ရွစ္ေလးလံုး အမွတ္တရ သမိုင္းသံုးသပ္ခ်က္

Written by ဥာဏ္မ်ိဳးေအာင္

အေတြးအေခၚေတြက အေကာင္အထည္ မရွိတဲ့ ျဒပ္မဲ့ေတြသာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ 

ျဒပ္မဲ့သေဘာေဆာင္တဲ့ ဒီအေတြး အေခၚေတြကပဲ လူသားသမိုင္းၾကီး တစ္ရပ္လံုးရဲ႕ အေျပာင္းအလဲေတြကို ေမာင္းႏွင္ေပးေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။ သမိုင္းဆုိတာ ဘာလဲလို႔ 

ေမးရင္ သာမန္အားျဖင့္ အတိတ္ကာလက ျဖစ္ရပ္ေတြလို႔ ေျဖၾကပါလိမ့္မယ္။ ဒီလိုဆိုရင္ 

ကြ်န္ေတာ္တို႔ေတြ ေန႔ စဥ္ သြားလာလွဳပ္ရွားေနတာလဲ ျဖစ္ရပ္ေတြပဲ၊ ဒါေတြက် 

ဘာလို႔ သမိုင္းမျဖစ္လဲလို႔ ေမးစရာရွိပါတယ္။ ဒီေတာ့ ျဖစ္ရပ္တစ္ခုဟာ သမိုင္း

၀င္တယ္၊ မ၀င္ဘူးဆုိတာ ဘယ္လိုစံနဲ႔ တိုင္းမလဲလို႔ စဥ္းစားရပါေတာ့မယ္။ ကြ်န္ေတာ္ 

လက္ခံတဲ့ အဓိကစံႏွဳန္းကေတာ့ ျဖစ္ရပ္တစ္ခု ျဖစ္ပြားရျခင္းရဲ႕ အေၾကာင္းတရား၊ ျဖစ္ရပ္ကို 

ေစ့ေဆာ္ေနတဲ့ အေတြးအေခၚေပၚမွာ မူတည္ျပီး ေတာ့ပဲ ျဖစ္ရပ္တစ္ခုကို သမုိင္းအျဖစ္ 

မွတ္တမ္းတင္သင့္၊ မတင္သင့္ အကဲျဖတ္ခ်င္ပါတယ္။ 

သမိုင္းကေန သင္ခန္းစာ ယူတယ္ဆိုတာလဲ ဒီသေဘာပါပဲ။ ျဖစ္ရပ္ေတြ သက္သက္ကို 

ဖတ္ရွဳမွတ္သားတာကို မဆိုလိုပါဘူး။ ျဖစ္ရပ္ေတြရဲ႕ အေၾကာင္းတရားနဲ႔ သမိုင္းေနာက္ခံ အေတြးအေခၚကို ေလ့လာတာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဗမာႏိုင္ငံရဲ႕ အၾကီးမားဆံုး သမိုင္းျဖစ္ရပ္

ေတြထဲက သမိုင္းျဖစ္ရပ္ၾကီး တစ္ခုကေတာ့ ရွစ္ဆယ့္ရွစ္ အေရးေတာ္ပံု သမိုင္းပါ။ ဒီသမိုင္းျဖစ္ရပ္ရဲ႕ ေနာက္ခံအေတြးအေခၚကို ေၾကာက္ရြံ႕တဲ့ စစ္အာဏာရွင္ေတြကေတာ့ 

ဒီျဖစ္ရပ္ကို “လူထုအံုၾကြမွဳ”ဆိုတဲ့ တံဆိပ္တပ္ျပီး သမိုင္းျဖစ္ရပ္ကေန သာမန္ျဖစ္ရပ္တစ္ခု

အဆင့္ကို ေလ်ာ့ခ်ဖို႔ ၾကိဳးစားခဲ့ၾကပါတယ္။ 

ရွစ္ဆယ့္ရွစ္ အေရးေတာ္ပံုဟာ စစ္အာဏာရွင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေန၀င္းအစိုးရကို ဆန္႔က်င္ျပီး ဒီမို

