္က
အကူအညီ ေထာက္ပံ့မႈေတြကို ယာယီရပ္ဆိုင္းခဲ့ေပမယ့္
စီးပြားေရးဆိုင္ရာ အက်ိဳးစီးပြားေတြေၾကာင့္ အေနာက္ႏိုင္
ငံေတြရဲ႕ စီးပြားေရး သပိတ္ေမွာက္မႈမွာေတာ့ မပါ၀င္ခဲ့ပါဘူး။
ဒီၾကားထဲ ထိုင္းအစိုးရက နယ္စပ္ ျဖတ္ေက်ာ္လာတဲ့ ဗမာ
အတိုက္အခံေတြကို ဖမ္းဆီးျပီးေတာ့ ဗမာႏိုင္ ငံတြင္း ျပန္ပို႔ပါတယ္။
ဗမာႏိုင္ငံတြင္း သစ္ေတာေတြမွာ သစ္ထုတ္လုပ္ျခင္းအားျဖင့္
ထိုင္းေကာ္ပိုေရး ရွင္းေတြဟာ ဗမာအစိုးရကို ၀င္ေငြအေျမာက္
အမ်ား ေထာက္ပံ့ေပးႏိုင္ပါတယ္။ ငါးျမွားခြင့္၊ ေရနံတူး
ေဖာ္ခြင့္၊ ေက်ာက္ျမတ္ရတနာနဲ႔ ခရီးသြားက႑ေတြမွာ
ႏိုင္ငံျခားရင္းႏွီးျမွုဳပ္ႏွံမႈေတြ၊ အက်ိဳးတူ ပူးေပါင္း
ေဆာင္ရြက္မႈေတြကတစ္ဆင့္ စစ္အစိုးရက အခြန္ေငြေတြ
ရေနပါတယ္။ ဒီအခြန္ေငြေတြနဲ႔ ပါကစၥတန္၊ စင္ကာပူနဲ႔
တရုတ္ဘက္က စစ္လက္နက္ေတြ ၀ယ္ယူႏိုင္ပါတယ္။
၁၉၀၀ခုႏွစ္မွာ တရုတ္က တစ္ဒႆ မ ႏွစ္ဘီလီယံဖိုး
ရွိတဲ့ စစ္လက္နက္ေတြ ေရာင္းေပးပါတယ္။ ဒီလက္နက္
ေတြကို ဗမာျပည္သူလူထုကို ဖိႏွိပ္ဖို႔အတြက္ ျပန္သံုးပါတယ္။
တရုတ္ကလဲ ဗမာစစ္အစိုးရကုိ ႏိုင္ငံတကာ မ်က္ႏွာစာမွာ
အဓိက ေထာက္ခံေပးသူ ျဖစ္လာပါတယ္။ ဒီနည္းအားျဖင့္
ႏိုင္ငံျခား တိုင္းျပည္ေတြရဲ႕ လူအခြင့္အေရး ေလးစား
လိုက္နာရန္ ဖိအားေပးမႈေတြကို ဆန္႔က်င္ေနႏိုင္ပါတယ္။
(၄)
တရုတ္မွာေတာ့ ေက်ာင္းသားလႈပ္ရွားမႈမွာ တျခားလူမႈ
အင္အားစုေတြ ပါ၀င္မႈ နည္းတာေၾကာင့္ အင္ အားနည္းတာလဲ
ပါပါတယ္။ ပညာရွင္ေတြ၊ သတင္းစာသမားေတြရဲ႕
ေထာက္ခံမႈကို ရခဲ့ေပမယ့္ အလုပ္သမား၊ လယ္သမားေတြရဲ႕
ေထာက္ခံမႈကိုေတာ့ မရခဲ့ပါဘူး။ အလုပ္သမားေတြ အေပၚ
သေဘာတရားေရး ထိန္းခ်ဳပ္မႈဟာ ေမာ္စီတုန္းေခတ္ကလို
အားမေကာင္းေတာ့ေပမယ့္ အေျခခံ အလုပ္သမား
ယူနစ္ေတြကတစ္ဆင့္ အစိုးရက ႏိုင္ငံသားေတြကို
ထိန္းခ်ဳပ္ထားပါတယ္။ အလုပ္သမား အမ်ားစုက အ
လုပ္အကိုင္၊ လစာ၊ ေနအိမ္၊ က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈ
ေတြအတြက္ အစိုးပိုင္ လုပ္ငန္း ေတြရဲ႕ အလုပ္အကိုင္အေပၚ
မွီခိုအားထားေနရပါတယ္။ အလုပ္အကိုင္ ဆံုးရႈံုးမွာ
ေၾကာက္ၾကပါတယ္။ ေက်ာင္းသားလႈပ္ရွားမႈမွာ ပါ၀င္
လာတဲ့ အလုပ္သမားေတြဟာလဲ အသင္းအစုလိုက္
ပါလာတာမ်ိဳး မဟုတ္ဘဲ တစ္ဦးခ်င္း ပါ၀င္လာသူေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒါေပမယ့္ ေမလလယ္ေလာက္မွာ အစိုးရသတင္းစာေတြအေပၚ
ဆင္ဆာျဖတ္ေတာက္မႈ ခဏတာ ရပ္ တန္႔သြားတုန္းကေတာ့
အလုပ္သမားယူနစ္ေတြ ဦးေဆာင္ျပီး လူထုလႈပ္ရွားမႈမွာ ပါ၀င္
လာပါတယ္။ အဲ ဒီကာလက လူထုလႈပ္ရွားမႈအေပၚ အစိုးရ
သတင္းစာေတြက အျပဳသေဘာ ေရးသားတာေတြေၾကာင့္
အလုပ္သမားယူနစ္ေတြကို တာ၀န္ယူရတဲ့ အစိုးရ အရာရွိ
ေတြကိုယ္တိုင္ ပါ၀င္လာပါတယ္။
ဒါေပမယ့္ ေမလ ၁၉ ရက္ေန႔မွာ မာရွယ္ေလာ ထုတ္ေတာ့
အလုပ္သမား ဆႏၵျပမႈေတြ ရပ္တန္႔သြားပါတယ္။ ေဘ ဂ်င္း
အလုပ္သမားမ်ား ဖက္ဒေရးရွင္းဆိုျပီး ေမလ ဆယ့္ရွစ္ရက္
ေလာက္မွာ အလုပ္သမား အဖြဲ႔တစ္ခု ဖြဲ႔တာ ရွိေပမယ့္ ဒီအဖြဲ႔က
စက္ရံု အလုပ္ရံုေတြ အတြင္း ထြင္းေဖာက္ စည္းရံုးႏိုင္စြမ္း
မရွိတာေၾကာင့္ အလုပ္အားလံုး ရပ္တန္႔ျပီး ဆႏၵျပမႈေတြ
လုပ္ေအာင္ စြမ္းေဆာင္ႏိုင္စြမ္း မရွိခဲ့ပါဘူး။
တရုတ္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီရဲ႕ တစ္ပါတီအုပ္ခ်ဳပ္မႈပံုစံ၊ စီးပြားေရး
မူ၀ါဒ၊ ေက်ာင္းသား လႈပ္ရွားမႈေတြနဲ႔ ပတ္ သက္လို႔ ပါတီထိပ္ပိုင္း
ေခါင္းေဆာင္စုအတြင္းမွာလဲ အျမင္သေဘာထား ကြဲလြဲတာမ်ိဳး
မရွိပါဘူး။ ဒီေတာ့ ပါတီ ထိပ္ပိုင္းေခါင္းေဆာင္စုအတြင္းမွာ
စည္းလံုးျမဲ စည္းလံုးေနပါတယ္။ ေက်ာင္းသား လႈပ္ရွားမႈအေပၚ
ျပည္ပေရာက္ တရုတ္ေတြနဲ႔ ေဟာင္ေကာင္ဘက္က တရုတ္ေတြက
အကူအညီ အေထာက္အပ့ံ ေပးတာမ်ိဳးေတြ ရွိခဲ့ပါတယ္။
ဒါေပမယ္လို႔ အထက္က ေျပာခဲ့သလိုပဲ ဒီအေထာက္အပံ့
အရင္းအျမစ္ေတြကို အဖြဲ႔အစည္း အခိုင္အမာ ထူေထာင္ေရး
အတြက္ အသံုးအခ်ခဲ့ၾကပါဘူး။ အေမရိ ကန္ျပည္ေထာင္စုရဲ႕
တရုတ္အေပၚ ပိတ္ဆို႔အေရးယူမႈဟာလဲ တရုတ္အစိုးရအေပၚ
အေရးပါတဲ့ သက္ ေရာက္မႈမ်ိဳး မရွိခဲ့ပါဘူး။
#ဂ်ဴလိုင္လနဲ႔ စက္တင္ဘာလေလာက္အတြင္းမွာ အစိုးရကို
ေ၀ဖန္တဲ့ သတင္းစာေတြ ျပန္ေပၚလာ တယ္။ ရန္ကုန္တစ္ျမိဳ႕
တည္းမွာပဲ သတင္းအေစာင္ ေလးဆယ္ေလာက္ ရွိတယ္။
သတင္းစာေတြ၊ မဂၢ ဇင္းေတြက ႏိုင္ငံေရး ေ၀ဖန္မႈေတြ၊
လူထုကို စည္းရံုးေဆာ္ၾသမႈေတြအတြက္ အေထာက္အပံ့ျဖစ္ခဲ့
တယ္။ ေက်ာင္းသား ဗဟိုျပဳ လႈပ္ရွားမႈကေန လူထုအေျချပဳ
လႈပ္ရွားမႈအျဖစ္ ေျပာင္းလဲေရးမွာ သတင္းစာေတြက အေရးပါ
ပါတယ္။ စစ္အာဏာသိမ္းျပီးေနာက္မွာေတာ့ သတင္းစာေတြ
အားလံုးကို ပိတ္ပင္လိုက္ျပီး အစိုးရပိုင္ အစိုးရသတင္းစာကိုပဲ
ထုတ္ခြင့္ျပဳပါေတာ့တယ္။ ဒီေတာ့ သတင္းအခ်က္ အလက္ ရဖို႔
ခဲယဥ္းတာဟာ လႈပ္ရွားမႈ ေရရွည္ထိန္းထားေရးအတြက္
အခက္အခဲ ျဖစ္ေစပါတယ္။ တ ရုတ္မွာလဲ သတင္းစာေတြက
လူထုလႈပ္ရွားမႈအေပၚ အျပဳသေဘာ ေထာက္ခံေရးသားမႈေတြ
လုပ္တုန္းက လူထုပါ၀င္မႈ ျမင့္တက္လာတာကို ေျပာျပီး
ျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ တရုတ္အစိုးရက
သတင္းစားေတြကို ျပန္လည္ ထိန္းခ်ဳပ္လိုက္ပါတယ္။
လူထုလႈပ္ရွားမႈအေပၚ အၾကမ္းဖက္ ေျဖရွင္းတာနဲ႔
ပတ္သက္လို႔ ထိပ္ပိုင္း ေခါင္းေဆာင္စုအတြင္း သေဘာထား
ကြဲမႈေတြ ရွိတယ္လို႔ ထင္ေယာင္ထင္မွား သတင္းေတြဟာ
တရုတ္မွာေရာ၊ ဗမာျပည္ လႈပ္ရွားမႈမွာပါ ရွိခဲ့ပါတယ္။ ဒီလို
သတင္းအမွားေတြေၾကာင့္ လူအမ်ားစုက လူထုလႈပ္ရွားမႈမွာ
ပါ၀င္ရဲ လာတာမ်ိဳး၊ ေတာင္းဆိုခ်က္ေတြ ၾကီးလာတာမ်ိဳး၊
ဗ်ဴဟာပိုင္းဆိုင္ရာ စဥ္းစားမႈ တြက္ခ်က္လြဲတာမ်ိဳး ေတြ
ရွိပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ ဗမာျပည္မွာေရာ၊ တရုတ္ျပည္မွာပါ
ထိပ္ပိုင္း ေခါင္းေဆာင္စုအတြင္း အ မွန္တကယ္ ကြဲျပဲတာမ်ိဳး
မရွိခဲ့ပါဘူး။ တရုတ္မွာဆိုရင္ ပါတီအေထြေထြ အတြင္းေရးမွဴး
Zhao Ziyang က ေက်ာင္းသားလႈပ္ရွားမႈကို အျပဳသေဘာ
ေဆာင္တဲ့ မိန္႔ခြန္းမ်ိဳး အာရွဖြံ႔ျဖိဳးေရးဘဏ္ အစည္းအေ၀းမွာ
ေျပာတာဟာ သူရဲ႕ ႏိုင္ငံေရး ရာထူးတိုးတက္ေရးအတြက္
အေလာင္းအစား လုပ္ၾကည့္တာသက္ သက္ပါ။ ေမလ ၂၀
ရက္ေန႔ တရုတ္မွာ မာရွယ္ေလာ ထုတ္ျပီး စစ္တပ္ေတြ ျမိဳ႕ထဲ
၀င္ဖို႔ လုပ္တာကို ဆႏၵျပသူေတြက ပိတ္ဆို႔ထားတဲ့အခါ
ေမလ ၂၂ ရက္ေန႔မွာ ျပန္ဆုတ္သြားပါတယ္။ ဗမာမွာလဲ
ေဒါက္ တာေမာင္ေမာင္ အစိုးရ တက္ေတာ့ စစ္တပ္ေတြ
ျမိဳ႕ေပၚက ျပန္ဆုတ္သြားပါတယ္။ ဒီျဖစ္ရပ္ေတြကို
ေအာင္ျမင္မႈအျဖစ္ ဆႏၵေဖာ္ထုတ္သူေတြက ရႈျမင္ပါတယ္။
ေနာက္ဆံုးမွာေတာ့ အၾကမ္းဖက္ဖိႏွိပ္ အျဖိဳခြဲခံရပါတယ္။
နိဂံုး
ဗမာႏိုင္ငံမွာေရာ တရုတ္ႏိုင္ငံမွာပါ အျပင္းအထန္ အၾကမ္းဖက္
ဖိႏွိပ္မႈေတြေၾကာင့္ အတိုက္အခံလႈပ္ ရွားမႈေတြ နိဂံုးခ်ဳပ္ခဲ့ရပါတယ္။
ဒါေပမယ့္ လက္နက္မဲ့ ေတာ္လွန္ေရး ေအာင္ျမင္မလား၊ က်ရံႈးမလား
ဆိုတာကို ဒီအေၾကာင္းတရား တစ္ခုတည္းက ျပဌာန္းေပးႏိုင္တာ
မဟုတ္ပါဘူး။ လူထုလႈပ္ရွားမႈကို ထိ ထိေရာက္ေရာက္ ဖိႏွိပ္ႏိုင္တာဟာ
တျခားေသာ ႏိုင္ငံေရးဆိုင္ရာ ေနာက္ခံ အခင္းအက်င္းနဲ႔၊ လူထု
လႈပ္ရွားမႈ နည္းနာေတြအေပၚလည္း မူတည္ပါေသးတယ္။ အမ်ားစု
ဘံုလက္ခံထားတဲ့ အခ်က္ကေတာ့ အၾကမ္းမဖက္ေရး နည္းလမ္းတစ္ခု
ေအာင္ျမင္ဖို႔ ဆိုရင္ ဒီမိုကရက္တစ္ အခင္းအက်င္းတစ္ရပ္ လိုတယ္