ကေရစီစနစ္ကို ထူေထာင္ဖု႔ိ ၾကိဳး ပမ္းခဲ့တဲ့ သမိုင္းျဖစ္ရပ္ၾကီးတစ္ခုပါ။ ဒီအေရးေတာ္ပံု မတိုင္မီ 

ဘုရင္စနစ္၊ စစ္အာဏာရွင္စနစ္၊ ကြန္ျမဴနစ္အာဏာရွင္စနစ္ေတြကို ေတာ္လွန္ျပီး ဒီမိုကေရ

စီစနစ္ ေျပာင္းလဲေရး ၾကိဳးပမ္းတဲ့ ေတာ္လွန္ေရးေတြ လက္တင္အေမရိက၊ အေရွ႕ဥေရာပနဲ႔ အေရွ႕အာရွဘက္က ႏိုင္ငံတစ္ခ်ိဳ႕မွာ ေပၚေပါက္ေနပါျပီ။ ဒီျဖစ္ရပ္ေတြကို ေမာင္းႏွင္ေပးေနတာက 

လူတစ္ဦးတစ္ေယာက္ကပဲ ဘုရားသခင္ေပး အာဏာ(Divine Right)အရ လူထုတစ္ရပ္လံုးကို 

အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရွိတယ္ဆိုတာမ်ိဳး၊ လူတစ္စုကပဲ ႏိုင္ငံ ေတာ္ကို စိတ္ၾကိဳက္ၾကီးစိုးႏိုင္တယ္ ဆုိတာမ်ိဳး၊ 

ပါတီတစ္ခုကပဲ လူထုရဲ႕ကိစၥအ၀၀ကို ဆံုးျဖတ္ခ်က္ ခ်မွတ္ေပးျပီး စီမံခိုင္း ေစႏိုင္တယ္ဆိုတာမ်ိဳး 

အယူအဆေတြကို ဆန္႔က်င္ျပီး ေပၚထြက္လာတဲ့ အေတြးအေခၚ ေတာ္လွန္ေရးေတြပါ။ 

ဒီေတာ္လွန္ေရးေတြနဲ႔အတူ ဒြန္တြဲပါလာတဲ့ အေတြးအေခၚကေတာ့ လူသားတစ္ေယာက္ဟာ 

သူ႕ဘ၀အတြက္ သူသာလွ်င္ ေရြးခ်ယ္မွဳေတြ၊ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ေတြ ခ်ပိုင္ခြင့္ရွိတယ္ဆိုတဲ့ ပုဂၢလ

လြတ္လပ္မွဳ (Individual Freedom)ဆိုတဲ့ အယူအဆမ်ိဳး၊ ပံုမွန္ေရြးေကာက္ပြဲေတြကေန လူထုက ေရြးေကာက္တင္ေျမွာက္လိုက္တဲ့ အစိုးရကသာ တရား၀င္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ အာဏာ 

(Legitimacy) ရွိတယ္ဆိုတဲ့ အယူအဆမ်ိဳးေတြ ပါပဲ။ ဗမာႏိုင္ငံရဲ႕ လူထုတစ္ရပ္လံုးကလဲ 

စစ္အာဏာရွင္အစိုးရရဲ႕ အုပ္ခ်ဳပ္ မွဳအာဏာဟာ တရားမ၀င္ေၾကာင္း ရွစ္ဆယ့္ရွစ္ အေရး

ေတာ္ပံုမွာ စိန္ေခၚလိုက္ပါတယ္။ 

ဒီလို တရားမ၀င္မွဳကို စိန္ေခၚရာမွာ ပံုစံႏွစ္မ်ိဳးေပၚထြက္လာပါတယ္။ တစ္ခုကေတာ့ ဦးေအာင္ၾကီး၊ 

ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ နဲ႔ ဦးတင္ဦးတို႔ပါတဲ့ အဖြဲ႕ရဲ႕ ၾကားျဖတ္အစိုးရ ေတာင္းဆိုေရးမူပါ။ ေနာက္

တစ္ခုကေတာ့ ပါလီမန္ေခတ္ ၀န္ၾကီးခ်ဳပ္ေဟာင္း ဦးႏုပါတဲ့ အဖြဲ႕ရဲ႕ စင္ျပိဳင္အစိုးရမူပါ။ စကားလံုး