ဆိုတာပါပဲ။ ဗမာျပည္နဲ႔ တရုတ္ျပည္က လူထုလႈပ္ရွားမႈေတြဟာ
ေအာင္ျမင္မႈေတြ မရွိခဲ့ေပမယ့္ အနာဂတ္ ႏိုင္ငံေရးအကူးအေျပာင္းမွာ
အေထာက္အပံ့ ျဖစ္ေစမယ့္ အတိုက္အခံ အရပ္ဘက္ အဖြဲ႔
အစည္းေတြ တိုးတက္ျဖစ္ထြန္းေရးကို စတင္ေပၚေပါက္ေစခဲ့ပါတယ္။
ႏိုင္ငံေတာ္နဲ႔ ဘာသာေရး
Written By ဘုန္းထက္ (၂၁/၄/၂၀၁၆)
ဒီတစ္ေခါက္အတြက္ အဓိကထား ေဆြးေႏြးခ်င္းတာကေတာ့
အေရွ႕ေတာင္အာရွႏိုင္ငံ အမ်ားစု သို႔မဟုတ္ အားလံုးနီးပါးမွာ
ရွိေနတဲ့ ႏိုင္ငံေရးနဲ႔ ဘာသာေရး ဆက္ႏႊယ္မႈပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒီဆက္ႏႊယ္မႈႏွစ္ခုကို အင္စတီက်ဴးရွင္ဆိုင္ရာနဲ႔ ႏိုင္ငံေရး
အက်ိဳးအျမတ္ဆိုင္ရာ ဆိုတဲ့ အခ်က္ႏွစ္ခ်က္ေပၚ အေျခခံျပီး
တင္ျပေပးပါမယ္။
အေရွ႕ေတာင္အာရွ ႏိုင္ငံအမ်ားစုမွာ ဘာသာေရးအရ မဟုတ္ဘဲ
ႏိုင္ငံေရးအရ ဘာသာေရးဆိုင္ရာ ေရာယွက္မႈ အမ်ားအျပား
ျဖစ္ေပၚေနတာကို ေတြ႔ရတယ္။ ဒီေရာယွက္မႈေတြကလည္း
သမိုင္းေၾကာင္းအရ၊ ယဥ္ေက်းမႈအရ တည္ရွိလာခဲ့တာ ျဖစ္ၾကသလို
တစ္ဖက္ကလည္း ႏိုင္ငံေရးဆိုင္ရာ ကိုယ္က်ိဳးစီးပြား အစုအဖြဲ႔ေတြရဲ႕
အက်ိဳးစီးပြားေတြ၊ အာဏာခိုင္ျမဲလိုတာေတြေၾကာင့္ ရည္ရြယ္
ခ်က္ရွိရွိ ေရာယွက္ထားတာေတြလည္း ပါ၀င္ၾကတယ္။ ေခတ္သစ္
ႏိုင္ငံေတာ္ (modern state)ရဲ႕ လကၡဏာတစ္ရပ္ျဖစ္တဲ့ ေလာကီ
ႏိုင္ငံေတာ္ (Secular state) ျဖစ္ဖို႔ကို သြားဖို႔အတြက္ ႏိုင္ငံေရးနဲ႔
ဘာသာေရး တသီးတျခား မရွိသေရြ႕က ဒီေလာကီႏိုင္ငံေတာ္ကို
တည္ေဆာက္ႏိုင္ဖို႔ရာ အလွမ္းေ၀းေနဦးမွာ ျဖစ္တယ္။
ေနာက္ျပီး ဒီေဒသတြင္း နိုင္ငံေတြမွာ ဘာသာေရးက လူမ်ိဳးတစ္မ်ိဳး
မ်ိဳးေၾကာင့္ ျဖစ္ေစ၊ ယဥ္ေက်းမႈတစ္ခုခု ေၾကာင့္ျဖစ္ေစ ႏိုင္ငံေရးမွာ
ဦးစားေပးစဥ္းစားရတဲ့ အမွတ္လကၡဏာတစ္ခု အျဖစ္လည္း ပါ၀င္
ေနၾကတာ ေတြ႕ရတယ္။ ဒီအခါမွာ အစိုးရက ႏိုင္ငံတြင္း အမ်ားစု
ကိုးကြယ္တဲ့ ဘာသာေရးတစ္ခုကို တိုက္ရိုက္အရျဖစ္ေစ (ဥပမာ
ဖြဲ႔စည္းပံုမွာ တစ္ဘာသာအတြက္ ျပဌာန္းေပးတာမ်ိဳး၊ ဒါမွမဟုတ္
သြယ္၀ိုက္၍ ျဖစ္ေစ ဥပမာ ဘာသာေရးတစ္ခုတည္းကိုပဲ အသား
ေပးျမွင့္တင္တာမ်ိဳးေတြ လုပ္တာ ေတြ႔ရပါတယ္။ ဒါေတြရဲ႕
ေနာက္ဆက္ တြဲေတြကေတာ့ ႏိုင္ငံတြင္း မတူညီတဲ့ ဘာသာ
ေတြၾကားမွာ အထူးသျဖင့္ အခြင့္ထူးခံရတဲ့ ဘာသာနဲ႔ ခြဲျခား
ခံရတဲ့ ႏိုင္ငံတြင္း ကိုးကြယ္သူ နည္းတဲ့ ဘာသာေတြၾကားမွာ
ပဋိပကၡေတြျဖစ္လာတတ္ၾကစျမဲ ျဖစ္တယ္။ ဒီလို ပဋိပကၡေတြဟာ
ဘယ္ႏိုင္ငံမွာမဆို ပံုစံသံုးမ်ိဳးအတြင္း မွာပဲ ျဖစ္ေပၚၾကတယ္။
ပထမတစ္ခုက ဘာသာတူအခ်င္းခ်င္းၾကား ဥပမာ- ေထရ၀ါဒနဲ႔
မဟာယာန ဗုဒၶဘာသာမ်ိဳး၊ ဒုတိယတစ္ခုက အမ်ားစု ကိုးကြယ္
တဲ့ဘာသာနဲ႔ က်န္ဘာသာေတြၾကားမွာ ျဖစ္တဲ့ပံုစံနဲ႔ ေနာက္ဆံုးက
ဘာသာေရးကို ႏိုင္ငံေရးနဲ႔ မေရာေႏွာထားေသာ္လည္း
ဘာသာေရးကို ႏိုင္ငံေတာ္ရဲ႕ အတားအဆီးတစ္ခုအေနနဲ႔
ျမင္တာမ်ိဳးဆိုျပီး သံုးမ်ိဳးေတြ႕ရတယ္။
ဒီေနရာမွာ ဘာသာေရး အၾကမ္းဖက္မႈလို႔ အဓိပၸါယ္ဖြင့္ရာမွာ
Grimနဲ႔ Inkeက ဘာသာေရးကို အေၾကာင္းျပဳျပီးေတာ့ ရုပ္ပိုင္း
ဆိုင္ရာ သို႔မဟုတ္ ကာယပိုင္းဆိုင္ရာ ထိခိုက္နစ္နာေစမႈလို႔
ေရးသားဖြင့္ဆိုထားပါတယ္ (physical abuse and physical
displacement due to religion)။ ေနာက္ထပ္ အဓိပၸါယ္ဖြင့္
ဆိုခ်က္ကေတာ့ ဘာသာ ေရးဆိုင္ရာ အမွတ္လကၡဏာေတြ၊
အေဆာက္အအံုေတြကို ထိခုိက္ ပ်က္စီးေစမႈေတြအထိ
သက္ေရာက္တယ္လို႔ ဖြင့္ဆိုထားတယ္။ ဒီဘာသာေရးဆိုင္ရာ
ပဋိပကၡေတြဟာ ဘာသာေရးအေပၚ အေျခခံလာတဲ့ အမ်ိဳးသား
ေရးစိတ္ ဓါတ္ေတြ၊ ဘာသာေရးဆိုင္ရာ အစြန္းေရာက္မႈေတြ၊
ႏိုင္ငံေတာ္ရဲ႕ ႏိုင္ငံတြင္း ဘာသာေရးေတြအေပၚ မညီမွ်တဲ့
ကာကြယ္မႈေတြနဲ႔ ေနာက္ျပီး အမ်ားဆံုး ကိုးကြယ္တဲ့ ဘာသာေရး
တစ္ခုကို ႏိုင္ငံေရးအရ ၀င္ေရာက္ခ်ယ္လွယ္မႈေတြ၊ ပါ၀င္
ပတ္သက္မႈေတြ စတာေတြေၾကာင့္ အဓိက ျဖစ္လာတတ္ၾကတယ္။
ႏိုင္ငံေရးနဲ႔ ဘာသာေရး ဆက္ႏႊယ္မႈမွာ ပထမတစ္ခုျဖစ္တဲ့ အင္စတီ
က်ဴးရွင္းဆိုင္ရာ အခ်က္မွာ အဓိက ပါ၀င္တဲ့ အခ်က္သံုးခ်က္ကေတာ့ -
(၁) ႏိုင္ငံေတာ္ဘာသာ ျပဌာန္းမႈ (၂) statistျဖစ္မႈ (၃) ဘာသာေရး
တစ္ခုကို အစိုးရ က အေဆာက္အအံုအတြင္း သိမ္းသြင္းမႈတို႔ပဲ ျဖစ္တယ္။
(၁) ႏိုင္ငံေတာ္ဘာသာျပဌာန္းမႈ
ဒါကေတာ့ အစိုးရက ဘာသာေရးတစ္ခုကို ႏိုင္ငံေတာ္ဘာသာအျဖစ္
ဥပေဒသေဘာအရ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒမွာ တရား၀င္ ျပဌာန္း
ေပးလိုက္ျခင္း ျဖစ္စဥ္တစ္ခု ျဖစ္တယ္။ အဲဒီေနာက္မွာ ျပဌာန္းေပးတဲ့ ဘာသာေရးတစ္ခုအ ေပၚအခြင့္ထူးေတြ ေထာက္ပံ့တာ၊ တျခားဘာ
သာနဲ႔ ယွဥ္ရင္ မညီမွ်တဲ့ ကာကြယ္ေရးေတြ ေပးတာမ်ိဳး ရွိတယ္။
ေနာက္တစ္ဆင့္ တက္လာတဲ့အခါ အဲဒီအခြင့္ထူးခံ ဘာသာေရးက ဥပေဒပိုင္းဆိုင္ရာ ေပၚလစီပိုင္းဆိုင္ရာေတြအထိ တိုက္ရိုက္ျဖစ္ေစ၊
သြယ္၀ိုက္၍ ျဖစ္ေစ ပါ၀င္လာတာေတြအထိ ျဖစ္လာတယ္။ ဥပမာ-
ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ မဘသ အဖြဲ႔အစည္းေတြက လႊတ္ေတာ္မွာ အမ်ိဳး
ဘာသာ သာသနာ ေစာင့္ေရွာက္ေရး ဥပေဒေတြ ျပဌာန္းေပးဖို႔
ဖိအား ေပးတာမ်ိဳး ျဖစ္တယ္။ ေနာက္ဆံုးအဆင့္ကေတာ့ ႏိုင္ငံေတာ္
ဥပေဒကို ဘာသာေရးဆိုင္ရာ ကိုယ္က်င့္တရား စံႏႈန္းေတြနဲ႔
တိုင္းတာျပီး အလံုးစံုနီးပါး ျပဌာန္းလိုက္တာမ်ိဳး ျဖစ္တယ္။ ဒါမ်ိဳးကို
အစၥလာမ္ဘာသာ အမ်ားစု ကိုးကြယ္တဲ့ ႏိုင္ငံ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွာ
အဓိက ေတြ႔ရတတ္ပါတယ္။
(၂) Statist ျဖစ္မႈ
ဒီလို ႏိုင္ငံေရးဆိုင္ရာ အင္စတီက်ဴးရွင္းေတြကို အေရွ႕ေတာင္အာရွ
မွာဆိုရင္ စင္ကာပူ၊ လာအို၊ ဗီယက္နမ္လို ႏိုင္ငံမ်ိဳးမွာ ေတြ႔ရတတ္
တယ္။ စင္ကာပူကလြဲရင္ က်န္ႏွစ္ႏိုင္ငံနဲ႔ တျခားေသာ ကြန္ျမဴနစ္
ႏိုင္ငံေတြမွာ ဒီပံုစံမ်ိဳး ေတြ႔ရပါတယ္။ ဘာသာေရးကို ႏိုင္ငံေရးကေန
သိသိသာသာ ခြဲထုတ္ပစ္ျပီးေနာက္မွာ ဘာသာေရးေတြကို အစိုးရ
ကိုယ္တိုင္ ဖိႏွိပ္တဲ့အထိ လုပ္တတ္ၾကတယ္။ အေၾကာင္းကေတာ့
အာဏာပိုင္ေတြရဲ႕ စိတ္ထဲမွာ ဘာသာေရးက သူတို႔ ကိုင္ထားတဲ့
အာဏာကို တစ္ခ်ိန္ခ်ိန္မွာ စိန္ေခၚလာေကာင္း လာႏိုင္တယ္လို႔
ၾကိဳတြက္ထားၾကလို႔ပါ။ ေနာက္ျပီး လြတ္လပ္စြာ ကိုးကြယ္ခြင့္ကို
လည္း မွားယြင္းတဲ့ အေတြးအေခၚ ဒါမွမဟုတ္ ႏိုင္ငံေတာ္
ဆန္႔က်င္မႈ (anti-state)တစ္ခုအေနနဲ႔ သတ္မွတ္ၾကပါတယ္။
(၃) ဘာသာေရးတစ္ခုကို အစိုးရေဆာက္အအံုအတြင္း သိမ္းသြင္းမႈ
ဒီအခ်က္က ႏိုင္ငံဘာသာျပဌာန္း ရေလာက္တဲ့အထိ မဟုတ္ေပမယ္လို႔
ႏိုင္ငံေရမွာ ပါ၀င္လာႏိုင္ေလာက္တဲ့အထိ အခြင့္အေရး ေပးထားတဲ့
သေဘာေတြပါ ရွိေနတယ္။ ေနာက္ျပီး အစိိုးရရဲ႕ ျဗဴရိုကေရစီယႏၱရားမွာ
အမ်ားစု ကိုးကြယ္တဲ့ ဘာသာေရးတစ္ခုကိုပဲ ဦးစားေပးျပီး
ေနရာေပးတာေတြ ဖြဲ႔စည္းပံုမွာ ဘာသာေရးတစ္ခုကို အထြဋ္
အထိပ္အေနနဲ႔ ျပဌာန္းေပးတာမ်ိဳးေတြအထိ ပါ၀င္ပါတယ္။ ဥပမာ
အင္ဒိုနီးရွား ဖြဲ႔စည္းပံုမွာ ႏိုင္ငံေတာ္က ဘုရားတစ္ဆူတည္းေအာက္မွာ
တည္ရွိတယ္ဆိုတာမ်ိဳးေတြပါ။
အင္စတီက်ဴးရွင္းအ၇ ဘာသာေရးနဲ႔ ႏိုင္ငံေရး ဆက္သြယ္မႈမွာ
ဘာသာေရးတစ္ခုကို အထူးအခြင့္အေရးေတြ ေပးထားတာေၾကာင့္
ႏိုင္ငံတြင္း ဘာသာေတြၾကား ပဋိပကၡေတြ ျဖစ္လာႏိုင္သလို
လူနည္းစု ကိုးကြယ္တဲ့ ဘာသာေရးေတြကိုပါ ဖယ္က်ဥ္ထားမႈေတြ
ဖိႏွိပ္မႈေတြအထိပါ ျဖစ္လာႏိုင္တယ္။ ဥပမာ- လာအိုႏိုင္ငံမွာ
ခရစ္ယာန္ ဘာသာကိုးကြယ္သူေတြကို အစိုးရ ရာထူးေနရၾေတြမွာ
ခြဲျခားၾကသလိုမ်ိဳးေတြ ျဖစ္တယ္။
ေနာက္ေခါင္းစဥ္တစ္ခုျဖစ္တဲ့ ႏိုင္ငံေရးဆိုင္ရာ ဆက္ႏႊယ္မႈမွာလည္း
အဓိက သံုးပိုင္း ခြဲျမင္ႏိုင္ပါတယ္။ (၁) Politicization of Religion (၂)
ဘာသာေရးတစ္ခုကို ႏိုင္ငံေရးလကၡဏာတစ္ခုအျဖစ္ စည္းရံုးသိမ္းသြင္းမႈ
(၃) ႏိုင္ငံေရး ။
(၁) Politicization of Religion
ဒီအခ်က္က ေနာက္လာမယ့္ ဒုတိယတစ္ခ်က္နဲ႔ ဆက္ႏႊယ္မႈ ရွိတယ္။
politicizationျဖစ္စဥ္အရ ဘာသာေရးကို ႏိုင္ငံေရး လက္ကိုင္တုတ္
တစ္ခုအေနနဲ႔ အသံုးခ်ျခင္း ျဖစ္တယ္။ ဒီလို အသံုးခ်ျခင္းေတြဟာ
အာဏာပိုင္ေတြအေနနဲ႔ သူတို႔ရဲ႕ ေနရာတည္ျမဲဖို႔အတြက္ အမ်ားစု
ကိုးကြယ္တဲ့ ဘာသာေရးတစ္ခုနဲ႔ ပူးေပါင္းျပီး ႏိုင္ငံေရးဆိုင္ရာ
အက်ိဳးအျမတ္ ရွာေဖြၾကျခင္း ျဖစ္တယ္။ ဥပမာအားျဖင့္ ေရြးေကာက္
ပြဲမတိုင္မီ ဘာသာေရးတစ္ခုနဲ႔ ပူးေပါင္းျပီး (အေပးအယူအားျဖင့္လည္း
ျဖစ္ႏိုင္သလို လႊမ္းမိုး ခ်ယ္လွယ္ျခင္းအားျဖင့္လည္း ျဖစ္ႏိုင္) ေထာက္ခံမႈ
ရေအာင္ လုပ္ယူၾကတယ္။ ဖိလစ္ပိုင္မွာ ေက်ာင္းေတာ္ေတြကို
ဥပေဒေတြ ေပၚလစီေတြအထိ လႊမ္းမိုင္းႏိုင္တဲ့ အခြင့္အေရးမ်ိဳး
ေပးထားၾကတယ္။
(၂) ဒီျဖစ္စဥ္မွာ အစိုးရက ဘာသာေရးတစ္ခုကို ဖြဲ႔စည္းပံုအရ တိုက္ရိုက္
အခြင့္ထူးေပးျခင္းေသာ္လည္းေကာင္း၊ တျခား လုပ္ရိုးလုပ္စဥ္ ပံုစံ ဥပမာ
- ယဥ္ေက်းမႈနဲ႔ သမုိင္းေၾကာင္းအရ ေန႔စဥ္ပံုမွန္ ျဖစ္ေနသေယာင္ေယာင္
မ်က္ႏွာသာ ေပးထားျခင္းမ်ိဳး ျဖစ္တယ္။ ဒီပံုစံက politicization ျဖစ္စဥ္
ထက္ပိုျပီး သိမ္ေမြ႔တယ္။ ဥပမာ- ဘရူးႏိုင္းမွာ Malay Islamic Monarchy
ဆိုတဲ့ အုိင္ဒီေအာ္လိုဂ်ီနဲ႔ မူဆလင္ မဟုတ္သူေတြကို ဘာသာေပါင္းစံုမွာ
ခြဲျခားဆက္ ဆံျခင္းမ်ိဳး လုပ္ၾကတယ္။ ဒီလို အေတြးအေခၚ တည္ေဆာက္
ထားတာဟာလည္း ႏိုင္ငံေရးအာဏာကို တျခား ဘာသာ၀င္ေတြ
ထိပါးလာတဲ့ အေျခအေနမ်ိဳးက ကာကြယ္ဖို႔ဆိုတဲ့ သေဘာမ်ိဳး ျဖစ္တယ္။
ေနာက္ထပ္ ထိုင္းမွာ ဆိုရင္လည္း “the Nation, the religion,
the king”ဆိုတဲ့ အိုင္ဒီအိုလိုဂ်ီတစ္ခု တည္ေဆာက္ျပီး ဘာသာေရးနဲ႔
ႏိုင္ငံေရး ေရာယွက္ထားတယ္။ ဒီေတာ့ ဘာသာေရးတစ္ခုစီဟာ
ႏိုင္ငံတစ္ခုစီမွာ ရွိေနတဲ့ ယဥ္ေက်းမႈအရကုိ ခုိင္မာတဲ့ လကၡဏာ
တစ္ခုအျဖစ္ တည္ေဆာက္ထားတာ ေတြ႔ရတယ္။ ဥပမာ- ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ
ေနတဲ့ ဗမာတိုင္း ရင္းသားဆိုရင္ ဗုဒၶဘာသာလို႔ တတြဲတည္း
ျမင္လိုက္ တာမ်ိဳး ျဖစ္တယ္္။
(၃) Politicization လုပ္ျပီးေနာက္မွာ ႏိုင္ငံေတာ္ ဘာသာျပဌာန္း
တယ္။ ေနာက္ျပီး တစ္ဆင့္ ထပ္တက္လာတာကေတာ့ ႏိုင္ငံတြင္း
ဥပေဒေတြမွာ ဘာသာေရးနဲ႔ ႏႊယ္တဲ့ ဥပေဒေတြ ျပဌာန္းတာေတြပဲ
ျဖစ္တယ္။ အမ်ားစု ကိုးကြယ္တဲ့ ဘာသာေရးရဲ႕ ကိုယ္က်င့္တရား
ဆိုင္ရာ သတ္မွတ္ခ်က္ေတြ၊ ေပၚလစီေတြ၊ ဥပေဒေတြ၊ ပညာ
ေရးေတြမွာ ထည့္သြင္းပစ္တယ္။ အေၾကာင္းကေတာ့ ဘာသာ
ေရးဆိုင္ရာ စည္းမ်ဥ္းေတြဟာ လူလုပ္ဥပေဒေတြထက္ ပိုခုိင္
မာတယ္။ ဘုရား(သခင္)က တိုက္ရိုက္ ခ်မွတ္ထားတဲ့အတြက္
ပိုတိက်တယ္ဆိုတာ ေတြနဲ႔ ဆင္ေျခေပးျပီး ႏိုင္ငံေရး အက်ိဳး
အျမတ္ ရွာၾကျခင္း ျဖစ္တယ္။
အခ်ဳပ္အားျဖင့္ ေျပာရရင္ အထက္မွာ ေဖာ္ျပထားတဲ့ အခ်က္စု
စုေပါင္း ေျခာက္ခ်က္နဲ႔ ယွဥ္ျပီး ကိုယ့္ႏိုင္ငံဟာ ဘာသာေရး
လြတ္လပ္ခြင့္ ရွိရဲ႕လား၊ တန္းတူညီမွ်မႈ ရွိရဲ႕လား၊ ဘာသာေရးနဲ႔
ႏိုင္ငံေရး ဘယ္အတိုင္းအတာအထိ ေရာယွက္ေနတာေတြကို
ေမးျမန္းရင္း ေဆြးေႏြးရင္း အေျဖရွာသင့္တယ္လို႔ ျမင္မိပါတယ္။
Ref: Keeping the Faith; A Study of Freedom of Thought, Conscience, and Religion in ASEAN
ဒီတစ္ေခါက္အတြက္ အဓိကထား ေဆြးေႏြးခ်င္းတာကေတာ့
အေရွ႕ေတာင္အာရွႏိုင္ငံ အမ်ားစု သို႔မဟုတ္ အားလံုးနီးပါးမွာ
ရွိေနတဲ့ ႏိုင္ငံေရးနဲ႔ ဘာသာေရး ဆက္ႏႊယ္မႈပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒီဆက္ႏႊယ္မႈႏွစ္ခုကို အင္စတီက်ဴးရွင္ဆိုင္ရာနဲ႔ ႏိုင္ငံေရး
အက်ိဳးအျမတ္ဆိုင္ရာ ဆိုတဲ့ အခ်က္ႏွစ္ခ်က္ေပၚ အေျခခံျပီး
တင္ျပေပးပါမယ္။
အေရွ႕ေတာင္အာရွ ႏိုင္ငံအမ်ားစုမွာ ဘာသာေရးအရ မဟုတ္ဘဲ
ႏိုင္ငံေရးအရ ဘာသာေရးဆိုင္ရာ ေရာယွက္မႈ အမ်ားအျပား
ျဖစ္ေပၚေနတာကို ေတြ႔ရတယ္။ ဒီေရာယွက္မႈေတြကလည္း
သမိုင္းေၾကာင္းအရ၊ ယဥ္ေက်းမႈအရ တည္ရွိလာခဲ့တာ ျဖစ္ၾကသလို
တစ္ဖက္ကလည္း ႏိုင္ငံေရးဆိုင္ရာ ကိုယ္က်ိဳးစီးပြား အစုအဖြဲ႔ေတြရဲ႕
အက်ိဳးစီးပြားေတြ၊ အာဏာခိုင္ျမဲလိုတာေတြေၾကာင့္ ရည္ရြယ္
ခ်က္ရွိရွိ ေရာယွက္ထားတာေတြလည္း ပါ၀င္ၾကတယ္။ ေခတ္သစ္
ႏိုင္ငံေတာ္ (modern state)ရဲ႕ လကၡဏာတစ္ရပ္ျဖစ္တဲ့ ေလာကီ
ႏိုင္ငံေတာ္ (Secular state) ျဖစ္ဖို႔ကို သြားဖို႔အတြက္ ႏိုင္ငံေရးနဲ႔
ဘာသာေရး တသီးတျခား မရွိသေရြ႕က ဒီေလာကီႏိုင္ငံေတာ္ကို
တည္ေဆာက္ႏိုင္ဖို႔ရာ အလွမ္းေ၀းေနဦးမွာ ျဖစ္တယ္။
ေနာက္ျပီး ဒီေဒသတြင္း နိုင္ငံေတြမွာ ဘာသာေရးက လူမ်ိဳးတစ္မ်ိဳး
မ်ိဳးေၾကာင့္ ျဖစ္ေစ၊ ယဥ္ေက်းမႈတစ္ခုခု ေၾကာင့္ျဖစ္ေစ ႏိုင္ငံေရးမွာ
ဦးစားေပးစဥ္းစားရတဲ့ အမွတ္လကၡဏာတစ္ခု အျဖစ္လည္း ပါ၀င္
ေနၾကတာ ေတြ႕ရတယ္။ ဒီအခါမွာ အစိုးရက ႏိုင္ငံတြင္း အမ်ားစု
ကိုးကြယ္တဲ့ ဘာသာေရးတစ္ခုကို တိုက္ရိုက္အရျဖစ္ေစ (ဥပမာ
ဖြဲ႔စည္းပံုမွာ တစ္ဘာသာအတြက္ ျပဌာန္းေပးတာမ်ိဳး၊ ဒါမွမဟုတ္
သြယ္၀ိုက္၍ ျဖစ္ေစ ဥပမာ ဘာသာေရးတစ္ခုတည္းကိုပဲ အသား
ေပးျမွင့္တင္တာမ်ိဳးေတြ လုပ္တာ ေတြ႔ရပါတယ္။ ဒါေတြရဲ႕
ေနာက္ဆက္ တြဲေတြကေတာ့ ႏိုင္ငံတြင္း မတူညီတဲ့ ဘာသာ
ေတြၾကားမွာ အထူးသျဖင့္ အခြင့္ထူးခံရတဲ့ ဘာသာနဲ႔ ခြဲျခား
ခံရတဲ့ ႏိုင္ငံတြင္း ကိုးကြယ္သူ နည္းတဲ့ ဘာသာေတြၾကားမွာ
ပဋိပကၡေတြျဖစ္လာတတ္ၾကစျမဲ ျဖစ္တယ္။ ဒီလို ပဋိပကၡေတြဟာ
ဘယ္ႏိုင္ငံမွာမဆို ပံုစံသံုးမ်ိဳးအတြင္း မွာပဲ ျဖစ္ေပၚၾကတယ္။
ပထမတစ္ခုက ဘာသာတူအခ်င္းခ်င္းၾကား ဥပမာ- ေထရ၀ါဒနဲ႔
မဟာယာန ဗုဒၶဘာသာမ်ိဳး၊ ဒုတိယတစ္ခုက အမ်ားစု ကိုးကြယ္
တဲ့ဘာသာနဲ႔ က်န္ဘာသာေတြၾကားမွာ ျဖစ္တဲ့ပံုစံနဲ႔ ေနာက္ဆံုးက
ဘာသာေရးကို ႏိုင္ငံေရးနဲ႔ မေရာေႏွာထားေသာ္လည္း
ဘာသာေရးကို ႏိုင္ငံေတာ္ရဲ႕ အတားအဆီးတစ္ခုအေနနဲ႔
ျမင္တာမ်ိဳးဆိုျပီး သံုးမ်ိဳးေတြ႕ရတယ္။
ဒီေနရာမွာ ဘာသာေရး အၾကမ္းဖက္မႈလို႔ အဓိပၸါယ္ဖြင့္ရာမွာ
Grimနဲ႔ Inkeက ဘာသာေရးကို အေၾကာင္းျပဳျပီးေတာ့ ရုပ္ပိုင္း
ဆိုင္ရာ သို႔မဟုတ္ ကာယပိုင္းဆိုင္ရာ ထိခိုက္နစ္နာေစမႈလို႔
ေရးသားဖြင့္ဆိုထားပါတယ္ (physical abuse and physical
displacement due to religion)။ ေနာက္ထပ္ အဓိပၸါယ္ဖြင့္
ဆိုခ်က္ကေတာ့ ဘာသာ ေရးဆိုင္ရာ အမွတ္လကၡဏာေတြ၊
အေဆာက္အအံုေတြကို ထိခုိက္ ပ်က္စီးေစမႈေတြအထိ
သက္ေရာက္တယ္လို႔ ဖြင့္ဆိုထားတယ္။ ဒီဘာသာေရးဆိုင္ရာ
ပဋိပကၡေတြဟာ ဘာသာေရးအေပၚ အေျခခံလာတဲ့ အမ်ိဳးသား
ေရးစိတ္ ဓါတ္ေတြ၊ ဘာသာေရးဆိုင္ရာ အစြန္းေရာက္မႈေတြ၊
ႏိုင္ငံေတာ္ရဲ႕ ႏိုင္ငံတြင္း ဘာသာေရးေတြအေပၚ မညီမွ်တဲ့
ကာကြယ္မႈေတြနဲ႔ ေနာက္ျပီး အမ်ားဆံုး ကိုးကြယ္တဲ့ ဘာသာေရး
တစ္ခုကို ႏိုင္ငံေရးအရ ၀င္ေရာက္ခ်ယ္လွယ္မႈေတြ၊ ပါ၀င္
ပတ္သက္မႈေတြ စတာေတြေၾကာင့္ အဓိက ျဖစ္လာတတ္ၾကတယ္။
ႏိုင္ငံေရးနဲ႔ ဘာသာေရး ဆက္ႏႊယ္မႈမွာ ပထမတစ္ခုျဖစ္တဲ့ အင္စတီ
က်ဴးရွင္းဆိုင္ရာ အခ်က္မွာ အဓိက ပါ၀င္တဲ့ အခ်က္သံုးခ်က္ကေတာ့ -