အားျဖင့္ ကြဲျပားေနေပမယ့္ အႏွစ္သာရကေတာ့ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအာဏာကို တရားမ၀င္အစိုးရ ဆီကေန လႊဲေျပာင္းယူဖို႔ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ “ေအာင္၊ စု၊ တင္”အဖြဲ႕က ဦးႏုရဲ႕ စင္ျပိဳင္အစိုးရ ဖြဲ႕ျပီး 

တိုက္မယ့္မူကို ျငင္းဆိုျပီး ၾကားျဖတ္အစိုးရဖြဲ႕ေပးဖို႔ပဲ ေဒါက္တာေမာင္ေမာင္အစိုးရဆီက ဆက္

လက္ေတာင္းဆိုခဲ့ပါတယ္။ သမၼတ ေဒါက္တာေမာင္ေမာင္က ၾကားျဖတ္အစိုးရ ဖြဲ႕ေပးဖို႔ 

သေဘာမတူပဲ သံုးလအတြင္း ပါတီစံုေရြးေကာက္ပြဲ က်င္းပေပးမယ္ဆိုတာကိုပဲ ထုတ္ျပန္ခဲ့ပါတယ္။ 

 

ဒီေနရာမွာ သမိုင္းကို ျပန္သံုးသပ္ ၾကည့္ခ်င္ပါတယ္။ အစိုးရတစ္ရပ္ရဲ႕ တရားမ၀င္မွဳကို ဆန္႔က်င္

တာနဲ႔ မူ၀ါဒတစ္ခုကို ဆန္႔က်င္တာကို ပိုင္းျခားစဥ္းစားခ်င္ပါတယ္။ လူထုကို ကိုယ္စားျပဳမွဳ တာ၀န္ခံ

မွဳရွိတဲ့ လႊတ္ေတာ္ေတြ ရွိတဲ့ ဒီမိုကေရစီစနစ္မွာေတာ့ အစိုးရရဲ႕ မူ၀ါဒတစ္ခု၊ ဥပေဒတစ္ခုကို လူထုက မၾကိဳက္ရင္ ျငိမ္းျငိမ္းခ်မ္းခ်မ္း ဆႏၵေဖာ္ထုတ္ျပီး အစိုးရကို ဖိအားေပးလို႔ ႔ရပါတယ္။ ဒီဆႏၵေဖာ္ထုတ္ပြဲ

ေတြက အစိုးရ ေျပာင္းလဲေရး မဟုတ္ပါဘူး၊ လူထုက မႏွစ္သက္တဲ့ မူ၀ါဒတစ္ခုကို ေျပာင္းလဲလုိရံု

သက္သက္ပါ။ ဒီေနရာမွာ မတူျခားနားတာက အစိုးရတစ္ရပ္ရဲ႕ အုပ္ခ်ဳပ္မွဳအာဏာ တစ္ခုလံုးရဲ႕ 

တရား၀င္မွဳကို စိန္ေခၚတာပါ။ အစိုးရတစ္ရပ္ဟာ လူထုဆႏၵ မပါဘဲ အုပ္ခ်ဳပ္ေနလို႔ တရား၀င္ 

အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္အာဏာ မရွိဘူးလို႔ စိန္ေခၚေတာ့မယ္ဆိုရင္ေတာ့ မူတစ္ခုသက္သက္ ေျပာင္းလဲေရး 

မဟုတ္ေတာ့ပါဘူး၊ အစုိးရေျပာင္းလဲေရး တစ္နည္းအားျဖင့္ အစိုးရကို ေတာ္လွန္ေရး 

သေဘာေဆာင္လာပါျပီ။

ေတာ္လွန္ေရးဆိုတာ တည္ဆဲအစိုးရ က်င့္သံုးေနတဲ့ ႏိုင္ငံေတာ္ရဲ႕ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာ (ဥပေဒျပဳ 

အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအာဏာ)ကို လူထုလိုလားတဲ့ အဖြဲ႕တစ္ဖြဲ႕ဆီ လႊဲေျပာင္းရယူဖို႔ ၾကိဳးစားတာပါ။ ဒီအဖြဲ ႕က ေတာ္လွန္ေရးကာလအတြင္းမွာပဲ ျမိဳ႕တစ္ ျမိဳ႕၊ ရပ္ကြက္တစ္ခုကို သိမ္းပိုက္ႏိုင္လာျပီး ယခင္