(၁) ႏိုင္ငံေတာ္ဘာသာ ျပဌာန္းမႈ (၂) statistျဖစ္မႈ (၃) ဘာသာေရး
တစ္ခုကို အစိုးရ က အေဆာက္အအံုအတြင္း သိမ္းသြင္းမႈတို႔ပဲ ျဖစ္တယ္။
(၁) ႏိုင္ငံေတာ္ဘာသာျပဌာန္းမႈ
ဒါကေတာ့ အစိုးရက ဘာသာေရးတစ္ခုကို ႏိုင္ငံေတာ္ဘာသာအျဖစ္
ဥပေဒသေဘာအရ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒမွာ တရား၀င္ ျပဌာန္း
ေပးလိုက္ျခင္း ျဖစ္စဥ္တစ္ခု ျဖစ္တယ္။ အဲဒီေနာက္မွာ ျပဌာန္းေပးတဲ့ ဘာသာေရးတစ္ခုအ ေပၚအခြင့္ထူးေတြ ေထာက္ပံ့တာ၊ တျခားဘာ
သာနဲ႔ ယွဥ္ရင္ မညီမွ်တဲ့ ကာကြယ္ေရးေတြ ေပးတာမ်ိဳး ရွိတယ္။
ေနာက္တစ္ဆင့္ တက္လာတဲ့အခါ အဲဒီအခြင့္ထူးခံ ဘာသာေရးက ဥပေဒပိုင္းဆိုင္ရာ ေပၚလစီပိုင္းဆိုင္ရာေတြအထိ တိုက္ရိုက္ျဖစ္ေစ၊
သြယ္၀ိုက္၍ ျဖစ္ေစ ပါ၀င္လာတာေတြအထိ ျဖစ္လာတယ္။ ဥပမာ-
ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ မဘသ အဖြဲ႔အစည္းေတြက လႊတ္ေတာ္မွာ အမ်ိဳး
ဘာသာ သာသနာ ေစာင့္ေရွာက္ေရး ဥပေဒေတြ ျပဌာန္းေပးဖို႔
ဖိအား ေပးတာမ်ိဳး ျဖစ္တယ္။ ေနာက္ဆံုးအဆင့္ကေတာ့ ႏိုင္ငံေတာ္
ဥပေဒကို ဘာသာေရးဆိုင္ရာ ကိုယ္က်င့္တရား စံႏႈန္းေတြနဲ႔
တိုင္းတာျပီး အလံုးစံုနီးပါး ျပဌာန္းလိုက္တာမ်ိဳး ျဖစ္တယ္။ ဒါမ်ိဳးကို
အစၥလာမ္ဘာသာ အမ်ားစု ကိုးကြယ္တဲ့ ႏိုင္ငံ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွာ
အဓိက ေတြ႔ရတတ္ပါတယ္။
(၂) Statist ျဖစ္မႈ
ဒီလို ႏိုင္ငံေရးဆိုင္ရာ အင္စတီက်ဴးရွင္းေတြကို အေရွ႕ေတာင္အာရွ
မွာဆိုရင္ စင္ကာပူ၊ လာအို၊ ဗီယက္နမ္လို ႏိုင္ငံမ်ိဳးမွာ ေတြ႔ရတတ္
တယ္။ စင္ကာပူကလြဲရင္ က်န္ႏွစ္ႏိုင္ငံနဲ႔ တျခားေသာ ကြန္ျမဴနစ္
ႏိုင္ငံေတြမွာ ဒီပံုစံမ်ိဳး ေတြ႔ရပါတယ္။ ဘာသာေရးကို ႏိုင္ငံေရးကေန
သိသိသာသာ ခြဲထုတ္ပစ္ျပီးေနာက္မွာ ဘာသာေရးေတြကို အစိုးရ
ကိုယ္တိုင္ ဖိႏွိပ္တဲ့အထိ လုပ္တတ္ၾကတယ္။ အေၾကာင္းကေတာ့
အာဏာပိုင္ေတြရဲ႕ စိတ္ထဲမွာ ဘာသာေရးက သူတို႔ ကိုင္ထားတဲ့
အာဏာကို တစ္ခ်ိန္ခ်ိန္မွာ စိန္ေခၚလာေကာင္း လာႏိုင္တယ္လို႔
ၾကိဳတြက္ထားၾကလို႔ပါ။ ေနာက္ျပီး လြတ္လပ္စြာ ကိုးကြယ္ခြင့္ကို
လည္း မွားယြင္းတဲ့ အေတြးအေခၚ ဒါမွမဟုတ္ ႏိုင္ငံေတာ္
ဆန္႔က်င္မႈ (anti-state)တစ္ခုအေနနဲ႔ သတ္မွတ္ၾကပါတယ္။
(၃) ဘာသာေရးတစ္ခုကို အစိုးရေဆာက္အအံုအတြင္း သိမ္းသြင္းမႈ
ဒီအခ်က္က ႏိုင္ငံဘာသာျပဌာန္း ရေလာက္တဲ့အထိ မဟုတ္ေပမယ္လို႔
ႏိုင္ငံေရမွာ ပါ၀င္လာႏိုင္ေလာက္တဲ့အထိ အခြင့္အေရး ေပးထားတဲ့
သေဘာေတြပါ ရွိေနတယ္။ ေနာက္ျပီး အစိိုးရရဲ႕ ျဗဴရိုကေရစီယႏၱရားမွာ
အမ်ားစု ကိုးကြယ္တဲ့ ဘာသာေရးတစ္ခုကိုပဲ ဦးစားေပးျပီး
ေနရာေပးတာေတြ ဖြဲ႔စည္းပံုမွာ ဘာသာေရးတစ္ခုကို အထြဋ္
အထိပ္အေနနဲ႔ ျပဌာန္းေပးတာမ်ိဳးေတြအထိ ပါ၀င္ပါတယ္။ ဥပမာ
အင္ဒိုနီးရွား ဖြဲ႔စည္းပံုမွာ ႏိုင္ငံေတာ္က ဘုရားတစ္ဆူတည္းေအာက္မွာ
တည္ရွိတယ္ဆိုတာမ်ိဳးေတြပါ။
အင္စတီက်ဴးရွင္းအ၇ ဘာသာေရးနဲ႔ ႏိုင္ငံေရး ဆက္သြယ္မႈမွာ
ဘာသာေရးတစ္ခုကို အထူးအခြင့္အေရးေတြ ေပးထားတာေၾကာင့္
ႏိုင္ငံတြင္း ဘာသာေတြၾကား ပဋိပကၡေတြ ျဖစ္လာႏိုင္သလို
လူနည္းစု ကိုးကြယ္တဲ့ ဘာသာေရးေတြကိုပါ ဖယ္က်ဥ္ထားမႈေတြ
ဖိႏွိပ္မႈေတြအထိပါ ျဖစ္လာႏိုင္တယ္။ ဥပမာ- လာအိုႏိုင္ငံမွာ
ခရစ္ယာန္ ဘာသာကိုးကြယ္သူေတြကို အစိုးရ ရာထူးေနရၾေတြမွာ
ခြဲျခားၾကသလိုမ်ိဳးေတြ ျဖစ္တယ္။
ေနာက္ေခါင္းစဥ္တစ္ခုျဖစ္တဲ့ ႏိုင္ငံေရးဆိုင္ရာ ဆက္ႏႊယ္မႈမွာလည္း
အဓိက သံုးပိုင္း ခြဲျမင္ႏိုင္ပါတယ္။ (၁) Politicization of Religion (၂)
ဘာသာေရးတစ္ခုကို ႏိုင္ငံေရးလကၡဏာတစ္ခုအျဖစ္ စည္းရံုးသိမ္းသြင္းမႈ
(၃) ႏိုင္ငံေရး ။
(၁) Politicization of Religion
ဒီအခ်က္က ေနာက္လာမယ့္ ဒုတိယတစ္ခ်က္နဲ႔ ဆက္ႏႊယ္မႈ ရွိတယ္။
politicizationျဖစ္စဥ္အရ ဘာသာေရးကို ႏိုင္ငံေရး လက္ကိုင္တုတ္
တစ္ခုအေနနဲ႔ အသံုးခ်ျခင္း ျဖစ္တယ္။ ဒီလို အသံုးခ်ျခင္းေတြဟာ
အာဏာပိုင္ေတြအေနနဲ႔ သူတို႔ရဲ႕ ေနရာတည္ျမဲဖို႔အတြက္ အမ်ားစု
ကိုးကြယ္တဲ့ ဘာသာေရးတစ္ခုနဲ႔ ပူးေပါင္းျပီး ႏိုင္ငံေရးဆိုင္ရာ
အက်ိဳးအျမတ္ ရွာေဖြၾကျခင္း ျဖစ္တယ္။ ဥပမာအားျဖင့္ ေရြးေကာက္
ပြဲမတိုင္မီ ဘာသာေရးတစ္ခုနဲ႔ ပူးေပါင္းျပီး (အေပးအယူအားျဖင့္လည္း
ျဖစ္ႏိုင္သလို လႊမ္းမိုး ခ်ယ္လွယ္ျခင္းအားျဖင့္လည္း ျဖစ္ႏိုင္) ေထာက္ခံမႈ
ရေအာင္ လုပ္ယူၾကတယ္။ ဖိလစ္ပိုင္မွာ ေက်ာင္းေတာ္ေတြကို
ဥပေဒေတြ ေပၚလစီေတြအထိ လႊမ္းမိုင္းႏိုင္တဲ့ အခြင့္အေရးမ်ိဳး
ေပးထားၾကတယ္။
(၂) ဒီျဖစ္စဥ္မွာ အစိုးရက ဘာသာေရးတစ္ခုကို ဖြဲ႔စည္းပံုအရ တိုက္ရိုက္
အခြင့္ထူးေပးျခင္းေသာ္လည္းေကာင္း၊ တျခား လုပ္ရိုးလုပ္စဥ္ ပံုစံ ဥပမာ
- ယဥ္ေက်းမႈနဲ႔ သမုိင္းေၾကာင္းအရ ေန႔စဥ္ပံုမွန္ ျဖစ္ေနသေယာင္ေယာင္
မ်က္ႏွာသာ ေပးထားျခင္းမ်ိဳး ျဖစ္တယ္။ ဒီပံုစံက politicization ျဖစ္စဥ္
ထက္ပိုျပီး သိမ္ေမြ႔တယ္။ ဥပမာ- ဘရူးႏိုင္းမွာ Malay Islamic Monarchy
ဆိုတဲ့ အုိင္ဒီေအာ္လိုဂ်ီနဲ႔ မူဆလင္ မဟုတ္သူေတြကို ဘာသာေပါင္းစံုမွာ
ခြဲျခားဆက္ ဆံျခင္းမ်ိဳး လုပ္ၾကတယ္။ ဒီလို အေတြးအေခၚ တည္ေဆာက္
ထားတာဟာလည္း ႏိုင္ငံေရးအာဏာကို တျခား ဘာသာ၀င္ေတြ
ထိပါးလာတဲ့ အေျခအေနမ်ိဳးက ကာကြယ္ဖို႔ဆိုတဲ့ သေဘာမ်ိဳး ျဖစ္တယ္။
ေနာက္ထပ္ ထိုင္းမွာ ဆိုရင္လည္း “the Nation, the religion,
the king”ဆိုတဲ့ အိုင္ဒီအိုလိုဂ်ီတစ္ခု တည္ေဆာက္ျပီး ဘာသာေရးနဲ႔
ႏိုင္ငံေရး ေရာယွက္ထားတယ္။ ဒီေတာ့ ဘာသာေရးတစ္ခုစီဟာ
ႏိုင္ငံတစ္ခုစီမွာ ရွိေနတဲ့ ယဥ္ေက်းမႈအရကုိ ခုိင္မာတဲ့ လကၡဏာ
တစ္ခုအျဖစ္ တည္ေဆာက္ထားတာ ေတြ႔ရတယ္။ ဥပမာ- ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ
ေနတဲ့ ဗမာတိုင္း ရင္းသားဆိုရင္ ဗုဒၶဘာသာလို႔ တတြဲတည္း
ျမင္လိုက္ တာမ်ိဳး ျဖစ္တယ္္။
(၃) Politicization လုပ္ျပီးေနာက္မွာ ႏိုင္ငံေတာ္ ဘာသာျပဌာန္း
တယ္။ ေနာက္ျပီး တစ္ဆင့္ ထပ္တက္လာတာကေတာ့ ႏိုင္ငံတြင္း
ဥပေဒေတြမွာ ဘာသာေရးနဲ႔ ႏႊယ္တဲ့ ဥပေဒေတြ ျပဌာန္းတာေတြပဲ
ျဖစ္တယ္။ အမ်ားစု ကိုးကြယ္တဲ့ ဘာသာေရးရဲ႕ ကိုယ္က်င့္တရား
ဆိုင္ရာ သတ္မွတ္ခ်က္ေတြ၊ ေပၚလစီေတြ၊ ဥပေဒေတြ၊ ပညာ
ေရးေတြမွာ ထည့္သြင္းပစ္တယ္။ အေၾကာင္းကေတာ့ ဘာသာ
ေရးဆိုင္ရာ စည္းမ်ဥ္းေတြဟာ လူလုပ္ဥပေဒေတြထက္ ပိုခုိင္
မာတယ္။ ဘုရား(သခင္)က တိုက္ရိုက္ ခ်မွတ္ထားတဲ့အတြက္
ပိုတိက်တယ္ဆိုတာ ေတြနဲ႔ ဆင္ေျခေပးျပီး ႏိုင္ငံေရး အက်ိဳး
အျမတ္ ရွာၾကျခင္း ျဖစ္တယ္။
အခ်ဳပ္အားျဖင့္ ေျပာရရင္ အထက္မွာ ေဖာ္ျပထားတဲ့ အခ်က္စု
စုေပါင္း ေျခာက္ခ်က္နဲ႔ ယွဥ္ျပီး ကိုယ့္ႏိုင္ငံဟာ ဘာသာေရး
လြတ္လပ္ခြင့္ ရွိရဲ႕လား၊ တန္းတူညီမွ်မႈ ရွိရဲ႕လား၊ ဘာသာေရးနဲ႔
ႏိုင္ငံေရး ဘယ္အတိုင္းအတာအထိ ေရာယွက္ေနတာေတြကို
ေမးျမန္းရင္း ေဆြးေႏြးရင္း အေျဖရွာသင့္တယ္လို႔ ျမင္မိပါတယ္။
Ref: Keeping the Faith; A Study of Freedom of Thought, Conscience, and Religion in ASEAN
ဂြ်န္ေရာလ္စ္ မိတ္ဆက္ (၁)
Written By ဥာဏ္မ်ိဳးေအာင္
(John Rawls ေရးသားတဲ့ A Theory of Justice စာအုပ္မူရင္းကို
မဖတ္ရေသးခင္ စာအုပ္ပါ အေၾကာင္းအရာတခ်ိဳ႕ကို မိတ္ဆက္လို႔
သေဘာထားျပီး အက်ဥ္းမွ် တင္ျပပါရေစ။ ေအာက္ပါ ေဆာင္းပါးကို
Dr. Phil Parvinနဲ႔ Dr. Clare Chambersတို႔ ေရးသားတဲ့ Political
Philosophy, A complete introduction စာအုပ္မွ ေကာက္ႏုတ္
ဘာသာျပန္ပါတယ္။ လူမ်ားစု သုခရေရး ပဓာန၀ါဒ Utilitarianismနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ေရာလ္စ္ရဲ႔ ေ၀ဖန္ခ်က္ေတြကိုေတာ့ ခ်န္လပ္ထားခဲ့ပါတယ္။
မူရင္းအျပည့္အစံုကုိ ရွာဖတ္ႏိုင္ပါ တယ္။)
၁။ အ၀ိဇၨာ ပု၀ါ (Veil of Ignorance)
တရားမွ်တမႈ (Justice)က ဘာလဲဆိုတဲ့ အခ်က္ကို ကြ်န္ေတာ္တို႔ေတြ
ဘယ္လို ေဖာ္ထုတ္ၾကမလဲ။ ေရာလ္စ္ကေတာ့ မူလအေျခအေန
(Original position)လို႔ ေခၚတဲ့ အႏုမာန မွန္းဆခ်က္ အေျခအေန
တစ္ခု (Hypothetical situation) ကို စိတ္ကူးၾကည့္ခိုင္းပါတယ္။
ကြ်န္ေတာ္တို႔ စဥ္းစားလို႔ ရတာကေတာ့ မူလအေျခ အေနဆိုတာ
လူ႔အဖြဲ႔အစည္းရယ္လို႔ မရွိေသးခင္ အေနအထားတစ္ရပ္ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒီမူလအေနအထားမွာ ရွိတဲ့ လူေတြဟာ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းမွာ ရွိအပ္တဲ့
တရားမွ်တမႈရဲ႕ မူေတြဟာ ဘာေတြ ျဖစ္သင့္တယ္ဆိုတာကို ဆံုးျဖတ္ဖို႔
အတြက္ အတူတကြ စုရံုးၾကရပါတယ္။ တစ္နည္းဆိုရရင္ သူတို႔ေတြဟာ
ကမၻာဦးအေျခအေန (State of Nature) မွာ လူမႈစည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္း
ေတြဟာ ဘယ္အခ်က္ေတြ ျဖစ္သင့္ေၾကာင္း ဆံုးျဖတ္ရမယ့္ ပဋိညာဥ္
ခ်ဳပ္ဆိုသူေတြ (Contractors)ရဲ႕ အေနအထားနဲ႔ ဆင္တူပါတယ္။
သူတို႔ေတြဟာ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းအတြင္းမွာ ေနထိုင္ ၾကရမယ္ဆိုတာ
ကိုေတာ့ သိထားၾကပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းကို ဘယ္လို
ဖြဲ႔စည္းထူေထာင္သင့္သလဲဆိုတာကို စဥ္းစားဖို႔ မလိုေတာ့ပါဘူး။
သူတို႔ စဥ္းစားေနတာက ဘယ္လို တရားမွ်တေရး မူေတြကို ဖက္
တြယ္သင့္သလဲ ဆိုတာပါပဲ။
တရားမွ်တေရး မူေတြ “သင့္တင့္မွ်တမႈရွိေရး (fair)”အတြက္ မူလ
အေနအထားမွာ ရွိတဲ့ လူေတြကို သူတို႔နဲ႔ ပတ္သက္ရာ ပတ္သက္ေၾကာင္း၊
တျခားသူေတြနဲ႔ ပတ္သက္ရာ ပတ္သက္ေၾကာင္း အခ်က္အလက္တခ်ိဳ႕
ေပးမသိရဘူးလို႔ ေရာလ္စ္က သတ္မွတ္ထားပါတယ္။ အခ်က္အလက္
တခ်ိဳ႕ကို ဒီလိုမ်ိဳး ေပးမသိတာ ( Deprivation of knowledge)ကို
(ေရာလ္စ္က) အ၀ိဇၨာပု၀ါ ဖံုးတယ္ (Veil of Ignorance) လို႔ ေခၚ
ပါတယ္။ အ၀ိဇၨာပု၀ါ ဖံုးျခင္းအားျဖင့္ ေရာလ္စ္ ေပးမသိေစခ်င္တဲ့
အခ်က္သံုးခ်က္ ရွိပါတယ္။
၁။ လူမႈအဆင့္အတန္း (Social Status)- လူ႔အဖြဲ႔အစည္းတြင္းမွာ
ေနထိုင္ရတဲ့အခါ လူတစ္ေယာက္ဟာ ခ်မ္းသာမွာလား ဆင္းရဲမွာလား၊
သူေကာင္းမ်ိဳးလား အလုပ္သမား လူတန္းစားကလား၊ ေခါင္းေဆာင္
ျဖစ္မွာလား အေစခံ ျဖစ္မွာလားဆိုတာကို မူလအေနအထားမွာ
မသိပါဘူး။ အလုပ္တစ္ခု ရရင္လဲ ဒီအလုပ္ဟာ (လူအမ်ား)
အားက်စရာေကာင္းတဲ့ အလုပ္လား၊ အထင္အျမင္ေသးခ်င္စရာ
ေကာင္းတဲ့ အလုပ္လား၊ ထိပ္ဆံုးမွာလား ေအာက္ဆံုးအဆင့္မွာလား
ဆိုတာကို (မူလအေနအထားမွာ) လူတစ္ေယာက္ဟာ မသိပါဘူး။
၂။ အရည္အခ်င္း (Talent)- လူတစ္ေယာက္ဟာ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းတြင္း
ေရာက္ရွိသြားတဲ့အခါမွာ လူေတာ္ ျဖစ္မွာလား လူညံ့ျဖစ္မွာလား၊
သန္စြမ္းသူ ျဖစ္မွလား အားအင္ခ်ိနဲ႔သူ ျဖစ္မွာလား၊ ဒါမွမဟုတ္
ဘယ္လို အလုပ္မ်ိဳးမွာ ကြ်မ္းက်င္ ပိုင္ႏိုင္မႈ ရွိမလဲ ဆိုတာေတြကို
မသိပါဘူး။
၃။ ေကာင္းျမတ္မႈ အယူအဆ (Conception of the good)-
(စကားခ်ပ္- ဒီေနရာမွာ သံုးတဲ့ the goodကို ေကာင္းျမတ္မႈလို႔
စကားဖလွယ္ပါရေစ။ ေကာင္းျမတ္မႈ ဆိုတာမွာ ကိုယ္က်င့္တရား
အရ ဘယ္လို စံႏႈန္းေတြကို က်င့္သံုးသင့္တယ္၊ ဘယ္လို ဘ၀မ်ိဳးကို
က်င့္၀တ္ သိကၡာ ရွိတဲ့ ဘ၀အျဖစ္ မွတ္ယူေနထိုင္အပ္တယ္ဆိုတာကို
လူပုဂၢိဳလ္တစ္ဦးခ်င္းအလိုက္ ခံယူထားပံုပါပဲ။) ေကာင္းျမတ္မႈနဲ႔
ပတ္သက္လို႔ လူတစ္ေယာက္ရဲ႔ ယူဆပံုဆိုတာ ဘယ္လိုမ်ိဳး
ျပဳမူေနထိုင္သင့္တယ္ ဆိုတာနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ သူရဲ႕ စိတ္ကူးစံေတြ၊
ယံုၾကည္ခ်က္ေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ (လူ႔အဖြဲ႔အစည္းအတြင္း ေရာက္ရွိ
သြားတဲ့အခါမွာ) လူတစ္ေယာက္ဟာ ေကာင္းျမတ္မႈကို ဘယ္လိုမ်ိဳး
လက္ခံယူဆမလဲ ဆိုတာကို (မူလအေနအထားမွာ) မသိထားပါဘူး။
အ၀ိဇၨာပု၀ါကို ဖယ္လိုက္တာနဲ႔ ကိုယ္လက္ခံထားတဲ့ ေကာင္းျမတ္မႈဟာ
ဘယ္လို ျဖစ္မလဲဆိုတာကို လူတစ္ေယာက္ဟာ ၾကိဳသိမထားပါဘူး။
သင့္တင့္မွ်တမႈစံေတြ (Fairness) ရွိဖို႔အတြက္ အ၀ိဇၨာပု၀ါကို
ဘယ္လိုေၾကာင့္ လိုအပ္တာလဲ။ လူေတြဟာ သူတို႔ရဲ႔ အေျခ
အေနေတြ (လူမႈအဆင့္အတန္း၊ အရည္အခ်င္း၊ ေကာင္းျမတ္မႈ
စံေတြ)ကို မသိထားတဲ့ အေျခအေနမ်ိဳးမွာ တရားမွ်တတဲ့ မူေတြကို
ပိုျပီးေတာ့ ေရြးခ်ယ္ႏိုင္စရာ ရွိတယ္ဆိုတဲ့ စိတ္ကူးေၾကာင့္ပါပဲ။
ဥပမာ လူႏွစ္ေယာက္နဲ႔ ကိတ္မုန္႔တစ္လံုး ရွိတယ္လို႔ စဥ္းစား
ၾကည့္စမ္းပါ။ လူတစ္ေယာက္စီတိုင္းဟာ ကိတ္မုန္႔ တစ္ပိုင္းစီ
ရမယ္။ ျပီးေတာ့ လူႏွစ္ေယာက္လံုးဟာ တတ္ႏိုင္သမွ် အမ်ားဆံုး
လိုခ်င္ၾကတယ္။ ဒီအေျခအေနမ်ိဳးမွာ ကိတ္မုန္႔ကို သင့္တင့္မွ်တမႈ
အရွိဆံုး ခြဲေ၀ေပးႏိုင္ေရး နည္းလမ္းကေတာ့ တစ္ေယာက္ကို
ကိတ္မုန္႔ လွီးခိုင္းရင္ တျခားတစ္ေယာက္ကို ကိတ္မုန္႔အပိုင္း
နွစ္ခုထဲက သူ႔စိတ္ၾကိဳက္တစ္ပိုင္းကို (ပထမဆံုး) ေရြးယူခြင့္
ျပဳဖုိ႔ပါပဲ။ ကိတ္မုန္႔ကို ပထမဆံုး ေရြးရသူက အၾကီးဆံုးအပိုင္းကို
ေရြးယူလိမ့္မယ္ဆိုတာကို ကိတ္မုန္႔လွီးရတဲ့ တစ္ေယာက္က
သိထားတယ္။ ဒီေတာ့ ကိတ္မုန္႔ကို တတ္ႏိုင္သမွ် အညီအမွ်
လွီးႏိုင္မွ၊ မွ်မွ်တတ ထက္ျခမ္းခြဲႏိုင္မွ သူ႔အတြက္ အက်ိဳးရွိမယ္
ဆိုတာကို ကိတ္မုန္႔လွီးရသူက သေဘာေပါက္ တယ္။ ကိတ္မုန္႔
လွီးသူဟာ ဘယ္အပိုင္းကို သူရမလဲ ဆိုတာကို မသိတဲ့အတြက္
သင့္တင့္မွ်တမႈ အရွိဆံုး လွီးပါတယ္။ တကယ္လို႔ ဘယ္အပိုင္းကို
သူရမယ္ ဆိုတာကို သိထားရင္ သူ႔အပိုင္းကို ၾကီးေအာင္
လွီးေပမေပါ့။
အ၀ိဇၨာပု၀ါကို ေရာလ္စ္ ဖန္တီးထားရျခင္းဟာလဲ အထက္ပါ
စိတ္ကူးမ်ိဳးေၾကာင့္ပါပဲ။ ကိုယ္ ဘယ္လိုလူမ်ိဳး ျဖစ္မယ္ဆိုတာကို
မသိတဲ့အတြက္ မူလအေနအထားမွာ ရွိတဲ့ လူေတြဟာ လူအမ်ိဳး
မ်ိဳးၾကားမွာ သင့္တင့္မွ်တမႈ ရွိေစမယ့္ တရားမွ်တေရး မူေတြကို ေ
ေရြးခ်ယ္ၾကပါလိမ့္မယ္။ လူတစ္ေယာက္ဟာ အထက္တန္းလႊာ
ဘာသာမဲ့ ၀ါဒီတစ္ဦး ျဖစ္မယ္လို႔ သိထားမယ္ဆိုရင္ တျခားသူ
ေတြနဲ႔ ယွဥ္ရင္ အထက္တန္းလႊာ ဘာသာမဲ့၀ါဒီေတြဟာ အရင္း
အျမစ္ေတြ၊ အခြင့္အေရးေတြ ပိုရေစမယ့္ တရားမွ်တေရး မူေတြကို
ေရြးခ်ယ္ ေကာင္း ေရြးခ်ယ္ပါလိမ့္မယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔ အ၀ိဇၨာပု၀ါဟာ
လူေတြကို သူတို႔ေတြရဲ႔ အေျခအေနနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ေပးမသိေစတာ
ျဖစ္ပါ တယ္။ သိထားမယ္ဆိုရင္ ကိုယ့္အတြက္ ဦးစားေပး
စဥ္းစားတဲ့အခါ တရားမွ်တေရး မူေတြဟာ ဘယ္လုိက္မူေတြ
ရွိေနပါလိမ့္မယ္။ ဒီလိုမ်ိဳး ဘယ္လိုမႈေတြ ရွိေနရင္ မူေတြဟာ
မွ်တမႈ ရွိမွာ မဟုတ္ေတာ့ဘူး။ ဒီေတာ့ မွ်တတဲ့ တရားမွ်
တမႈမူေတြ ေပၚေပါက္ေရးအတြက္ (မူလအေနအထားမွာ ရွိတဲ့)
လူေတြဟာ သူတို႔ေတြရဲ႕ ပုဂၢလိက အေနထား မွန္ေတြကို
သိမထားဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။
ဒါေပမယ့္ မူေလအေနအထားကေန တရားမွ်တေရး မူေတြ