အစိုးရရဲ႕ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကိစၥေတြကို တာ၀န္ယူႏိုင္လာတာမ်ိဳးေတြ ရွိပါတယ္။ ဒီအဆင့္မွာ က်င့္သံုးေနတဲ့ 

ေတာ္လွန္ေရးအင္အားစုရဲ႕ အာဏာကို De facto(actual) Sovereigntyလို႔ ေခၚပါတယ္။ ေတာ္လွန္

ေရးအင္အားစုက တစ္ႏိုင္ငံလံုးကို သိမ္းပိုက္ျပီးေတာ့ ယခင္အစိုးရရဲ႕ အာဏာတစ္ရပ္လံုးကို 

က်င့္သံုးႏိုင္ျပီဆိုရင္ေတာ့ De jure(legal) Sovereigntyကို ပိုင္ျပီလို႔ ဆိုႏိုင္ပါတယ္။ ေသခ်ာတာ

ကေတာ့ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာတစ္ခုကို ယခင္အစိုးရဆီကေန လႊဲေျပာင္းယူဖို႔၊ လက္ေတြ႕က်င့္သံုးႏိုင္

ဖို႔ဆုိရင္ အဖြဲ႕တစ္ဖြဲ႕(Determinate Body) လိုအပ္ပါတယ္။ 

ရွစ္ဆယ့္ရွစ္ အေရးေတာ္ပံုကို ျပန္ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ ျမိဳ႕နယ္ေတြရဲ႕ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးယႏၱရားေတြကို 

သပိတ္ေကာ္မတီေတြက ရယူထားႏိုင္ေနပါျပီ။ လူထုကလဲ စစ္အာဏာရွင္အစိုးရရဲ႕ အာဏာဟာ 

တရားမ၀င္ဘူးဆုိတာ လက္ခံေနပါျပီ။ ဒီလိုအခ်ိန္ မွာ ကိုယ္က တရားမ၀င္ဘူးလို႔ လက္ခံထားတဲ့ 

အစိုးရဆီကေန ၾကားျဖတ္အစုိးရ ဖြဲ႕ေပးဖို႔ “ေအာင္၊ စု၊ တင္”အဖြဲ႕က ေတာင္းခံေနခဲ့တာပါ။ 

တကယ္ေတာ့ ၾကားျဖတ္အစိုးရပဲေခၚေခၚ စင္ျပိဳင္အစိုးရပဲဆိုဆို အႏွစ္သာရကေတာ့ အတူတူပါပဲ။ 

ကိုယ္က တရားမ၀င္ဘူးလို႔ ယူဆထားတဲ့ စစ္အာဏာရွင္အစိုးရဆီက အခ်ဳပ္အျခာ အာဏာကို 

လူထုက လက္ခံတဲ့ အဖြဲ႕တစ္ဖြဲ႕ဆီ လႊဲေျပာင္းရယူ က်င့္သံုးႏိုင္ဖု႔ိပါပဲ။ ဒီလုိ ယူႏိုင္ဖို႔အတြက္ တည္ဆဲအစိုးရက ေတာ္လွန္ေရးအင္အားစုေတြ ေတာင္းဆိုတာကို မေပးရင္ ေတာ္လွန္ေရးအင္

အားစုေတြက ကိုယ္တိုင္ ဖြဲ႕စည္းရယူတာမ်ိဳး လုပ္ရမွာပါ။ ဒါဟာ ေနာက္မ်ိဳး ဆက္ေတြျဖစ္တဲ့ 

ကြ်န္ေတာ္တို႔ေတြ မွတ္သားရမယ့္ ရွစ္ဆယ့္ရွစ္ အေရးေတာ္ပံုရဲ႕ သမိုင္းသင္ခန္းစာ ျဖစ္ပါတယ္။ 

Ref-(1) Political Science By Raymond Garfield Gettell 

(2) The Spirit of Democracy By Larry Diamond 

(3) ေႏြတစ္ညမွ အစျပဳ၍ (ေအာင္ဒင္)