ထြက္ေပၚလာဖို႔ဆိုတာ တခ်ိဳ႕ေသာ လိုအပ္ခ်က္ေတြ ရွိပါတယ္။
သင့္တင့္မွ် တမႈ ရွိေရးကို ထိန္းထားႏိုင္ဖို႔ဆိုတာ လူတိုင္းက
ကိုယ္က်ိဳးစီးပြားကို အေျခခံစဥ္းစားဖို႔ လိုပါတယ္။ ဆိုလိုခ်င္တာ
ကေတာ့ လူတိုင္းဟာ တျခားသူေတြအတြက္ မစဥ္းစားဘဲ
ကိုယ့္အတြက္ပဲ စဥ္းစားရမယ္ ။ ဒါေၾကာင့္မို႔ ေရာလ္စ္က
အေျခအေနတစ္ခ်ိဳ႕ကို ထပ္ျဖည့္ထား တယ္။ အဲဒါကေတာ့
လူတိုင္းဟာ ကိုယ္က်ိဳးစီးပြားကို ၾကည့္ရမယ္ ဆိုတာရယ္၊
လူတိုင္းဟာ က်ိဳးေၾကာင္းက်က် စဥ္းစားဥာဏ္ရွိရမယ္
ဆိုတာရယ္ ပါပဲ။ ဒီေတာ့ မူလအေနအထားမွာ ရွိတဲ့
လူေတြဟာ သူတို႔အတြက္ အေကာင္းဆံုး ျဖစ္ေစမယ့္
အေနအထားကို တြက္ခ်က္ ျပီးေတာ့ ေရြးခ်ယ္ၾကပါလိမ့္မယ္။
ဒီနည္းအားျဖင့္ ေရြးခ်ယ္လုိက္တဲ့ မူေတြဟာ သင့္တင့္မွ်တမႈ ရွိပါလိမ့္မယ္။
ဒီေနရာမွာ အထူးသတိျပဳသင့္တာက မူလအေနအထားမွာ
ေရြးခ်ယ္လိုက္တဲ့ မူေတြဟာ တစ္ကိုယ္ေကာင္းဆန္မႈ (selfishness)နဲ႔
ပုဂၢလိကဆန္မႈ (individualism)ကို အေျခခံျပီးေတာ့ ေရြးခ်ယ္
လိုက္တာေတြ မဟုတ္ပါဘူး။ အ၀ိဇၨာပု၀ါရဲ႕ ဖံုးလႊမ္းမႈေအာက္ကေန
ေရြးခ်ယ္ထားတာေတြပါ။ ကိုယ္က်ိဳးစီးပြားအေျခခံတဲ့ ဆင္ျခင္
တံုတရားကို သံုးျပီးေတာ့ တရားမွ်တေရးမူေတြကို စဥ္းစားခိုင္း
မယ္ဆိုရင္ လူတိုင္းဟာ ကိုယ့္အတြက္ အက်ိဳးအရွိဆံုး ျဖစ္မယ့္
မူေတြကို တစ္ကိုယ္ေကာင္းဆန္ဆန္ ေရြးခ်ယ္ၾကပါလိမ့္မယ္။
(အ၀ိဇၨာပု၀ါေၾကာင့္ သာ မဟုတ္ရင္) အမ်ိဳးသမီးေတြဟာ
အမ်ိဳးသမီးေတြကို အထူးဦးစားေပးတဲ့ မူေတြကိုပဲ ေရြးပါ
လိမ့္မယ္။ အရပ္ရွည္သူေတြကလဲ အရပ္ ရွည္သူေတြကို
အထူးဦးစားေပးတဲ့ မူေတြကိုပဲ ေရြးပါလိမ့္မယ္။ ဒါေပမယ့္
အ၀ိဇၨာပု၀ါ အုပ္ျပီးမွ ကိုယ္က်ိဳး စီးပြား အေျခခံတဲ့ ဆင္ျခင္တံု
တရားကိုပဲ သံုးခိုင္းမယ္ဆိုရင္ ကြ်န္ေတာ္တို႔ေတြဟာ
တစ္ကိုယ္ေကာင္းဆန္ဆန္ စဥ္းစားေတာ့မွာ မဟုတ္ပါဘူး။
လူတစ္ေယာက္ခ်င္းစီ တိုင္းရဲ႕ ျဖစ္ႏိုင္ဖြယ္ရာ အေနအထားကို
စဥ္းစားလာပါ လိမ့္မယ္။ ဒီလိုမ်ိဳး စဥ္းစားတာဟာ ကိုယ္ခ်င္းစာ
တရားရွိဖို႔၊ ၾကင္နာတတ္ဖို႔၊ သင့္ တင့္မွ်တမႈရွိဖို႔ကို အားေပးပါတယ္။
ဆိုေတာ့ကား သင့္တင့္မွ်တတဲ့ ရလဒ္ေပၚေပါက္ဖို႔ တခ်ိဳ႕သတင္း
အခ်က္ အလက္ေတြကို ေပးမသိဖို႔ လိုပါတယ္။ ဒါေပမယ္လို႔ အ၀ိဇၨာ
ပု၀ါဟာ (လူတစ္ေယာက္ရဲ႕) အဆင့္အတန္း၊ အရည္အေသြးနဲ႔
ေကာင္းျမတ္မႈ ခံယူခ်က္ေတြကို ဘာေၾကာင့္ ဖံုးကြယ္ထားသင့္
တာလဲ။ အေၾကာင္းကေတာ့ ရွင္းပါတယ္။ ဒီလို ဖံုးကြယ္ထားရတာက
လြတ္လပ္မႈနဲ႔ တန္းတူညီမွ်မႈ (freedom and equality)လိုမ်ိဳး အဓိက
လစ္ဘရယ္ တန္ဖိုးေတြကို ထင္ေပၚေစခ်င္လို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ လူတစ္
ေယာက္ဟာ လြတ္လပ္ျပီး တန္းတူညီမွ်မႈ ရွိတယ္ဆိုတာကို ပံုေဖာ္
ခ်င္လို႔ ျဖစ္ပါတယ္။
(လူတစ္ေယာက္ရဲ႕) အရည္အေသြးနဲ႔ အဆင့္အတန္းေတြကို ဖံုးကြယ္
ထားျခင္းအားျဖင့္ အ၀ိဇၨာပု၀ါဟာ တန္းတူညီမွ်ေရးကို ကာကြယ္ ေပး
ထားပါတယ္။ ေရာလ္စ္ အလိုအရေတာ့ အရည္အေသြးနဲ႔ အဆင့္
အတန္းေတြဆိုတာ တန္းတူမညီမွ်မႈ (Inequality)ျဖစ္ရျခင္းရဲ႕
အဓိက ပံုစံေတြ ျဖစ္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ အရည္အေသြးဆိုတာ
လူ႔အဖြဲ႔အစည္းက တန္ဖိုးထားတဲ့ တစ္စံုတစ္ရာကို ရည္ညႊန္းပါတယ္။
ဥာဏ္ပညာ ထက္ျမက္တာမ်ိဳး၊ အင္အားသန္စြမ္းတာ သို႔မဟုတ္
ဆိုတတ္ ကတတ္တာ ဒါမွမဟုတ္ စေတာ့ေစ်းကြက္ကို ကစား
တတ္တဲ့ အရည္အခ်င္းမ်ိဳးပါ။ တခ်ိဳ႕လူေတြမွာ ရင္းျမစ္ေတြ
သို႔မဟုတ္ အခြင့္အလမ္းေတြ ပိုမ်ားေနရတဲ့ အေၾကာင္းရင္း
တစ္ရပ္ကေတာ့ လူ႔အဖြဲ႔အ စည္းမွာ တန္ဖိုးထားခံရတဲ့ တခ်ိဳ႕ေသာ
အရာေတြကို လုပ္ေဆာင္ရာမွာ သူတို႔ေတြက ပိုကြ်မ္းက်င္ၾကတဲ့
အတြက္ ျဖစ္ပါတယ္။
အဆင့္အတန္းကေတာ့ တန္းတူမညီမွ်မႈ ျဖစ္ရျခင္းရဲ႕ ေနာက္ထပ္
အဓိက အခ်က္တစ္ခ်က္ပါပဲ။ လူတန္းစားစနစ္မွာ လူတစ္ေယာက္
ေရာက္ရွိတဲ့ လူတန္းစား အေနအထားဟာ ပညာေရး၊ အလုပ္အကိုင္၊
ေနစရာစတဲ့ အခြင့္အလမ္းေတြအေပၚမွာ သက္ေရာက္ႏိုင္စြမ္း
ရွိပါတယ္။ လိင္ သို႔မဟုတ္ လူမ်ိဳးေရး အေျခခံထားတဲ့ စနစ္မွာ
လူတစ္ေယာက္ ျဖစ္ရွိေနတဲ့ လိင္ သို႔မဟုတ္ လူမ်ိဳးအဆင့္
အတန္းက အလုပ္အကိုင္ ေစ်းကြက္မွာ သူရဲ႕ ေအာင္ျမင္မႈ၊
တျခားသူက ဆက္ဆံေျပာဆိုပံုနဲ႔ ဘယ္လို ျပဳမူေနထိုင္သင့္ပံု
ဆိုတဲ့ အခ်က္ေတြအေပၚ သက္ေရာက္မႈ ရွိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔
တရားမွ်တေရး စနစ္ ေဖာ္ေဆာင္ရာမွာ (လူတစ္ေယာက္ရဲ႕)
အရည္အခ်င္းနဲ႔ အဆင့္အတန္း ေတြကို ေရာလ္စ္က ေပးမ
သိေစခ်င္တာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒါေပမယ့္ ေကာင္းျမတ္မႈကို ဘယ္လို ယူဆလက္ခံထားသလဲ
ဆိုတာကို မူလအေနအထားမွာ ဘာေၾကာင့္ ေပးမသိခိုင္းတာလဲ။
အဓိက ရည္ရြယ္ခ်က္ကေတာ့ လြတ္လပ္မႈကို ကာကြယ္ဖို႔အတြက္
ျဖစ္ပါတယ္။ လူေတြဟာ သူတို႔ ဘယ္လို အခ်က္ေတြကို ေကာင္းျမတ္
မႈအျဖစ္ လက္ခံထားတယ္ဆိုတာကို သိတဲ့ အေနအထားတစ္ရပ္ကို
စိတ္ကူးၾကည့္ပါ။ ရွစ္ဆယ္ရာခိုင္ႏႈန္းက အစြန္းေရာက္ ခရစ္ ရွန္ေတြ ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ႏွစ္ဆယ္ရာခိုင္ႏႈန္းကေတာ့ ဘာသာမဲ့၀ါဒီ
သို႔မဟုတ္ တျခားဘာသာ၀င္ေတြ ျဖစ္ေၾကာင္း စိတ္ကူးၾကည့္
စမ္းပါ။ တရားမွ်တေရး မူေတြကို ဒီလူေတြ ဆံုးျဖတ္ရတဲ့အခါ
ခရစ္ရွန္ လူမ်ားစုက သူတို႔ ခရစ္ရွန္ဘာသာကို မျဖစ္မေန
လိုက္နာကိုးကြယ္ရမယ့္ တရား၀င္ ႏိုင္ငံေတာ္ဘာသာအျဖစ္
ျပဌာန္းႏိုင္ပါတယ္။ ႏိုင္ငံေတာ္ဟာ ခရစ္ရွန္ဘာသာ သင္ၾကား
မႈကိုပဲ အေထာက္အပံ့ ျပဳသင့္တယ္၊ ခရစ္ရွန္ဘာ သာ၀င္
မဟုတ္သူမွန္သမွ်ကို အျပစ္ေပးသင့္တယ္လို႔ လူမ်ားစု
ခရစ္ရွန္ေတြက ဆိုလာႏိုင္ပါတယ္။ ဒီလိုမ်ိဳး လူ႔အဖြဲ႔အစည္းမွာ
ဘာသာ ေရး လြတ္လပ္ခြင့္ဆိုတာ မရွိပါဘူး။ လူေတြဟာ
ေကာင္းျမတ္မႈနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ယူဆလက္ခံထားပံုေတြကို
ကိုယ့္စိတ္ၾကိဳက္ ေရြးခ်ယ္ တာမ်ိဳး၊ ေျပာင္းလဲလက္ခံ
တာမ်ိဳး မလုပ္ႏိုင္ေတာ့ပါဘူး။ ဒီလိုမ်ိဳး လူ႔အဖြဲ႔အစည္းမွာ
ခရစ္ရွန္ဘာသာ၀င္ ဆိုသူေတြပင္လွ်င္ သူတို႔ရဲ႕ ယံုၾကည္
သက္၀င္မႈကို စြန္႔ပယ္ခ်င္တဲ့အခါ စြန္႔ပယ္ႏိုင္ခြင့္ မရွိတဲ့
အတြက္ လြတ္လပ္မႈ မရွိၾကပါဘူး။
လြတ္လပ္မႈမွာ အဓိကက်တဲ့ အခ်က္က ေကာင္းျမတ္မႈနဲ႔
ပတ္သက္လို႔ လူတစ္ေယာက္ရဲ႕ ယူဆလက္ခံထားပံုကို
(သူ႔စိတ္ၾကိဳက္) ေရြးခ်ယ္တာ၊ ေျပာင္းလဲတာ လုပ္ႏိုင္ဖို႔
ျဖစ္ေၾကာင္း ေရာလ္စ္က ဆိုပါတယ္။ (မူလအေနအထားမွာ
ရွိတဲ့) လူေတြဟာ (တစ္စံုတစ္ရာကို ေကာင္းျမတ္မႈအျဖစ္
ဖက္တြယ္ထားတဲ့ အေနအထားကေန) လြတ္လြတ္ကင္းကင္း
စဥ္းစားေရြးခ်ယ္ခြင့္ မျပဳရင္ တရားမွ်တေရးမူေတြဟာ
လြတ္လပ္မႈကို ကာကြယ္ေပးႏိုင္မွာ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္မို႔
(လူတစ္ေယာက္ရဲ႕) ေကာင္းျမတ္မႈ ယူဆလက္ခံပံုကို
အ၀ိဇၨာပု၀ါနဲ႔ ဖံုးကြယ္ေပးထားရျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ မူလ
အေနအထားကို ဖန္တီးထားတာကေတာ့ လြတ္လပ္မႈ၊
တန္းတူညီမွ်မႈဆိုတဲ့ ကနဦး မူေတြ ကေန တရားမွ်တေရး
မူေတြဆီကို တစ္ဆင့္ျခင္း ေရြ႕သြားႏိုင္ဖို႔အတြက္ ျဖစ္ပါတယ္။
(John Rawls ေရးသားတဲ့ A Theory of Justice စာအုပ္မူရင္းကို
မဖတ္ရေသးခင္ စာအုပ္ပါ အေၾကာင္းအရာတခ်ိဳ႕ကို မိတ္ဆက္လို႔
သေဘာထားျပီး အက်ဥ္းမွ် တင္ျပပါရေစ။ ေအာက္ပါ ေဆာင္းပါးကို
Dr. Phil Parvinနဲ႔ Dr. Clare Chambersတို႔ ေရးသားတဲ့ Political
Philosophy, A complete introduction စာအုပ္မွ ေကာက္ႏုတ္
ဘာသာျပန္ပါတယ္။ လူမ်ားစု သုခရေရး ပဓာန၀ါဒ Utilitarianismနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ေရာလ္စ္ရဲ႔ ေ၀ဖန္ခ်က္ေတြကိုေတာ့ ခ်န္လပ္ထားခဲ့ပါတယ္။
မူရင္းအျပည့္အစံုကုိ ရွာဖတ္ႏိုင္ပါ တယ္။)
၁။ အ၀ိဇၨာ ပု၀ါ (Veil of Ignorance)
တရားမွ်တမႈ (Justice)က ဘာလဲဆိုတဲ့ အခ်က္ကို ကြ်န္ေတာ္တို႔ေတြ
ဘယ္လို ေဖာ္ထုတ္ၾကမလဲ။ ေရာလ္စ္ကေတာ့ မူလအေျခအေန
(Original position)လို႔ ေခၚတဲ့ အႏုမာန မွန္းဆခ်က္ အေျခအေန
တစ္ခု (Hypothetical situation) ကို စိတ္ကူးၾကည့္ခိုင္းပါတယ္။
ကြ်န္ေတာ္တို႔ စဥ္းစားလို႔ ရတာကေတာ့ မူလအေျခ အေနဆိုတာ
လူ႔အဖြဲ႔အစည္းရယ္လို႔ မရွိေသးခင္ အေနအထားတစ္ရပ္ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒီမူလအေနအထားမွာ ရွိတဲ့ လူေတြဟာ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းမွာ ရွိအပ္တဲ့
တရားမွ်တမႈရဲ႕ မူေတြဟာ ဘာေတြ ျဖစ္သင့္တယ္ဆိုတာကို ဆံုးျဖတ္ဖို႔
အတြက္ အတူတကြ စုရံုးၾကရပါတယ္။ တစ္နည္းဆိုရရင္ သူတို႔ေတြဟာ
ကမၻာဦးအေျခအေန (State of Nature) မွာ လူမႈစည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္း
ေတြဟာ ဘယ္အခ်က္ေတြ ျဖစ္သင့္ေၾကာင္း ဆံုးျဖတ္ရမယ့္ ပဋိညာဥ္
ခ်ဳပ္ဆိုသူေတြ (Contractors)ရဲ႕ အေနအထားနဲ႔ ဆင္တူပါတယ္။
သူတို႔ေတြဟာ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းအတြင္းမွာ ေနထိုင္ ၾကရမယ္ဆိုတာ
ကိုေတာ့ သိထားၾကပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းကို ဘယ္လို
ဖြဲ႔စည္းထူေထာင္သင့္သလဲဆိုတာကို စဥ္းစားဖို႔ မလိုေတာ့ပါဘူး။
သူတို႔ စဥ္းစားေနတာက ဘယ္လို တရားမွ်တေရး မူေတြကို ဖက္
တြယ္သင့္သလဲ ဆိုတာပါပဲ။
တရားမွ်တေရး မူေတြ “သင့္တင့္မွ်တမႈရွိေရး (fair)”အတြက္ မူလ
အေနအထားမွာ ရွိတဲ့ လူေတြကို သူတို႔နဲ႔ ပတ္သက္ရာ ပတ္သက္ေၾကာင္း၊
တျခားသူေတြနဲ႔ ပတ္သက္ရာ ပတ္သက္ေၾကာင္း အခ်က္အလက္တခ်ိဳ႕
ေပးမသိရဘူးလို႔ ေရာလ္စ္က သတ္မွတ္ထားပါတယ္။ အခ်က္အလက္
တခ်ိဳ႕ကို ဒီလိုမ်ိဳး ေပးမသိတာ ( Deprivation of knowledge)ကို
(ေရာလ္စ္က) အ၀ိဇၨာပု၀ါ ဖံုးတယ္ (Veil of Ignorance) လို႔ ေခၚ
ပါတယ္။ အ၀ိဇၨာပု၀ါ ဖံုးျခင္းအားျဖင့္ ေရာလ္စ္ ေပးမသိေစခ်င္တဲ့
အခ်က္သံုးခ်က္ ရွိပါတယ္။
၁။ လူမႈအဆင့္အတန္း (Social Status)- လူ႔အဖြဲ႔အစည္းတြင္းမွာ
ေနထိုင္ရတဲ့အခါ လူတစ္ေယာက္ဟာ ခ်မ္းသာမွာလား ဆင္းရဲမွာလား၊
သူေကာင္းမ်ိဳးလား အလုပ္သမား လူတန္းစားကလား၊ ေခါင္းေဆာင္
ျဖစ္မွာလား အေစခံ ျဖစ္မွာလားဆိုတာကို မူလအေနအထားမွာ
မသိပါဘူး။ အလုပ္တစ္ခု ရရင္လဲ ဒီအလုပ္ဟာ (လူအမ်ား)
အားက်စရာေကာင္းတဲ့ အလုပ္လား၊ အထင္အျမင္ေသးခ်င္စရာ
ေကာင္းတဲ့ အလုပ္လား၊ ထိပ္ဆံုးမွာလား ေအာက္ဆံုးအဆင့္မွာလား
ဆိုတာကို (မူလအေနအထားမွာ) လူတစ္ေယာက္ဟာ မသိပါဘူး။
၂။ အရည္အခ်င္း (Talent)- လူတစ္ေယာက္ဟာ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းတြင္း
ေရာက္ရွိသြားတဲ့အခါမွာ လူေတာ္ ျဖစ္မွာလား လူညံ့ျဖစ္မွာလား၊
သန္စြမ္းသူ ျဖစ္မွလား အားအင္ခ်ိနဲ႔သူ ျဖစ္မွာလား၊ ဒါမွမဟုတ္
ဘယ္လို အလုပ္မ်ိဳးမွာ ကြ်မ္းက်င္ ပိုင္ႏိုင္မႈ ရွိမလဲ ဆိုတာေတြကို
မသိပါဘူး။
၃။ ေကာင္းျမတ္မႈ အယူအဆ (Conception of the good)-
(စကားခ်ပ္- ဒီေနရာမွာ သံုးတဲ့ the goodကို ေကာင္းျမတ္မႈလို႔
စကားဖလွယ္ပါရေစ။ ေကာင္းျမတ္မႈ ဆိုတာမွာ ကိုယ္က်င့္တရား
အရ ဘယ္လို စံႏႈန္းေတြကို က်င့္သံုးသင့္တယ္၊ ဘယ္လို ဘ၀မ်ိဳးကို
က်င့္၀တ္ သိကၡာ ရွိတဲ့ ဘ၀အျဖစ္ မွတ္ယူေနထိုင္အပ္တယ္ဆိုတာကို
လူပုဂၢိဳလ္တစ္ဦးခ်င္းအလိုက္ ခံယူထားပံုပါပဲ။) ေကာင္းျမတ္မႈနဲ႔
ပတ္သက္လို႔ လူတစ္ေယာက္ရဲ႔ ယူဆပံုဆိုတာ ဘယ္လိုမ်ိဳး
ျပဳမူေနထိုင္သင့္တယ္ ဆိုတာနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ သူရဲ႕ စိတ္ကူးစံေတြ၊
ယံုၾကည္ခ်က္ေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ (လူ႔အဖြဲ႔အစည္းအတြင္း ေရာက္ရွိ
သြားတဲ့အခါမွာ) လူတစ္ေယာက္ဟာ ေကာင္းျမတ္မႈကို ဘယ္လိုမ်ိဳး
လက္ခံယူဆမလဲ ဆိုတာကို (မူလအေနအထားမွာ) မသိထားပါဘူး။
အ၀ိဇၨာပု၀ါကို ဖယ္လိုက္တာနဲ႔ ကိုယ္လက္ခံထားတဲ့ ေကာင္းျမတ္မႈဟာ
ဘယ္လို ျဖစ္မလဲဆိုတာကို လူတစ္ေယာက္ဟာ ၾကိဳသိမထားပါဘူး။
သင့္တင့္မွ်တမႈစံေတြ (Fairness) ရွိဖို႔အတြက္ အ၀ိဇၨာပု၀ါကို
ဘယ္လိုေၾကာင့္ လိုအပ္တာလဲ။ လူေတြဟာ သူတို႔ရဲ႔ အေျခ
အေနေတြ (လူမႈအဆင့္အတန္း၊ အရည္အခ်င္း၊ ေကာင္းျမတ္မႈ
စံေတြ)ကို မသိထားတဲ့ အေျခအေနမ်ိဳးမွာ တရားမွ်တတဲ့ မူေတြကို
ပိုျပီးေတာ့ ေရြးခ်ယ္ႏိုင္စရာ ရွိတယ္ဆိုတဲ့ စိတ္ကူးေၾကာင့္ပါပဲ။
ဥပမာ လူႏွစ္ေယာက္နဲ႔ ကိတ္မုန္႔တစ္လံုး ရွိတယ္လို႔ စဥ္းစား
ၾကည့္စမ္းပါ။ လူတစ္ေယာက္စီတိုင္းဟာ ကိတ္မုန္႔ တစ္ပိုင္းစီ
ရမယ္။ ျပီးေတာ့ လူႏွစ္ေယာက္လံုးဟာ တတ္ႏိုင္သမွ် အမ်ားဆံုး
လိုခ်င္ၾကတယ္။ ဒီအေျခအေနမ်ိဳးမွာ ကိတ္မုန္႔ကို သင့္တင့္မွ်တမႈ
အရွိဆံုး ခြဲေ၀ေပးႏိုင္ေရး နည္းလမ္းကေတာ့ တစ္ေယာက္ကို
ကိတ္မုန္႔ လွီးခိုင္းရင္ တျခားတစ္ေယာက္ကို ကိတ္မုန္႔အပိုင္း
နွစ္ခုထဲက သူ႔စိတ္ၾကိဳက္တစ္ပိုင္းကို (ပထမဆံုး) ေရြးယူခြင့္
ျပဳဖုိ႔ပါပဲ။ ကိတ္မုန္႔ကို ပထမဆံုး ေရြးရသူက အၾကီးဆံုးအပိုင္းကို
ေရြးယူလိမ့္မယ္ဆိုတာကို ကိတ္မုန္႔လွီးရတဲ့ တစ္ေယာက္က
သိထားတယ္။ ဒီေတာ့ ကိတ္မုန္႔ကို တတ္ႏိုင္သမွ် အညီအမွ်
လွီးႏိုင္မွ၊ မွ်မွ်တတ ထက္ျခမ္းခြဲႏိုင္မွ သူ႔အတြက္ အက်ိဳးရွိမယ္
ဆိုတာကို ကိတ္မုန္႔လွီးရသူက သေဘာေပါက္ တယ္။ ကိတ္မုန္႔
လွီးသူဟာ ဘယ္အပိုင္းကို သူရမလဲ ဆိုတာကို မသိတဲ့အတြက္
သင့္တင့္မွ်တမႈ အရွိဆံုး လွီးပါတယ္။ တကယ္လို႔ ဘယ္အပိုင္းကို
သူရမယ္ ဆိုတာကို သိထားရင္ သူ႔အပိုင္းကို ၾကီးေအာင္
လွီးေပမေပါ့။
အ၀ိဇၨာပု၀ါကို ေရာလ္စ္ ဖန္တီးထားရျခင္းဟာလဲ အထက္ပါ
စိတ္ကူးမ်ိဳးေၾကာင့္ပါပဲ။ ကိုယ္ ဘယ္လိုလူမ်ိဳး ျဖစ္မယ္ဆိုတာကို
မသိတဲ့အတြက္ မူလအေနအထားမွာ ရွိတဲ့ လူေတြဟာ လူအမ်ိဳး
မ်ိဳးၾကားမွာ သင့္တင့္မွ်တမႈ ရွိေစမယ့္ တရားမွ်တေရး မူေတြကို ေ
ေရြးခ်ယ္ၾကပါလိမ့္မယ္။ လူတစ္ေယာက္ဟာ အထက္တန္းလႊာ
ဘာသာမဲ့ ၀ါဒီတစ္ဦး ျဖစ္မယ္လို႔ သိထားမယ္ဆိုရင္ တျခားသူ
ေတြနဲ႔ ယွဥ္ရင္ အထက္တန္းလႊာ ဘာသာမဲ့၀ါဒီေတြဟာ အရင္း
အျမစ္ေတြ၊ အခြင့္အေရးေတြ ပိုရေစမယ့္ တရားမွ်တေရး မူေတြကို
ေရြးခ်ယ္ ေကာင္း ေရြးခ်ယ္ပါလိမ့္မယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔ အ၀ိဇၨာပု၀ါဟာ
လူေတြကို သူတို႔ေတြရဲ႔ အေျခအေနနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ေပးမသိေစတာ
ျဖစ္ပါ တယ္။ သိထားမယ္ဆိုရင္ ကိုယ့္အတြက္ ဦးစားေပး
စဥ္းစားတဲ့အခါ တရားမွ်တေရး မူေတြဟာ ဘယ္လုိက္မူေတြ
ရွိေနပါလိမ့္မယ္။ ဒီလိုမ်ိဳး ဘယ္လိုမႈေတြ ရွိေနရင္ မူေတြဟာ
မွ်တမႈ ရွိမွာ မဟုတ္ေတာ့ဘူး။ ဒီေတာ့ မွ်တတဲ့ တရားမွ်
တမႈမူေတြ ေပၚေပါက္ေရးအတြက္ (မူလအေနအထားမွာ ရွိတဲ့)
လူေတြဟာ သူတို႔ေတြရဲ႕ ပုဂၢလိက အေနထား မွန္ေတြကို
သိမထားဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။
ဒါေပမယ့္ မူေလအေနအထားကေန တရားမွ်တေရး မူေတြ
ထြက္ေပၚလာဖို႔ဆိုတာ တခ်ိဳ႕ေသာ လိုအပ္ခ်က္ေတြ ရွိပါတယ္။
သင့္တင့္မွ် တမႈ ရွိေရးကို ထိန္းထားႏိုင္ဖို႔ဆိုတာ လူတိုင္းက
ကိုယ္က်ိဳးစီးပြားကို အေျခခံစဥ္းစားဖို႔ လိုပါတယ္။ ဆိုလိုခ်င္တာ
ကေတာ့ လူတိုင္းဟာ တျခားသူေတြအတြက္ မစဥ္းစားဘဲ
ကိုယ့္အတြက္ပဲ စဥ္းစားရမယ္ ။ ဒါေၾကာင့္မို႔ ေရာလ္စ္က
အေျခအေနတစ္ခ်ိဳ႕ကို ထပ္ျဖည့္ထား တယ္။ အဲဒါကေတာ့
လူတိုင္းဟာ ကိုယ္က်ိဳးစီးပြားကို ၾကည့္ရမယ္ ဆိုတာရယ္၊
လူတိုင္းဟာ က်ိဳးေၾကာင္းက်က် စဥ္းစားဥာဏ္ရွိရမယ္
ဆိုတာရယ္ ပါပဲ။ ဒီေတာ့ မူလအေနအထားမွာ ရွိတဲ့
လူေတြဟာ သူတို႔အတြက္ အေကာင္းဆံုး ျဖစ္ေစမယ့္
အေနအထားကို တြက္ခ်က္ ျပီးေတာ့ ေရြးခ်ယ္ၾကပါလိမ့္မယ္။
ဒီနည္းအားျဖင့္ ေရြးခ်ယ္လုိက္တဲ့ မူေတြဟာ သင့္တင့္မွ်တမႈ ရွိပါလိမ့္မယ္။
ဒီေနရာမွာ အထူးသတိျပဳသင့္တာက မူလအေနအထားမွာ
ေရြးခ်ယ္လိုက္တဲ့ မူေတြဟာ တစ္ကိုယ္ေကာင္းဆန္မႈ (selfishness)နဲ႔
ပုဂၢလိကဆန္မႈ (individualism)ကို အေျခခံျပီးေတာ့ ေရြးခ်ယ္
လိုက္တာေတြ မဟုတ္ပါဘူး။ အ၀ိဇၨာပု၀ါရဲ႕ ဖံုးလႊမ္းမႈေအာက္ကေန
ေရြးခ်ယ္ထားတာေတြပါ။ ကိုယ္က်ိဳးစီးပြားအေျခခံတဲ့ ဆင္ျခင္
တံုတရားကို သံုးျပီးေတာ့ တရားမွ်တေရးမူေတြကို စဥ္းစားခိုင္း
မယ္ဆိုရင္ လူတိုင္းဟာ ကိုယ့္အတြက္ အက်ိဳးအရွိဆံုး ျဖစ္မယ့္
မူေတြကို တစ္ကိုယ္ေကာင္းဆန္ဆန္ ေရြးခ်ယ္ၾကပါလိမ့္မယ္။
(အ၀ိဇၨာပု၀ါေၾကာင့္ သာ မဟုတ္ရင္) အမ်ိဳးသမီးေတြဟာ
အမ်ိဳးသမီးေတြကို အထူးဦးစားေပးတဲ့ မူေတြကိုပဲ ေရြးပါ
လိမ့္မယ္။ အရပ္ရွည္သူေတြကလဲ အရပ္ ရွည္သူေတြကို
အထူးဦးစားေပးတဲ့ မူေတြကိုပဲ ေရြးပါလိမ့္မယ္။ ဒါေပမယ့္
အ၀ိဇၨာပု၀ါ အုပ္ျပီးမွ ကိုယ္က်ိဳး စီးပြား အေျခခံတဲ့ ဆင္ျခင္တံု
တရားကိုပဲ သံုးခိုင္းမယ္ဆိုရင္ ကြ်န္ေတာ္တို႔ေတြဟာ
တစ္ကိုယ္ေကာင္းဆန္ဆန္ စဥ္းစားေတာ့မွာ မဟုတ္ပါဘူး။
လူတစ္ေယာက္ခ်င္းစီ တိုင္းရဲ႕ ျဖစ္ႏိုင္ဖြယ္ရာ အေနအထားကို
စဥ္းစားလာပါ လိမ့္မယ္။ ဒီလိုမ်ိဳး စဥ္းစားတာဟာ ကိုယ္ခ်င္းစာ
တရားရွိဖို႔၊ ၾကင္နာတတ္ဖို႔၊ သင့္ တင့္မွ်တမႈရွိဖို႔ကို အားေပးပါတယ္။
ဆိုေတာ့ကား သင့္တင့္မွ်တတဲ့ ရလဒ္ေပၚေပါက္ဖို႔ တခ်ိဳ႕သတင္း
အခ်က္ အလက္ေတြကို ေပးမသိဖို႔ လိုပါတယ္။ ဒါေပမယ္လို႔ အ၀ိဇၨာ
ပု၀ါဟာ (လူတစ္ေယာက္ရဲ႕) အဆင့္အတန္း၊ အရည္အေသြးနဲ႔
ေကာင္းျမတ္မႈ ခံယူခ်က္ေတြကို ဘာေၾကာင့္ ဖံုးကြယ္ထားသင့္
တာလဲ။ အေၾကာင္းကေတာ့ ရွင္းပါတယ္။ ဒီလို ဖံုးကြယ္ထားရတာက
လြတ္လပ္မႈနဲ႔ တန္းတူညီမွ်မႈ (freedom and equality)လိုမ်ိဳး အဓိက
လစ္ဘရယ္ တန္ဖိုးေတြကို ထင္ေပၚေစခ်င္လို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ လူတစ္
ေယာက္ဟာ လြတ္လပ္ျပီး တန္းတူညီမွ်မႈ ရွိတယ္ဆိုတာကို ပံုေဖာ္
ခ်င္လို႔ ျဖစ္ပါတယ္။
(လူတစ္ေယာက္ရဲ႕) အရည္အေသြးနဲ႔ အဆင့္အတန္းေတြကို ဖံုးကြယ္
ထားျခင္းအားျဖင့္ အ၀ိဇၨာပု၀ါဟာ တန္းတူညီမွ်ေရးကို ကာကြယ္ ေပး
ထားပါတယ္။ ေရာလ္စ္ အလိုအရေတာ့ အရည္အေသြးနဲ႔ အဆင့္
အတန္းေတြဆိုတာ တန္းတူမညီမွ်မႈ (Inequality)ျဖစ္ရျခင္းရဲ႕
အဓိက ပံုစံေတြ ျဖစ္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ အရည္အေသြးဆိုတာ
လူ႔အဖြဲ႔အစည္းက တန္ဖိုးထားတဲ့ တစ္စံုတစ္ရာကို ရည္ညႊန္းပါတယ္။
ဥာဏ္ပညာ ထက္ျမက္တာမ်ိဳး၊ အင္အားသန္စြမ္းတာ သို႔မဟုတ္
ဆိုတတ္ ကတတ္တာ ဒါမွမဟုတ္ စေတာ့ေစ်းကြက္ကို ကစား
တတ္တဲ့ အရည္အခ်င္းမ်ိဳးပါ။ တခ်ိဳ႕လူေတြမွာ ရင္းျမစ္ေတြ
သို႔မဟုတ္ အခြင့္အလမ္းေတြ ပိုမ်ားေနရတဲ့ အေၾကာင္းရင္း
တစ္ရပ္ကေတာ့ လူ႔အဖြဲ႔အ စည္းမွာ တန္ဖိုးထားခံရတဲ့ တခ်ိဳ႕ေသာ
အရာေတြကို လုပ္ေဆာင္ရာမွာ သူတို႔ေတြက ပိုကြ်မ္းက်င္ၾကတဲ့
အတြက္ ျဖစ္ပါတယ္။
အဆင့္အတန္းကေတာ့ တန္းတူမညီမွ်မႈ ျဖစ္ရျခင္းရဲ႕ ေနာက္ထပ္
အဓိက အခ်က္တစ္ခ်က္ပါပဲ။ လူတန္းစားစနစ္မွာ လူတစ္ေယာက္
ေရာက္ရွိတဲ့ လူတန္းစား အေနအထားဟာ ပညာေရး၊ အလုပ္အကိုင္၊
ေနစရာစတဲ့ အခြင့္အလမ္းေတြအေပၚမွာ သက္ေရာက္ႏိုင္စြမ္း
ရွိပါတယ္။ လိင္ သို႔မဟုတ္ လူမ်ိဳးေရး အေျခခံထားတဲ့ စနစ္မွာ
လူတစ္ေယာက္ ျဖစ္ရွိေနတဲ့ လိင္ သို႔မဟုတ္ လူမ်ိဳးအဆင့္
အတန္းက အလုပ္အကိုင္ ေစ်းကြက္မွာ သူရဲ႕ ေအာင္ျမင္မႈ၊
တျခားသူက ဆက္ဆံေျပာဆိုပံုနဲ႔ ဘယ္လို ျပဳမူေနထိုင္သင့္ပံု
ဆိုတဲ့ အခ်က္ေတြအေပၚ သက္ေရာက္မႈ ရွိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔
တရားမွ်တေရး စနစ္ ေဖာ္ေဆာင္ရာမွာ (လူတစ္ေယာက္ရဲ႕)
အရည္အခ်င္းနဲ႔ အဆင့္အတန္း ေတြကို ေရာလ္စ္က ေပးမ
သိေစခ်င္တာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒါေပမယ့္ ေကာင္းျမတ္မႈကို ဘယ္လို ယူဆလက္ခံထားသလဲ
ဆိုတာကို မူလအေနအထားမွာ ဘာေၾကာင့္ ေပးမသိခိုင္းတာလဲ။
အဓိက ရည္ရြယ္ခ်က္ကေတာ့ လြတ္လပ္မႈကို ကာကြယ္ဖို႔အတြက္
ျဖစ္ပါတယ္။ လူေတြဟာ သူတို႔ ဘယ္လို အခ်က္ေတြကို ေကာင္းျမတ္
မႈအျဖစ္ လက္ခံထားတယ္ဆိုတာကို သိတဲ့ အေနအထားတစ္ရပ္ကို
စိတ္ကူးၾကည့္ပါ။ ရွစ္ဆယ္ရာခိုင္ႏႈန္းက အစြန္းေရာက္ ခရစ္ ရွန္ေတြ ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ႏွစ္ဆယ္ရာခိုင္ႏႈန္းကေတာ့ ဘာသာမဲ့၀ါဒီ
သို႔မဟုတ္ တျခားဘာသာ၀င္ေတြ ျဖစ္ေၾကာင္း စိတ္ကူးၾကည့္
စမ္းပါ။ တရားမွ်တေရး မူေတြကို ဒီလူေတြ ဆံုးျဖတ္ရတဲ့အခါ
ခရစ္ရွန္ လူမ်ားစုက သူတို႔ ခရစ္ရွန္ဘာသာကို မျဖစ္မေန
လိုက္နာကိုးကြယ္ရမယ့္ တရား၀င္ ႏိုင္ငံေတာ္ဘာသာအျဖစ္
ျပဌာန္းႏိုင္ပါတယ္။ ႏိုင္ငံေတာ္ဟာ ခရစ္ရွန္ဘာသာ သင္ၾကား
မႈကိုပဲ အေထာက္အပံ့ ျပဳသင့္တယ္၊ ခရစ္ရွန္ဘာ သာ၀င္
မဟုတ္သူမွန္သမွ်ကို အျပစ္ေပးသင့္တယ္လို႔ လူမ်ားစု
ခရစ္ရွန္ေတြက ဆိုလာႏိုင္ပါတယ္။ ဒီလိုမ်ိဳး လူ႔အဖြဲ႔အစည္းမွာ
ဘာသာ ေရး လြတ္လပ္ခြင့္ဆိုတာ မရွိပါဘူး။ လူေတြဟာ
ေကာင္းျမတ္မႈနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ယူဆလက္ခံထားပံုေတြကို
ကိုယ့္စိတ္ၾကိဳက္ ေရြးခ်ယ္ တာမ်ိဳး၊ ေျပာင္းလဲလက္ခံ
တာမ်ိဳး မလုပ္ႏိုင္ေတာ့ပါဘူး။ ဒီလိုမ်ိဳး လူ႔အဖြဲ႔အစည္းမွာ
ခရစ္ရွန္ဘာသာ၀င္ ဆိုသူေတြပင္လွ်င္ သူတို႔ရဲ႕ ယံုၾကည္
သက္၀င္မႈကို စြန္႔ပယ္ခ်င္တဲ့အခါ စြန္႔ပယ္ႏိုင္ခြင့္ မရွိတဲ့
အတြက္ လြတ္လပ္မႈ မရွိၾကပါဘူး။
လြတ္လပ္မႈမွာ အဓိကက်တဲ့ အခ်က္က ေကာင္းျမတ္မႈနဲ႔
ပတ္သက္လို႔ လူတစ္ေယာက္ရဲ႕ ယူဆလက္ခံထားပံုကို
(သူ႔စိတ္ၾကိဳက္) ေရြးခ်ယ္တာ၊ ေျပာင္းလဲတာ လုပ္ႏိုင္ဖို႔
ျဖစ္ေၾကာင္း ေရာလ္စ္က ဆိုပါတယ္။ (မူလအေနအထားမွာ
ရွိတဲ့) လူေတြဟာ (တစ္စံုတစ္ရာကို ေကာင္းျမတ္မႈအျဖစ္
ဖက္တြယ္ထားတဲ့ အေနအထားကေန) လြတ္လြတ္ကင္းကင္း
စဥ္းစားေရြးခ်ယ္ခြင့္ မျပဳရင္ တရားမွ်တေရးမူေတြဟာ
လြတ္လပ္မႈကို ကာကြယ္ေပးႏိုင္မွာ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္မို႔
(လူတစ္ေယာက္ရဲ႕) ေကာင္းျမတ္မႈ ယူဆလက္ခံပံုကို
အ၀ိဇၨာပု၀ါနဲ႔ ဖံုးကြယ္ေပးထားရျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ မူလ
အေနအထားကို ဖန္တီးထားတာကေတာ့ လြတ္လပ္မႈ၊
တန္းတူညီမွ်မႈဆိုတဲ့ ကနဦး မူေတြ ကေန တရားမွ်တေရး
မူေတြဆီကို တစ္ဆင့္ျခင္း ေရြ႕သြားႏိုင္ဖို႔အတြက္ ျဖစ္ပါတယ္။
Subscribe to:
Posts (Atom)